COVID-19 SALGINI DÖNEMİNDE ÇEVRİMİÇİ SATIN ALMA(MA): 65 YAŞ VE ÜSTÜ TÜKETİCİLER

Yıl 2022, Cilt: 15 Sayı: 2, 543 - 562, 30.05.2022

Meftune Özbakır Umut Süreyya Karsu Dilşad Çoknaz Meltem Nurtanış Velioğlu

Öz

COVID-19 salgını ile birlikte dünyada yaşlı yetişkinlerin yüksek risk grubu olarak görülmesi, hükümetlerin salgın politikalarını büyük ölçüde şekillendirmiş, özellikle 65 yaş ve üstü tüketiciler, sosyal izolasyon konusunda sert tedbirler ile karşılaşmışlardır. Çalışmanın çıkış noktası, COVID-19 döneminde, 65 yaş ve üstü tüketicilerin satın alma davranışlarının, izole yaşamalarından dolayı çevrim içi satın almaya yönelebilecekleri varsayımından hareketle nasıl değişim gösterdiğini ortaya koymaktır. Çalışmanın amacı, izolasyon sürecinden büyük ölçüde etkilenen 65 yaş ve üstü tüketicilerin COVID-19 döneminde çevrimiçi alışverişe yönelme/yönelmeme durumlarını ve olası sorunları belirleyerek, çözüm odaklı önerilerde bulunmaktır. Türkiye’nin yedi bölgesinde yaşlı nüfusun genel il nüfusuna oranlamasında en yüksek sayıda yaşlı nüfusa sahip illerde yaşayan 65 yaş ve üstü 70 gönüllü katılımcı ile yapılan derinlemesine görüşmeler ile veri toplanmıştır. Nitel veri analizi yöntemine göre yapılan araştırmanın sonucunda, izole yaşamın zorunlu olduğu salgın döneminde, 65 yaş ve üstü tüketicilerin beklenenin aksine çevrimiçi satın almaya direnç gösterdiği bulunmuştur. Bu durumun nedenleri alışverişin çocuklar/komşular tarafından yapılması, telefon ile sipariş olanağı, yerel esnaf desteğinin olması, ihtiyaç azlığı, hijyen nedeniyle ürünleri başkalarına dokundurmama isteği, kargo hizmetleri ve hastalık bulaşma korkusu ve stok yapma şeklinde ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, 65 yaş ve üstü tüketiciler, Çevrimiçi satın alma, Nitel araştırma

SHOPPING ON(OFF)LINE DURING COVID-19: 65 YEARS AND OVER AGED CONSUMERS

Öz

With the COVID-19 epidemic, older adults have been seen as a high-risk group over the world. And the pandemic, has formed the governments’ epidemic policies. Relevant policies, to protect the elders from the pandemic, caused consumers aged 65 and over to face more intensive regulations on social isolation. The starting point of the study is to reveal the change that may occur with the assumption of the consumers, aged 65 and over, may turn to online purchasing due to their isolation, during the pandemic. The aim of the study is to determine the situation of consumers, aged 65 and over whom specifically affected by the isolation process, on shopping online or not, and possible problems they’ve faced during the COVID-19 period. And also to make solution-oriented suggestions. The data were collected through in-depth interviews, with 70 voluntary participants living in the provinces with the highest number of elderly population, in the ratio of the elderly population to the general provincial population, in seven regions of Turkey. Qualitative data analysis method was used. As a result of the research, it was found that consumers aged 65 and over, have resistance to online purchasing, contrary to expectations, in the epidemic where isolated life is a mandatory. Contrary to researchers’ expectations, it was found that the 65 years and over aged consumers, have resistance to purchase online during pandemic. Reasons of this result can be sum up as; shopping is done by children and/or neighbors, telemarketing services, local shopkeepers’ supports on shopping, lack of any need, due to hygiene, the desire not to touch the products which can be touched by others and also the fear of contagion from cargo services and stocking up.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, 65 years and over aged consumers, Online purchasing, Qualitative research

Kaynakça

• AgeUK (2020). Not Like Riding a Bike: Why Some Older People Stop Using Internet? https://www.ageuk.org.uk/globalassets/ageuk/documents/reportsandpublications/lapsed_users _report_march-2020.pdf. (16.05.2021).
• Andruetto, C., Bin, E., Susilo, Y., ve Pernestål, A. (2021). Transition From Physical to Online Shopping Alternatives Due To The COVID-19 Pandemic. arXivpreprint arXiv:2104.04061.
• Baş, Hanife (2021). Teknoloji Kullanımı Yaş Aldı. https://www.milliyet.com.tr/ekonomi/teknoloji- kullanimi-yas-aldi-6465547. (16.05.2021).
• Bernard, H. R. (2000), Social Research Methods. Thousand Oaks-CA: Sage.
• Bose, V. (2020). Influence of Internet Adoption on Online Purchase of Senior Citizens With Special Reference To Mumbai Post Pandemic. https://jusst.org/wp- content/uploads/2020/11/Influence-of-Internet-adoption-on-Online-purchase-of-Senior- Citizens-post-Pandemic-1-1.pdf. (16.05.2021)
• Brug, J., Aro, A.R. ve Richardus, J.H. (2009). Risk Perceptions and Behaviour: towards Pandemic Control of Emerging Infectious Diseases. International Journal of Behavioral Medicine, 16(1), 3-6.
• Creswell, John W. (2013), Nitel Araştırma Yöntemleri, Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni. Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Criteo (2020). 5 ways the coronavirus is affecting consumer behavior. https://www.criteo.com/insights/coronavirusconsumer-behavior/ (30.03.2020).
• Çelik, H., Baykal, N. B., ve Memur, H. N. K. (2020). Nitel veri analizi ve temel ilkeleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 8(1), 379-406.
• D’innocenzio, A. (2021). https://apnews.com/article/online-shopping-eases-isolation-adults- c3eec2b46e0870cf693d29606daf4f56. (16.05.2021).
• Deral, B., ve Kazançoğlu, İ. (2021) 65 Yaş ve Üstü Erkek Tüketicilerin Covid-19 Döneminde Online Alışveriş Eğilimlerini Belirleyen Nitel Bir Araştırma. İşletme Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4(1): 96-121.
• Erjavec, J., ve Manfreda, A. (2022). Online Shopping Adoption During COVID-19 And Social Isolation: Extending The UTAUT Model With Herd Behavior. Journal of Retailing and Consumer Services, 65, 102867.
• ESCARUS (2020). https://www.escarus.com/bir-eko-sosyal-kriz-olarak-covid-19-salgini-ve- surdurulebilirlik. (20.05.2020).
• Flick, U. (2013). Mapping the Field. U. Flick (Ed.), The SAGE Handbook of Qualitative Data Analysis: 3-18. Los Angeles, USA: Sage.
• Glesne, C. (2013). Nitel araştırmaya giriş (3. Basım). A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu (Çev. Edt.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Guest, G., Bunce, A., ve Johnson, L. (2006). How Many Interviews Are Enough?: An Experiment with Data Saturation and Variability. Field Methods, 18(1), 59–82.
• Heppner, P. P., Wampold B.E. ve Kivlighan D.M.(2013). Psikolojik Danışmada Araştırma Yöntemleri. Ankara: Mentis Yayıncılık.
• Howell, M. N., Galucia, N., & Swinford, E. (2020). Recovering From The COVID-19 Pandemic: A Focus On Older Adults. Journal Of Aging & Social Policy, 32(4-5), 526-535.
• İçişleri Bakanlığı, 2022. https://www.icisleri.gov.tr/65-yas-ve-uzeri20-yas-altikronik-rahatsizligi- bulunan-kisilerin-sokaga-cikma-kisitlamasi-istisnasi-genelgesi (10.05.2022).
• Johnson, A. P. (2015). Eylem Araştırması El Kitabı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kirk, J. ve Miller M.L. (1986). Reliability and Valididty in Qualitative Research, Beverly Hills, CA:Sage.
• Laato, S., Islam, A. N., Islam, M. N., & Whelan, E. (2020). What Drives Unverified Information Sharing And Cyberchondria During The COVID-19 Pandemic?. European Journal Of Information Systems, 29(3), 288-305.
• LeCompte, M.D. ve Goetz, J.P. (1982). Problems of Reliability and Validity in Ethnographic Research, Review of Educational research, 52:31-60.
• Ledesma, M. (2020). Consumer Spending Habits Shift in Response to New Norms. https://insights.digitalmediasolutions.com/articles/consumer-spending-covid19. (15.05.2020).
• Lian, J. W., & Yen, D. C. (2014). Online Shopping Drivers And Barriers for Older Adults: Age And Gender Differences. Computers İn Human Behavior, 37, 133-143.
• Mason, M. (2010). Sample Size And Saturation in Phd Studies Using Qualitative Interviews. Forum Qualitative Social Research, 11 (3), 1-19.
• Miles, B.M. ve Huberman, A.M. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook, 2nd Edition, Newbury Park, CA:Sage.
• Miri, S. M., Roozbeh, F., Omranirad, A., & Alavian, S. M. (2020). Panic Of Buying Toilet Papers: A Historical Memory Or A Horrible Truth? Systematic Review Of Gastrointestinal Manifestations Of COVID-19. Hepatitis Monthly, 20(3).
• Nimrod, G. (2021). Not Good Days for Technophobes: Older Internet Users During The COVID-19 Pandemic. Educational Gerontology, 47(4), 160-171.
• Özdemir, M.(2020). Yaşlılık Algısının Koronavirüs Salgını Sürecindeki Kültürel Değişimi. Millî Folklor, 127 (Güz), 46-58.
• Özlü, A., ve Öztaş, D. (2020). Yeni Corona Pandemisi (Covid-19) ile Mücadelede Geçmişten Ders Çıkartmak. Ankara Medical Journal, 2020(2):468-481.
• Reeves, M., Carlsson-Szleezak, P., Whitaker, K. ve Abraham, M. (2020). Sensing and Shaping the Post-COVID Era. https://www.bcg.com/publications/2020/8-ways-companies-can-shape- reality-post-covid-19.(14.05.2021).
• Reisenwitz, T., Iyer, R., Kuhlmeier, D. B. ve Eastman, J. K. (2007). The Elderly’s Internet Usage: An Updated Look. Journalof Consumer Marketing, 24(7): 406–418.
• Taştan, C., Tekin, H. H., Çetinöz, E., & Demirden, A. (2020). Kovid-19 Salgını ve Sonrası Psikolojik ve Sosyolojik Değerlendirmeler. Ankara: Polis Akademisi Yayınları.
• Torlak, Ö., Erdoğan, B. Z., ve Yılmaz, C. (2013). Bir Sosyal Pazarlama (İşletmecilik) Modeli Olarak Ahi Örgütleri. In Social Business@ Anadolu International Conference Proceedings (pp. 183-192).
• TÜBA (2020). Covid-19: Pandemi Değerlendirme Raporu. Ankara: TÜBA Raporları No:34.
• TÜİK (2019). http://tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist . (15.11.2019).
• TÜİK (2020). İstatistiklerle Yaşlılar, 2020. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle- Yaslilar-2020-37227. (15.05.2021).
• Üstün, Çağatay ve Özçiftçi, Seçil (2020). Covid- 19 Pandemisinin Sosyal Yaşam ve Etik Düzlem Üzerine Etkileri: Bir Değerlendirme Çalışması. Anadolu Kliniği Tıp Bilimleri Dergisi, 25(1): 142-153.
• Wang, C., Pan, R., Wan, X., Tan, Y., Xu, L., McIntyre, R. S., ve Ho, C. (2020). A Longitudinal Study On The Mental Health Of General Population During The COVID-19 Epidemic in China. Brain, Behavior, And Immunity, 87, 40-48.
• Weinstein, N.D. (1988). The Precaution Adoption Process. Health Psychol, 7 (4): 355.
• Wen, Z., Huimin, G.,ve Kavanaugh, R. R. (2005). The Impacts of SARS on The Consumer Behaviour Of Chinese Domestic Tourists. Current Issues in Tourism, 8(1), 22-38.
• Xie, B., Charness, N., Fingerman, K., Kaye, J., Kim, M. T., ve Khurshid, A. (2020). When Going Digital Becomes A Necessity: Ensuring Older Adults’ Needs For İnformation, Services, And Social Inclusion During COVID-19. Journal of Aging & Social Policy, 32(4-5), 460-470.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayınları.