Towards a Study of the Architectural Decoration of Public Buildings in Parion During the Early Roman Empire

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 4, 317 - 334, 30.09.2024

Roman Stoyanov

https://doi.org/10.56170/propontica.1508438

Öz

Parion was one of the principal centers of the Roman province of Asia, and the remains of several public buildings adorned with intricate architectural decorations have been uncovered and partially explored. Among these structures are a theater, an odeon, and thermae, all dating to the Roman Empire. In addition to these edifices, other public buildings in the central part of Roman-era Parion remain undiscovered, raising im-portant questions about the organization of public space and the architectural character of the city’s core during the Early Empire. One of the most promising areas for further exploration is the “Agora” sector, bordered to the south by the odeon and to the north by the theater and thermae. This article offers an architectural and histori-cal analysis of the Corinthian order details found in this sector. The architectural elements discussed were un-covered during archaeological excavations conducted between 2015 and 2022 (Figs. 1-6). Although the availa-ble materials are insufficient to definitively identify the specific structures to which these decorative elements belonged, their forms, ornamentation, dimensions, and modules exhibit notable similarities to the architectural details of the southern façade of Hadrian’s Gate in Ephesus. This resemblance suggests a commonality in their architectural compositions and, by extension, the types of structures they adorned. Consequently, it is plausible to infer that these architectural elements were part of a portico associated with a building complex in the Agora. The design of this complex (or at least part of it) likely reflects Hadrian’s extensive building program in the Ro-man province of Asia.

Anahtar Kelimeler

Parion, agora, architectural decoration, public buildings, early Roman Empire.

Erken Roma İmparatorluğu Döneminde Parion’daki Kamu Binalarının Mimari Süslemelerini İncelemeye Yönelik Bir Çalışma

Öz

Parion, Roma’nın Asya eyaletinin başlıca merkezlerinden biri olup, titizlikle yapılmış mimari süsleme-lerle bezenmiş çok sayıda kamu binasının kalıntıları ortaya çıkarılmış ve kısmen keşfedilmiştir. Bu yapılar arasında hepsi Roma İmparatorluğu dönemine tarihlenen bir tiyatro, odeon ve hamam bulunmaktadır. Bu yapılara ek olarak, Roma dönemi Parion’unun merkezi kesimindeki diğer kamu binaları henüz keşfedilmemiş olup, Erken İmparatorluk döneminde kamusal alanın organizasyonu ve şehrin çekirdeğinin mimari karakteri ile ilgili önemli soruları gündeme getirmektedir. Araştırılması gereken en umut verici alanlardan biri, güneyde odeon, kuzeyde ise tiyatro ve thermae ile sınırlanan “Agora” sektörüdür. Bu makale, bu sektörde bulunan Korint düzeni öğelerinin mimari ve tarihsel bir analizini sunmaktadır. Ele alınan mimari unsurlar 2015-2022 yılları arasında yürütülen arkeolojik kazılar sırasında ortaya çıkarılmıştır (Res. 1-6). Mevcut malzemeler bu süsleme unsurlarının ait olduğu yapıları kesin olarak belirlemek için yetersiz olsa da, formları, süslemeleri, boyutları ve modülleri Efes’teki Hadrianus Kapısı’nın güney cephesinin mimari detaylarıyla dikkate değer benzerlikler sergilemektedir. Bu benzerlik, mimari kompozisyonlarında ve buna bağlı olarak süsledikleri yapı türlerinde bir benzerliğe işaret etmektedir. Sonuç olarak, bu mimari unsurların Agora’daki bir yapı kompleksiyle ilişkili bir portikonun parçası olduğu sonucuna varmak akla yatkındır. Bu kompleksin (ya da en azından bir kısmının) tasarımı muhtemelen Hadrianus’un Roma’nın Asya eyaletindeki kapsamlı inşa programını yansıtmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Parion, agora, mimari süsleme, kamu binaları, erken Roma İmparatorluğu.

Kaynakça

• Başaran 2016, Başaran, C., “Parion Tiyatrosu Kabartma ve Heykeltıraşlık Eserleri”, Parion Roma Tiyatrosu 2006- 2015 Yılı Çalışmaları, Mimarisi ve Buluntuları (eds. C. Başaran–H. E. Ergürer). Ankara, 105-120.
• Ergürer–Güleç Özer 2018, Ergürer, H. E.–Güleç Özer, D., “The architectural of Parion’s theater”, Roman Theatre of Parion: Excavations, Architecture and Finds From 2006-2015 Campaigns (Parion Studies 1), (eds. C. Başaran–H.E. Ergürer). Çanakkale, 21-42.
• Başaran–Yıldızlı 2018, Başaran, C.,–Yıldızlı, M., “The architectural decorations of the Parion theater Roman period”, Roman Theatre of Parion: Excavations, Architecture and Finds From 2006-2015 Campaigns (Parion Studies 1), (eds. C. Başaran–H.E. Ergürer). Çanakkale, 53-78.
• Bianchi et al. 2018, Bianchi, F.–Attanasio, D.–Prochaska, W., “Architectural decoration of the imperial agora’s porticoes at Iasos”, Proceedings of the XI ASMOSIA Conference. Split, 321–333.
• Ergürer–Ayaz 2012, Ergürer, H.E.–Ayaz, M. SDJ 1. “Parion 2011 Sezonu Kazı ve Restorasyon Çalışmaları”, 34. Kazı Sonuçları Toplantısı 2, 347-364.
• Ergürer et al. 2016, Ergürer, H.E.–Akkaş, İ.–Gözde, E. “Agora ve dükkânlar (SDJ 1)”. Parion 2011 Sezonu Kazı ve Restorasyon Çalışmaları, (Keleş, V.–Ergürer, H.E.–Kasapoğlu, H.–Çelikbaş, E.–Yılmaz, A.–Kasapoğlu, B.E.–Oyarçin, K.–Yılmaz M.D.–Akkaş, İ.), 38. Kazı Sonuçları Toplantısı 1, 31–32.
• Kadıoğlu 2001, Kadıoğlu, M., Zwei Korinthische Kapitelle aus Nysa am Mäander In: Günışığında Anadolu Cevdet Bayburtluoğlu İçin Yazılar, Anatolia in Daylight, Essays in Honour of Cevdet Bayburtluoğlu, (eds. C. Özgünel–O. Bingöl–V. İdil–S. Doruk–K. Görkay–M. Kadıoğlu). İstanbul, 156–160.
• Kadıoğlu 2002, Kadıoğlu, M. Die scaenae frons des Theaters von Nysa am Maeander. (Dissertation) University of Freiburg im Breisgau. Kanellopoulos–Zavvou 2014, Kanellopoulos C.–Zavvou E. “The Agora of Gytheum”, The Annual of the British School at Athens, 109, 357–378.
• Kasapoğlu–Başaran 2021, Kasapoğlu, H.–Başaran, C. “Parion Odeionu’nda Bulunan Artemis/Diana Heykeli”, OLBA, 29, 245–268.
• Keleş 2009, Keleş, V. “Parion history from coins”, Proceedings of the XIV International Numismatic Congress, (ed., N. Holmes). Glasgow, 237–245.
• Keleş 2013, Keleş, V. “Parion Sikkelerinin Sirkülasyonu Işığında Parion’un Bölgesel Konumu”, Birinci Uluslar Arası Anadolu Para Tarihi ve Numismatik Kongresi, (eds. K. Dörtlük–O. Tekin–R.B. Seyhan). Antalya, 2013, 333-344.
• Keleş et al. 2018, Keleş, V.–Ergürer, H.E.–Kasapoğlu, H. - Çelikbaş E.–Yılmaz, A.–Oyarçin, K. “Parion 2016 Sezonu Kazı ve Restorasyon Çalışmaları”, 39. Kazı Sonuçları Toplantısı 1, 183–210.
• Keleş et al. 2023a, Keleş, V.–Kasapoğlu H.–Oyarçin K.–Çelikbaş E.–Kaba H.–Yılmaz A.–Kasapoğlu B.E.–Özmen S.– Tuğrul S. “2019 Yılı Parion Kazıları”, Anatolian Arcaheology, 2, 1–32.
• Keleş et al. 2023b, Keleş V.–Kasapoğlu H.–Oyarçin K.–Yılmaz A.–Kasapoğlu B.E.–Akkaş İ.–Özmen S. “Parion 2022 Sezonu Kazı ve Restorasyon Çalışmaları”, 43. Kazı Sonuçları Toplantısı, 3, 371-395.
• Quatember 2010, Quatember, U. “The “Temple of Hadrian” on Curetes Street in Ephesus: new research into its building history”, JRA, 23, 376–394.
• Plattner 2009, Plattner, G.A. “Zur Bauornamentik des Oktogons von Ephesos”, Neue Forschungen zur Kuretenstraße von Ephesos”, (hrsg. S. Ladstätter), Wien, 101–110.
• Rohmann 1998, Rohmann, J. Die Kapitellproduktion der römischen Kaiserzeit in Pergamon (Pergamenische Forschungen 10). Berlin.
• Sayar 2015, Sayar, M.H. “Parion’da Divus Vespasianus Augustus’a Bir Sunu”, Parion Kazıları 10. Yıl Armağanı, (eds. C. Başaran–V. Keleş.). Ankara, 163–166.
• Sayar 2016, Sayar, M.H. “Tiyatro’da Ölüm: Parion Tiyatrosu’nda Gladyatör Dövüşleri”. Parion Roma Tiyatrosu. 2006- 2015 Yılı Çalışmaları, Mimarisi ve Buluntuları (eds. C. Başaran–H.E. Ergürer). Ankara, 201-207.
• Sayar 2018, Sayar, M.H. “Dearth in the theater: gladiator fightings in the theater of Parion”, Roman Theatre of Parion: Excavations, Architecture and Finds From 2006-2015 Campaigns (Parion Studies 1), (eds. C. Başaran– H.E. Ergürer). Çanakkale, 181-184.
• Stamper 2005, Stamper, J.W. The Architecture of Roman Temples: The Republic to the Middle Empire. Cambridge.
• Strong–Ward-Perkins 1962, Strong, D.E.–Ward-Perkins, J.B. “The Temple of Castor in the Forum Romanum”. PBSR 30, 1–30.
• Thür 1989, Thür, H. Das Hadrianstor in Ephesos (Ephesos 11, 1). Wien. Yılmaz–Sulan 2019, Yılmaz, A.–Sulan, S. “Preliminary Evaluation of a Sculpture of Hercules Unearthed in the Roman Bath of Parion”, Cevat Başaran’a 60. Yaş Armağanı (eds. V. Keleş–H. Kasapoğlu–E.H. Ergürer–E. Çelikbaş–A. Yılmaz). Ankara, 27-38.
• Vandeput 1992, Vandeput, L. “The Theatre-Façade at Sagalassos”. AnatSt, 42, 99–117.
• Vandeput 1997, Vandeput, L. The Architectural Decoration in Roman Asia Minor. Sagalassos: a Case-study (Studies in Eastern Mediterranean Archaeology 1). Leuven.
• Vandeput 2000, Vandeput, L. “The date of Northwest Heroon: An Augustan monument at Sagallasos”. The Northwest Heroon at Sagalassos.Acta Archaeologica Lovaniensia (C. Berns, M. Waelkens, L. Vandeput, J. Poblome, A. Arikan, E. Torun), (Sagalassos 5, 11/B), 577-583.
• Waelkens–Torun 2000, Waelkens, M.–Torun, E. “Introduction: the monument”. The Northwest Heroon at Sagalassos. Acta Archaeologica Lovaniensia (C. Berns, M. Waelkens, L. Vandeput, J. Poblome, A. Arikan, E. Torun), (Sagalassos 5, 11/B), 553-554.
• Wilson Jones 1991, Wilson Jones, M. “Designing the Roman Corinthian Capital”, PBSR 59, 89–150.