Abdülğanî Gülşenî’nin Cumhûr Müezzinliği Tertibi “Mahfel Sürmesi”

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 1, 1523 - 1534, 15.04.2017

Fatih Koca

Öz

Câmii Mûsikîsi’nin en önemli formlarından biri olan “Mahfel Sürmesi”, genellikle

Cumhûr Müezzinliği içerisinde değerlendirilmiştir. Mahfel Sürmesi’nin, Tesbîh ve Cumhûr

Müezzinliği içerisindeki diğer formlarından farklılığı, bu formun ayrı bir beste ve tertip üzere

olmasıdır. Bu forma ait tek beste de, XVII. yüzyıl sonları ve XVIII. yüzyıl başlarında yaşayan

Gülşenî tarikatının şeyhlerinden, İstanbul Eyüp Sultan Câmii Başmüezzini Abdülğanî Gülşenî

hazretlerine aittir. Beş bölümden oluşan bu eser, XX. yüzyılın başlarına kadar Eyüp Sultan

Câmiii’nde müezzinlerce icrâ edilmiştir. Günümüzde icrâ edilmeyen bu eseri, 1930’lu yıllarda

müezzinlerin yanlış okumalarından dolayı –unutulma ve orijinalini koruma amacıyla- Suphi

Ezgi tarafından notaya alınmıştır. Mahfel Sürmesi içerisinde okunan âyet ve duâlar, tamamen

Kur’ân Kırâati ile ilişkili olmasına rağmen, Ezgi tarafından kaleme alınan notada, prozodik ve

Kırâat hataları vardır. Makalemiz, Ezgi’nin notaya aldığı Mahfel Sürmesi’ni, Kur’ân Kırâati

kuralları çerçevesinde yeniden icrâya uygun hale getirmeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Dînî Mûsikî, Câmii Mûsikîsi, Mahfel Sürmesi, Abdülğanî Gülşenî, Suphi Ezgi, Cumhûr Müezzinliği, Tesbîh

Kaynakça

• Akpınar, Hüseyin, Gülşenîlikte Mûsikî ve Mûsikîşinaslar, HÜSBE, Basılmamış Doktora Tezi, Şanlıurfa 2004. Can, Halil , Dinî MûsikÎ Ders Notları, İstanbul (ty). Çetin, Mustafa, “Âyetü’l-Kürsî”, DİA, İstanbul 1991, IV, 245. Demirci, Mustafa, “Türk Din Mûsikîsi’nde Ahmed Yesevî’nin Yeri, Tesiri ve Önemi”, DİB Diyanet İlmî Dergi, Hoca Ahmed Yesevî Özel Sayısı, C. 52, S. 4, Ankara Ekim-Kasım-Aralık 2016. El-Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmaîl, el-Cāmi‘u’s-Sahîh. Tah. İzzuddîn Dıllî, İmâdeṭ- Ṭayyâr, Yâsir Hasan, Beyrut, Mu’essesetu’r-Risâle, 2014. Et-Taberânî, Ebû’l-Ḳâsım Süleymân b. Ahmed b. Eyyûb b. Mutayr el-Lahmî eş-Şâmî. El- Mu‘cemu’l-Kebîr. 25 c. Tah. Hamdî b. Abdulmecîd es-Silefî. Kahire: Mektebetu İbnTeymiyye, 1994. Ezgi, Suphi, Nazâri Ameli Türk Mûsikîsi, İstanbul 1940. İnançer, Ömer Tuğrul, “Tarikatler Müziği”, Müzikalite Dergisi, İstanbul 2000. Kaplan, Zekâi, Dinî Mûsikî Dersleri, MEB Yay., İstanbul 1991. Karadeniz, Ekrem, Türk Mûsikîsi’nin Nazariye ve Esasları, İş Bankası Kültür Yay., İstanbul 1965. Koca, Fatih, İslam Tarihi ve Medeniyeti’nde Salâlar ve Salavâtlar, Basılmamış Doktora Tezi, 2013 Sivas, 45. Koca, Fatih, Nuri Özcan ile Mülâkât, Afyon Sandıklı DİB Dinî Mûsikî Programı Toplantısı, Afyon 30 Eylül 2012. Komisyon, Ayhan Altınkuşlar, Ruhi Kalender, Nuri Özcan (Komisyon), İHL için Dinî Mûsikî I, Kalem Yay., Ankara 1996. Kur’ân-I Kerim, DİB Yayınları. Muslim b.El-haccâc, Ebû’l-Huseyn el-Kuşeyrî, el-Cāmi‘u’s-Sahîh. Tah. İzzuddîn Dıllî, İmâdeṭ-Ṭayyâr, Yâsir Hasan, Beyrut: Mu’essesetu’r-Risâle, 2013. Özalp, M. Nazmi, Türk Mûsikîsi Tarihi I, MEB, İstanbul 2000. Özcan, Nuri, “Cumhûr İlâhisi”, DİA, İstanbul 1993, VIII, 94. Öztuna, Yılmaz, Türk Mûsikîsi Ansiklopedik Sözlüğü, Orient Yay., Ankara 2006. Paşa, İbrahim Rifat , Mir’âtü’l-Harameyn, Hazine Yay., (trc. Lütfullah Yavuz), İzmir 2010. Sezikli, Ubeydullah, “Temcîd”, DİA, İstanbul 2011, XXXX, 410-411. Tanman, M. Baha, “Mahfil”, DİA, Ankara 2003, XXVII, 331. Tanrıkorur, Cinuçen, Müzik Kimliğimiz Üzerine Düşünceler, Ötüken Yay., İstanbul 1998. Tirmizî, Muhammed b. İsâ, es-Sünen. Tah.İzzuddîn Dıllî, İmâdeṭ-Ṭayyâr, Yâsir Hasan, Beyrut: Mu’essesetu’r-Risâle, 2013. Turabi, Ahmet Hakkı, “Câmi Mûsikîsi”, Câmi Yazıları, DİB Yay., Ankara 2012, s. 168. İnternet: http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.58ef84dc4dd80 8.97264302. Erişim Tarihi; 13.04.2017. 17: 09.