KARİYER PLANLAMA PSİKOEĞİTİM PROGRAMININ KARİYER GELİŞİMİNE ETKİSİ

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 1, 45 - 57, 23.06.2023

Aşkay Nur Atasever

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı, Kariyer Planlama Psikoeğitim Programının üniversite öğrencilerinin kariyer gelişimine etkisini incelemektir.
Yöntem: Bu çalışmada zayıf deneysel desenlerden tek grup ön test-son test deneysel desen kullanılmıştır. Araştırma grubunu, Afyon Kocatepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde öğrenim görmekte olan 10 gönüllü 2. sınıf öğrencisi oluşturmuştur. Kariyer danışmanlığı kuramları (Özellik-Faktör, Gelişimsel, Sosyal-Bilişsel, Post modern yaklaşım ve modeller) ile Yapılandırmacı Öğrenme Yaklaşımı ve Bilişsel-Davranışçı Yaklaşım çerçevesinde geliştirilen Kariyer Planlama Psikoeğitim Programı ortalama 60-70 dakika süren dört oturumda gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, Kariyer Geleceği Ölçeği (Kalafat, 2012) müdahale öncesi ve sonrasında araştırmanın nicel verilerini toplamak için kullanılmıştır. Araştırmanın nitel verileri; Psikoeğitim Değerlendirme Formu, oturum sonlarında yapılan paylaşımlar ve gözlem yoluyla toplanmıştır. Araştırmanın nicel verileri t-testi yapılarak analiz edilmiştir. Nitel verilerin analizi grup üyelerinin ilgili formdaki açık uçlu sorulara verdiği yanıtların incelenmesiyle gerçekleştirilmiştir.
Bulgular: Öğrencilere uygulanan Kariyer Geleceği Ölçeği sonucunda ön test puan ortalaması 3,26 (0,22) ve son test ortalaması 3,66 (0,29) bulunmuştur. Ön test ve son test puanları arasındaki farkın anlamlılığı için yapılan t testi sonucunda ise; (t (9) =-4.69; p=.001) olarak bulunmuştur. Araştırmada anlamlılık düzeyi p<.05 olduğundan dolayı ön test ve son test puanları arasında .05 düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı farklılık olduğu tespit edilmiştir. Dolayısıyla öğrencilerin son test puanlarının daha yüksek olduğu saptanmıştır. Bu sonuçlara göre; verilen psikoeğitim programının öğrenciler üzerinde olumlu yönde etkili olduğu ve öğrencilerin kariyer gelişimine katkıda bulunduğu söylenebilir. Araştırmanın nitel verilerine göre; öğrenciler eğitim programını eğlenceli ve yararlı bulduklarını beyan etmişlerdir. Grup üyeleri özellikle teknik bilgilerin (CV hazırlama, iş görüşmesinde dikkat edilmesi gereken konular, kariyer planı yapma vb.) kendilerine duydukları güveni arttırdığını ve iş yaşamına daha olumlu yaklaşmalarını sağladığını belirtmişlerdir. Bunun yanında programın oturum sayısının ve oturum sürelerinin arttırılmasının ilerde yapılacak eğitimlerden daha yüksek düzeyde verim elde edilmesini sağlayacağı önerisinde bulunmuşlardır. Psikoeğitimin daha uygun fiziki koşullarda (grup görüşme odası gibi) yapılması gerektiği konusunda ise tüm grup üyeleri ortak bir eleştiride bulunmuşlardır. Genel olarak tüm üyeler böyle bir eğitim programına katılmaktan dolayı memnun olduklarını ve başkalarına da önereceklerini ifade etmişlerdir.
Sonuç: Araştırma sonucunda, katılımcıların kariyer geleceği (kariyer uyumluluğu, kariyer iyimserliği ve iş piyasalarına ilişkin algılanan bilgi) düzeylerinin arttığı dolayısıyla uygulanan kariyer müdahale programının öğrencilerin kariyer gelişimini olumlu yönde etkilediği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kariyer planlama, üniversite öğrencileri, psikoeğitim programı.

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

yok

CAREER PLANNING PSYCOEDUCATION PROGRAM IMPACT ON CAREER DEVELOPMENT

Öz

Purpose: The aim of this study is to examine the effect of the Career Planning Psychoeducation Program on the career development of university students.
Method: In this study, one group pretest-posttest experimental design, which is one of the weak experimental designs, was used. The research group consisted of 10 volunteer 2nd year students studying at the Faculty of Education of Afyon Kocatepe University. The Career Planning Psychoeducation Program, which was developed within the framework of career counseling theories (Trait-Factor, Developmental, Social-Cognitive, Postmodern approaches and models) and Constructivist Learning Approach and Cognitive-Behavioral Approach, was carried out in four sessions lasting 60-70 minutes on average. In the research, the Career Future Scale (Kalafat, 2012) was used to collect the quantitative data of the research before and after the intervention. The qualitative data of the research were collected through the Psychoeducation Evaluation Form, the sharing made at the end of the session, and observation. The quantitative data of the research were analyzed by t-test. The analysis of the qualitative data was carried out by examining the answers given by the group members to the open-ended questions in the relevant form.
Results: As a result of the Career Future Scale applied to the students, the pre-test mean score was found to be 3.26 (0.22) and the post-test mean score was 3.66 (0.29). As a result of the t-test for the significance of the difference between the pre-test and post-test scores; (t (9) =-4.69; p=.001). Since the level of significance was p<.05 in the study, it was determined that there was a statistically significant difference at the level of .05 between the pre-test and post-test scores. Therefore, it was determined that the post-test scores of the students were higher. According to these results, it can be said that the psychoeducation program has a positive effect on the students and contributes to the career development of the students. According to the qualitative data of the research; students stated that they found the training program fun and useful. Group members stated that especially technical knowledge (preparing CV, issues to be considered in job interviews, making a career plan, etc.) increased their self-confidence and enabled them to approach business life more positively. In addition, they suggested that increasing the number of sessions and session durations of the program would result in higher efficiency from future training. All group members shared a common criticism that psychoeducation should be carried out in more suitable physical conditions (such as a group meeting room). In general, all members stated that they were pleased to participate in such a training program and would recommend it to others.
Conclusion: As a result of the research, it was determined that the career future (career adaptability, career optimism and perceived knowledge of the job markets) levels of the participants increased, so the career intervention program applied positively affected the career development of the students.

Anahtar Kelimeler

Career planning, university students, psychoeducation program.

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• ATASEVER, A. N. ve YEŞİLYAPRAK, B. (2022). Umut Odaklı Kariyer Gelişimi Psikoeğitim Programının Etkililiği. Yönetim ve Çalışma Dergisi. 6 (1), 28-41.
• ATİK, G. ve YALÇIN, İ. (2010). Counseling needs of educational sciences students at the Ankara University. Procedia-Social and Behavioral Sciences. 2(2). 1520-1526.
• BIMROSE, J., BROWN, A., MULVEY, R., KIESLINGER, B., FABIAN, C. M., SCHAEFER, T., ... & DEWANTİ, R. T. (2019). Transforming identities and co-constructing careers of career counselors. Journal of Vocational Behavior, 111, 7-23.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. (2009). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni, Spss Uygulamaları ve Yorum (10. bs.). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Ş., KILIÇ ÇAKMAK, E., AKGÜN, Ö.E., KARADENİZ, Ş. ve DEMİREL, F. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (18. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• CHEUNG, R. ve JİN, Q. (2016). Impact of a career exploration course on career decision making, adaptability, and relational support in Hong Kong. Journal of Career Assessment, 24(3), 481-496.
• CHIRCU, S. (2014). Career counseling needs for students–a comparative study. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 127, 549-553.
• COOLEN, A. C. M. (2014). Enhancing career adaptability to prepare for the school to work transition: Outcomes of an ePortfolio intervention among university students (Master's thesis).
• DEMİRTAŞ-ZORBAZ, S., MUTLU, T., KORKUT-OWEN, F. ve ARICI-ŞAHİN, F. (2020). Kariyer uyumu ve iyimserliğini arttırmada kariyer yelkenlisi modeline dayalı psiko-eğitim programının etkililiği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(5), 2100-2111. https://doi.org/10.24106/kefdergi.693258.
• DENİZ, M. E., ERYILMAZ, A. ve ERSÖZ, A. (2018). Öğrenci sorunları araştırma raporu. Araştırma raporu, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• DOĞAN LAÇİN, B. ve YEŞİLYAPRAK, B. (2018). Kariyer Yelkenlisi Modeline Dayalı Grupla Müdahale Programı. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 185-192. Doi: 10.18506/anemon.332616
• DÖNMEZOĞULLARI, C. (2020). Kariyer yapılandırma kuramına dayalı Psikoeğitim programının üniversite öğrencilerinin kariyer kararı ve güçlü yönler öz yeterlilik düzeylerine etkisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara. https://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• ERDOĞMUŞ ZORVER, C. (2018). Kariyer grup rehberliği programının üniversite öğrencilerinin kariyer uyum düzeylerine etkisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara. https://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• ERYILMAZ, A., ve KARA, A. (2019). Kariyer uyumluluğu psikoeğitim programının öğrencilerin kariyer uyumluluk düzeylerine etkisinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1-16.
• GELİBOLU, S. (2016). Kariyer yelkenlisi modeli temelli hazırlanan mesleki grup rehberliği programının sınanması. 7. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi Özet Kitabı, s. 216. Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• GINEVRA, M. C., DI MAGGIO, I., NOTA, L., & SORESI, S. (2017). Stimulating resources to cope with challenging times and new realities: Effectiveness of a career intervention. International Journal for Educational and Vocational Guidance, 17(1), 77-96.
• GİZİR, C. A. (2005). Orta Doğu Teknik Üniversitesi son sınıf öğrencilerinin problemleri üzerine bir çalışma [A study on the problems of the Middle East Technical University senior students]. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 196- 213.
• GREEN, Z. A., NOOR, U., & HASHEMI, M. N. (2020). Furthering Proactivity and Career Adaptability Among University Students: Test of Intervention. Journal of Career Assessment, 28(3), 402– 424. https://doi.org/10.1177/1069072719870739
• GÜNERİ, O. Y., AYDIN, G., ve Skovholt, T. (2003). Counseling needs of students and evaluation of counseling services at a large urban university in Turkey. International Journal for the Advancement of Counselling, 25(1), 53-63.
• HIRSCHI, A. (2012). The career resources model: An integrative framework for career counsellors. British Journal of Guidance & Counselling, 40(4), 369-383. Doi: 10.1080/03069885.2012.700506.
• JANEIRO, I. N., MOTA, L. P., & RIBAS, A. M. (2014). Effects of two types of career interventions on students with different career coping styles. Journal of Vocational Behavior, 85(1), 115-124.
• KALAFAT, T. (2012). Kariyer Geleceği Ölçeği (KARGEL): Türk Örneklemi İçin Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(38), 169-179. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/tpdrd/issue/21458/229728
• KARA, A. (2016). Kariyer Uyumluluğu Programının RPD Öğrencilerinin Kariyer Uyumluluk Düzeyleri Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir, Türkiye.
• KARATAŞ, A. ve GİZİR, C. A. (2013). Üniversite Öğrencilerinin Psikolojik Danışma Gereksinimlerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28-3). 250-265.
• KEPİR SAVOLY, D. D. (2017). Okuldan İşe Geçiş Becerileri Geliştirme Programının Kariyer Uyumu ve Kariyer İyimserliğine Etkisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
• KOÇAK, D. (2019). Kariyer Planlama. E. Kaygın, Y. Zengin (Ed.). Kariyer Temel Kavramlar, Yönetimi, Güncel Konular (s.107-121). Konya: Eğitim Yayınevi.
• KOEN, J., KLEHE, U. C., ve VAN VIANEN, A. E. (2012). Training career adaptability to facilitate a successful school-to-work transition. Journal of Vocational Behavior, 81(3), 395-408.
• KONUK, M. (2020). Umut Odaklı Kariyer Gelişimi Modeline dayalı psikoeğitim programının üniversite öğrencilerinin umut ve kariyer geleceği düzeylerine etkisi, Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi.
• KORKUT-OWEN, F. ve NILES, S. G. (2012). Yeni Yaklaşım ve Modeller. B. Yeşilyaprak (Ed.). Mesleki Rehberlik ve Kariyer Danışmanlığı (s.43-78). Ankara: Pegem Akademi.
• KORKUT-OWEN, F. (2018). Üniversite Öğrencilerinin Kariyer Gelişim İhtiyaçları. Yaşadıkça Eğitim, 32(2), 28-39. Erişim adresi: http://journals.iku.edu.tr/yed/index.php/yed/article/view/78
• KUZGUN, Y. (2006). Meslek Gelişimi ve Danışmanlığı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• LEUNG, S. A. (2008). The Big Five Career Theories. In International handbook of career guidance (pp. 115-132). Springer, Dordrecht.
• MAREE, J. G., & SYMINGTON, C. (2015). Life design counselling effects on the career adaptability of learners in a selective independent school setting. Journal of psychology in Africa, 25(2), 143-150.
• NILES, S. G. ve BOWLSBEY, J. H. (2013). 21. Yüzyılda Kariyer Gelişimi Müdahaleleri. (F. Korkut Owen ve Diğerleri, Çev.) Ankara: Nobel Yayıncılık (2013).
• NOTA, L., SANTILLI, S., & SORESI, S. (2016). A life‐design‐based online career intervention for early adolescents: Description and initial analysis. The Career Development Quarterly, 64(1), 4- 19.
• ÖMEROĞLU, S. (2014). Polis Akademisi Öğrencilerine Yönelik Kariyer Uyumu Programının Etkililiğinin Değerlendirilmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• PİŞKİN, M. (2012). Kariyer Gelişim Sürecini Etkileyen Faktörler. B. Yeşilyaprak (Ed.). Mesleki Rehberlik ve Kariyer Danışmanlığı (s.43-78). Ankara: Pegem Akademi.
• PİŞKİN, M. (2012). Frank Parsons: Kariyer Danışmanlığının Babası, Gelişen İnsan Kaynakları Kariyer Gündemi, 1, 24-29.
• PİŞKİN, M. ve ERSOY-KART, M. (2019). Üniversite Kariyer Merkezlerinin Örgüt Yapısı ve Personel Profilinin İncelenmesi: Kimler Yönetiyor? Kimler Yürütüyor? SGD-Sosyal Güvenlik Dergisi, 9(2), 275-298.
• RUDOLPH, C. W., ZACHER, H., & HIRSCHI, A. (2019). Empirical developments in career construction theory. Journal of Vocational Behavior, 111, 1-6.
• SANTILLI, S., NOTA, L., & HARTUNG, P. J. (2019). Efficacy of a group career construction intervention with early adolescent youth. Journal of Vocational Behavior, 111, 49- 58.
• SAVICKAS, M. L. (2002). Career construction. Career choice and development, 149, 205.
• SAVICKAS, M. L. (2005). The theory and practice of career construction. In S. D. Brown and R. W. Lent (Eds.), Career development and counselling: Putting theory and research to work (pp. 42–70). Hoboken, NJ: Wiley, USA.
• SAVICKAS, M. L. (2013). Career construction theory and practice. Career development and counseling: Putting theory and research to work, 2, 144-180.
• SHARF, R. S. (2017). Kariyer Gelişim Kuramlarının Kariyer Danışmasına Uygulanması. (F. Bacanlı ve Diğerleri, Çev.) Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık (2017).
• TURAN, M. E. (2017). Kariyer Uyumluluğu Geliştirme Psikoeğitim Programının Kariyer Kararsızlığı ile Başa Çıkma Üzerindeki Etkisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya, Türkiye.
• YEŞİLYAPRAK, B. (Ed.). (2012). Mesleki Rehberlik ve Kariyer Danışmanlığı (3. Basım). Ankara: PegemA Yayıncılık. YÜKSEKÖĞRETİM KURULU (YÖK) (2022). Üniversite İzleme ve Değerlendirme Raporları, 20.11.2022 tarihinde https://www.yok.gov.tr/ adresinden alındı.
• ZEREN, Ş. (2016). Yüz yüze ve çevrimiçi psikolojik danışma: Danışanların sorunları ve memnuniyetleri. Eğitim ve Bilim, 40(182). doi: http://dx.doi.org/10.15390/EB.2015.4696