Muhibban’ın “Nefes”leri

Yıl 2016, Cilt: 4 Sayı: 3, 1396 - 1423, 15.12.2016

Fazlı Arslan

Öz

Osmanlı Devleti’nde 1826 senesinde Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılması ve Bektaşi

tekkelerinin kapatılması ile beraber kendi içlerinde yapılanmaya başlayan Bektaşiler, Tanzimat

Fermanı ile birlikte başlayan modernleşme hareketleri, gelişen yayıncılık faaliyetleri ve II.

Meşrutiyet döneminin görece özgürlükçü ortamının da etkisiyle kendilerine yayın hayatında

Muhibbân dergisi ile yer bulmuşlardır. Muhibbân, Alevi-Bektaşi kültür ve edebiyata dair

yayıncılığın ilk örneği olmuştur ve en eski Bektaşi nefeslerinin notalarını muhtevidir. Bu

çalışmada Muhibbân’ın tüm sayıları taranıp, notaları yer alan nefesler tespit edilmiş ve

günümüze uygun şekilde notaya aktarılmıştır. Bu vesile ile Bektaşi musikisine dair ilk

örneklerin repertuvarımıza kazandırılması hedeflenmiştir. Makalede öncelikle kısaca derginin

tarihçesine, yayınlandığı dönemin arka planına ve literatürdeki önemine değinilecek, ardından

nefeslerin notaları sunulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Muhibbān, Bektaşilik, musiki, nefes

Kaynakça

• Arslan, Fazlı, Vâhitnâme: Musikişinas Halkbilimci Vahit Lütfi Salcı, Mavi Yayıncılık, İstanbul, 2015. Bektaşi Nefesleri, İstanbul Belediye Konservatuarı Neşriyatı, Cilt 4 ve Cilt 5, 1933. Celepoğlu, Ayşegül, “Sâmih Rifat”, DİA, c. 36, s. 74-75. Ergun, Sadettin Nüzhet, Samih Rifat: Hayatı ve Eserleri, Semih Lütfi Matbaası, İstanbul 1934. Gündoğdu, Cengiz, “Osmanlı'nın Son Döneminde Yayınlanan Tasavvufi Muhtevalı Muhibbân Dergisi ve 1327/ 1911 Yılı 4. Sayısında Yer Alan Bazı Makaleler”, Tasavvuf, sayı, 7 (2001), s. 293. Günyol, Vedat, “Matbuat: Türkler, I-Türkiye”, İslam Ansiklopedisi, Cilt 7, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1997. Hızlan, Doğan, “Yeni Ağıza Eski Taam”, Radikal (31.10.2014) Hacıbeyzade’nin Aşevi adlı kitabı üstüne yazısı. İnal, İbnülemin Mahmut Kemal, Hoş Sadâ, Maarif Basımevi, 1958. Kara, Mustafa, “Muhibbân”, DİA, c. 31. Karadeniz, M. Ekrem, “Türk Mûsikisînin Nazariye ve Esasları”, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 1965. Maden, Fahri, “Muhibbân Dergisinde Alevilik-Bektaşilik ile İlgili Yazılar, Şiirler ve Haberler”, Alevilik Araştırmaları Dergisi, Sayı 6, 2013. Ocak, Ahmet Yaşar, “Bektaşilik”, Diyanet İşleri Ansiklopedisi, Cilt 5, 1992. Salcı, Vahit Lütfi, “Kızılbaş Şairleri: Musikileri 14”, Bartın, Sayı: 648, (23 Haziran 1938), s. 3. Salcı, Vahit Lütfi, Gizli Türk Dînî Oyunları, Numune Matbaası, İstanbul, 1941. Salcı, Vahit Lütfi, “On Yıl Musikiysi” 6 Ok, sayı: 3, (31 Birincikânun 1933) s. 24. Taşğın, Ahmet, “Alevi-Bektaşi Edebiyatında İlk Örnek: Muhibbân”, Folklor/Edebiyat, Sayı: 39, 2004. Yolcu, Nilgün, “II. Meşrutiyet'te Yayınlanan Bektaşîlikle İlgili Bir Dergi: 'Muhibbân'” Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, Sayı 7 (1998)