Vech-i Arazbar Makamının, Dönemlere Ve Elde Edilen Kaynakçalardan Edinilen Bilgilere Göre İncelenmesi

Yıl 2016, Cilt: 4 Sayı: 3, 1327 - 1337, 15.12.2016

Tolga Karaca , Turgay Akdağoğlu

Öz

Bu çalışmada, Vech-i Arazbâr makamını terkib etmiş kişi hakkında kısa bir bilgi

verildikten sonra, makamın işlenişi, hangi kaynaklarda bulunmakta olduğu ve günümüz anlayışı

ile olan kıyası üzerine durulmuştur.Bugün, TRT repertuarında bulunan Vech-i Ararzbâr

makamındaki 13 adet eserin notaları incelenmiş ve bestecisinin yaşadığı çağa göre, hangi

nazariyatçının makam anlayışını kullandığı ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır, Böylelikle

günümüze kadar, değişkenlikleri açısından makamı incelemiş ve bestelerin hangi yüzyıllarda

nasıl işlendiği gösterilmeye çalışılmıştır.GünümüzTürk müziğinde az kullanılan bu makamın

Vech-i Arazbar makam ismi adı altında TRT repertuvarındabulunanveVechiArazbârmakamınındahaiyianlaşılabileceğidüşünülen

1 Peşrev, 4 SazSemâive 8

şarkınınnotalarıbestekâryönündenkronolojikolarakelealınmayaçalışılmıştır. 17. - 18. yy.’ da ilk

olarak görülen ve Hızır Ağa’nın terkib etmiş olduğu bu makamı yaşatabilmek amacı ile ve

yapılacak benzer çalışmalara örnek teşkil etmesi ümidiyle, makamın tüm tarihsel süreçleri

bestekârlarına göre incelenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Vech-i Arazbar, Saz Semâisi, Mûsikî, Edvâr, Osmanlı, Eğitim

Kaynakça

• ABDÜLBÂKÎ, Nâsır, Dede, (2006), Tedkîk ü Tahkîk, (Çev: Yalçın Tura), İstanbul: Pan Yayıncılık. AREL, Hüseyin, Saadettin, (1969), Türk Mûsikisi Kimindir, İstanbul: TürkMusikisiniAraştırmaveDeğerlendirneKomisyonuYayınları. EZGİ, Suphi, (1933), Nazarî ve Amelî Türk Mûsikîsi, İstanbul, Milli Mecmuâ Matbaası. HAKKI, İsmail, Özkan, (2006), Türk Mûsıkîsi Nazariyatı ve Usûlleri, İstanbul: Ötüken Neşriyat A.Ş.. HAŞİM, Bey, (1864), Haşim Bey Mecmuâsı, İstanbul. HIZIR, Aga, (1750-1779), Tehîmü’l-Makamat fi Tevhidi’n-Nagamât; Topkapı Saray Küt.Hazîneno. 1793; Sül.Küt.Hafid Efendi no. 291; Atatürk Küt. Muallim Cevdet Yazm. K:177. KUTLUĞ, Yakup, Fikret, (2000), Türk Musikisinde Makamlar, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. USLU, Recep (2009), Saraydaki Kemancı, İstanbul: İTÜ Yayınları. USLU, Recep, (2009), MehmedHafid Efendi Ve Musiki, İstanbul: Pan Yayıncılık. YÜCEL, Haluk (2013), KEMÂNÎHIZIR AĞA VE Tefhîmü’l-Makâmât fî Tevlîdi’n-Nagamât Çevirisindeki Perdeler,Celalabat – Kırgızistan, İktisat ve Girişimcilik Üniversitesi, Türk Sosyal Bilimler Enstitüsü.