Üniversite Öğrencilerinde Beden Kitle İndeksi ile Psikolojik Yardım Aramada Kendilerini Damgalama ve Benlik Saygısı Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 2, 125 - 134, 30.12.2023

Ahmet Göktaş , Sibel Çaynak , Buket Şimşek Arslan

Öz

Bu araştırmanın amacı, üniversite öğrencilerinde beden kitle indeksi ile psikolojik yardım aramada kendilerini damgalama düzeyi ve benlik saygısı arasındaki ilişkinin belirlenmesidir. Tanımlayıcı tipte yapılan bu çalışma, Ocak-Şubat 2022 tarihinde bir üniversitede öğrenim gören öğrencilerle yapılmıştır. Araştırmada Bilgi Formu, Psikolojik Yardım Aramada Kendini Damgalama ve Rosenberg Öz Saygı Ölçekleri kullanılmıştır. Google Forms olarak oluşturulan veri toplama formlarını dolduran 381 katılımcı ile araştırma tamamlanmıştır. Verilerin analizinde SSPS 26.0 programında tanımlayıcı istatistikler, nonparametrik testler ve korelasyon analizi kullanılmıştır. Bu çalışmadaki katılımcıların %72.2’si kadın, yaş ortalaması 21.80’dir. Katılımcıların boy, ağırlık ve beden kitle indeksi ortalamaları sırasıyla 1.66 m, 61.20 kg ve 22.02 kg/m2 olarak bulunmuştur. Katılımcıların %16’sı kilolu ya da obez olduğu belirlenmiştir. Katılımcıların Psikolojik Yardım Aramada Kendini Damgalama ve Rosenberg Öz Saygı Ölçeklerinin puan ortalamaları sırasıyla 24.76±5.21 ve 2.12±1.62 olarak bulunmuştur. Erkek öğrencilerin Psikolojik Yardım Aramada Kendini Damgalama Ölçeği puan ortalamaları kadınların puan ortalamalarından istatistiksel olarak (p<0.05) yüksek bulunmuştur. Spearman korelasyon analizine göre psikolojik yardım aramada kendini damgalama düzeyi ile benlik saygısı düzeyi arasında çok zayıf bir ilişki olduğu saptanmıştır (r=0.067, p=0.189). Çalışma sonuçlarına göre, öğrencilerde beden kitle indeksi ile psikolojik yardım aramada kendini damgalama düzeyi ve benlik saygısı düzeyi arasında ilişki bulunmamaktadır. Öğrencilerin beden kitle indeksi ortalaması normal düzeyde olduğu için, bu konunun beden kitle indeksi normal düzeyin dışında olduğu katılımcılarla çalışılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Beden kitle indeksi, Benlik saygısı, Kendini damgalama, Üniversite öğrencileri, Yardım arama

Determination of the Relationship Between Body Mass Index and Self-Stigma in Seeking Psychological Help and Self-Esteem in University Students

Öz

The aim of this study is to determine the relationship between body mass index, self-stigmatization level and self-esteem in seeking psychological help in university students. This descriptive study was conducted with students studying at a university in January-February 2022. Information Form, Self Stigma in Seeking Psychological Help and Rosenberg Self-Esteem Scales were used in the research. The research was completed with 381 participants who filled out the data collection forms created as Google Forms. In the analysis of the data, descriptive statistics, nonparametric tests and correlation analysis were used in the SSPS 26.0 program. 72.2% of the participants in this study were female, with an average age of 21.80. The average height, weight and body mass index of the participants were found to be 1.66 m, 61.20 kg and 22.02 kg/m2, respectively. It was determined that 16% of the participants were overweight or obese. The mean scores of the participants' Self Stigma in Seeking Psychological Help and Rosenberg Self-Esteem Scales were found to be 24.76±5.21 and 2.12±1.62, respectively. The mean scores of the male students' Self Stigma in Seeking Psychological Help Scale were found to be statistically (p<0.05) higher than the female students' mean scores. According to the Spearman correlation analysis, a very weak relationship was found between the level of self-esteem and the level of self-stigma in seeking psychological help (r=0.067, p=0.189). According to the results of the study, there is no relationship between the students' body mass index and the level of self- esteem and self-stigma in seeking psychological help. Since the average body mass index of the students is at a normal level, it is recommended to study this subject with participants whose body mass index is outside the normal level.

Anahtar Kelimeler

Body mass index, Help-seeking, Self-esteem, Self-stigma, University students

Kaynakça

• Aceijas, C., Waldhäusl, S., Lambert, N., Cassar, S., ve Corassa, R.B. (2017). Determinants of health-related lifestyles among university students. Perspectives in Public Health, 137(4), 227-236. https://doi.org/10.1177/1757913916666875.
• Alasmari, H.D., Al-Shehri, A.D., Aljuaid, T.A., Alzaidi, B.A., ve Alswat, K.A. (2017). Relationship between body mass index and obesity awareness in school students. Journal of Clinical Medical Research, 9, 520-524. doi: 10.14740/jocmr2987w.
• Al-Darmaki, F.R. (2003). Attitudes towards seeking professional psychological help: What really counts for United Arab Emirates university students?. Social Behavior and Personality: an international journal, 31(5), 497-508. https://doi.org/10.2224/sbp.2003.31.5.497.
• Arslan, S.A., Daşkapan, A., ve Çakır, B. (2016). Üniversite öğrencilerinin beslenme ve fiziksel aktivite alışkanlıklarının belirlenmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin,15(3), 171-180. DOI: 10.5455/pmb.1-1436432564.
• Başoğul, C. (2016). Neuman'ın Sistemler Modeline Temellendirilmiş Depresyonla Başa Çıkma Programı'nın Hastaların Başa Çıkma Stratejileri, Öz Saygı ve Depresyon Düzeylerine Etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Bayberk, H., ve Yavuz, S. (2005). Muğla üniversitesi öğrencilerinin benlik saygılarının incelenmesi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 73-95.
• Çakar, F.S., ve İkiz, F.E. (2016). Psikolojik iyi oluş, yardım arama tutumu ve benlik saygısının psikolojik danışman adaylarının psikolojik belirtilerine etkisi. Journal of Human Sciences, 13(2), 3571-3587. DOI:10.14687/jhs.v13i2.3865.
• Çuhadaroğlu, F. (1986). Adolesanlarda Benlik Saygısı. Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi, Ankara.: Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi.
• Emmer, C., Bosnjak, M., ve Mata, J. (2020). The association between weight stigma and mental health: A meta‐analysis. Obesity Reviews, 21(1), e12935. https://doi.org/10.1111/obr.12935.
• Erdoğan, S., Şanlı, H., ve Şimşek Bekir, H. (2005). Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi öğrencilerinin üniversite yaşamına uyum durumları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(2), 479-496.
• Ergün, A., ve Erten, S. F. (2004). Öğrencilerde vücut kitle indeksi ve bel çevresi değerlerinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 57(2), 57-61.
• Erkan, S., Özbay, Y., Çankaya, Z.C., ve Terzi, Ş. (2012). Üniversite öğrencilerinin yaşadıkları problemler ve psikolojik yardım arama gönüllükleri. Eğitim ve Bilim, 37(164).
• Ermiş, E., Doğan, E., Erilli, N., & Satıcı, A. (2015). Üniversite öğrencilerinin beslenme alişkanliklarinin incelenmesi: Ondokuz Mayis Üniversitesi örneği. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 6(1), 30-40. https://doi.org/10.17155/spd.67561
• Esin, İ. (2021). Damgalama: Kilo Damgalaması Hakkında Bir Derleme Çalışması. Uluslararası Türk Spor ve Egzersiz Psikolojisi Dergisi, 1(2), 29-45.
• Gök, A. (2019). Üniversite öğrencilerinin psikolojik yardım arama tutumları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Gürsoy, O., ve Gizir, C.A. (2018). Üniversite öğrencilerinin psikolojik yardım almaya yönelik tutumları: Sosyal damgalanma, kendini damgalama, öznel sıkıntıları açma, benlik saygısı ve cinsiyetin rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 8(49), 137-155.
• Ina, M., ve Morita, M. (2015). Japanese university students’ stigma and attitudes toward seeking professional psychological help. Online Journal of Japanese Clinical Psychology, 2, 10-18.
• İkiz, F.E., ve Otlu, B. M. (2015). Üniversite Yaşamına Uyum Sürecinde Yaşanan Sorunlar ve Başa Çıkma Yolları. Celal Bayar University Journal of Social Sciences, 13(4), 35-53. Doi: 10.18026/cbusos.93556.
• Kahriman, İ. (2005). Karadeniz Teknik Üniversitesi Trabzon Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Benlik Saygıları ve Atılganlık Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 9(1), 24-32.
• Kapıkıran, N.A., ve Kapıkıran, Ş. (2013). Psikolojik yardım aramada kendini damgalama ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(40), 131-141.
• Liu, X., Zhu, M., Zhang, R., Zhang, J., Zhang, C., Liu, P., ... ve Chen, Z. (2021). Public mental health problems during COVID-19 pandemic: a large-scale meta-analysis of the evidence. Translational Psychiatry, 11(1), 1-10. https://doi.org/10.1038/s41398-021-01501-9.
• Major, B., Hunger, J.M., Bunyan, D.P., ve Miller, C.T. (2014). The ironic effects of weight stigma. Journal of Experimental Social Psychology, 51, 74-80. https://doi.org/10.1016/j.jesp.2013.11.009.
• Odacı, H., ve Kınık, Ö. (2018). Üniversite Öğrencilerinin Psikolojik Yardım Alma Tutumlarının Bazı Demografik Değişkenler, Öz Denetim ve Benlik Saygısı ile İlişkisi. Journal of Higher Education ve Science/Yüksekögretim ve Bilim Dergisi, 12(3), 619-25. DOI: 10.5961/jhes.2018.302.
• Onurlubaş, E., Doğan, H. G., & Demirkıran, S. (2015). Üniversite öğrencilerinin beslenme alışkanlıkları. Journal of Agricultural Faculty of Gaziosmanpaşa University (JAFAG), 32(3), 61-69. https://doi.org/10.13002/jafag861
• Öcalan, D., Ceylantekin, Y., Kunduracılar, Z., ve Doğan, T. (2020). Üniversite öğrencilerinde beden kütle indeksi, tükenmişlik düzeyi ve iyilik hâli arasındaki ilişkinin incelenmesi. Türkiye Diyabet ve Obezite Dergisi, 4(3), 270-278.
• Özkan, S. ve Yılmaz, E. (2010). Üniversite öğrencilerinin üniversite yaşamına uyum durumları (Bandırma Örneği). Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 5(13), 153-171.
• Pellizzer, M.L., Tiggemann, M., Waller, G., ve Wade, T.D. (2018). Measures of body image: confirmatory factor analysis and association with disordered eating. Psychological Assessment, 30(2):143-153. https://doi.org/10.1037/pas0000461
• Pervanidou, P., Bastaki, D., Chouliaras, G., Papanikolaou, K., Laios, E., Kanaka-Gantenbein, C., ve Chrousos, G.P. (2013). Circadian cortisol profiles, anxiety and depressive symptomatology, and body mass index in a clinical population of obese children. Stress, 16(1), 34-43. https://doi.org/10.3109/10253890.2012.689040.
• Pulat Demir, H., Başak, C. A. N., & Tezel, M. C. (2020). Farklı bölümlerde okuyan üniversite öğrencilerinin beslenme alışkanlıkları, ortoreksiya nervoza puanları ve beden kütle indekslerinin karşılaştırılması. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 4(3), 233-243.
• Ren, X., Chen, Y., He, L., Jin, Y., Tian, L., Lu, M., ... ve Yao, Y. (2015). Prevalence of underweight, overweight and obesity in university students from the region of Anhui (China). Nutricion hospitalaria, 31(3), 1089-1093. DOI:10.3305/nh.2015.31.3.8395.
• Reynders, A., Kerkhof, A.J.F.M., Molenberghs, G., ve Van Audenhove, C. (2014). Attitudes and stigma in relation to help-seeking intentions for psychological problems in low and high suicide rate regions. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 49, 231-239. DOI:10.1007/s00127-013-0745-4.
• Robinson, E., Sutin, A. R., Daly, M., ve Jones, A. (2022). A systematic review and meta-analysis of longitudinal cohort studies comparing mental health before versus during the COVID-19 pandemic in 2020. Journal of Affective Disorders, 296, 567-576. https://doi.org/10.1016/j.jad.2021.09.098.
• Rosenberg, M. (1965). Society and the Adolescent Self-Image. Princeton: Princeton University Press. Shalaby, M.H., Sabra, A.I., ve Mohamed, S. A. E. (2014). The role of internalized stigma on self esteem and attitude toward seeking professional psychological help among psychiatric patients. International Journal of Current Research, 6(11), 10162-10169.
• Serim, F. ve Cihangir-Çankaya, Z. (2015). Yetişkinlerin psikolojik yardım arama tutumlarının yordanması. Ege Eğitim Dergisi, 16(1), 177-198. https://doi.org/10.12984/eed.79026.
• Stevens, S.D., Herbozo, S., Morrell, H.E., Schaefer, L.M., ve Thompson, J.K. (2017). Adult and childhood weight influence body image and depression through weight stigmatization. Journal of Health Psychology, 22(8):1084-1093. https://doi.org/10.1177/1359105315624749.
• Şanlıer, N., Konaklıoğlu, E., ve Güçer, E. (2009). Gençlerin beslenme bilgi, alışkanlık ve davranışları ile beden kitle indeksleri arasındaki ilişki. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2):333-352.
• Topkaya, N. (2014). Psikolojik yardım almaya ilişkin tutumu yordamada cinsiyet, psikolojik yardım alma nedeniyle kendini damgalama ve sosyal damgalanma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 14(2), 480-487.
• Tylka, T.L., Annunziato, R.A., Burgard, D., Daníelsdóttir, S., Shuman, E., Davis, C., ve Calogero, R.M. (2014). The weight-inclusive versus weight-normative approach to health: Evaluating the evidence for prioritizing well-being over weight loss. Journal of obesity, 2014. https://doi.org/10.1155/2014/983495.
• TÜİK. (2020). Türkiye Sağlık Araştırması, 2019. Erişim adresi (06.06.2022): https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Turkiye-Saglik-Arastirmasi-2019-33661.
• Vogel, D. L., Wade, N. G., ve Haake, S. (2006). Measuring the self-stigma associated with seeking psychological help. Journal of Counseling Psychology, 53(3), 325.
• WHO. (2021). Obesity and overweight. Retrieved from (06.06.2022): https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/obesity-and-overweight.
• Yüksekkaya, S. (1995). Üniversite Öğrencilerinde Benlik Saygısının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İzmir: Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.