Dil Bilgisi Öğretimine İlişkin Öğretmen ve Öğrenci Görüşleri

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 1, 58 - 79, 30.06.2021

Sibel Ekşi Nuhaşan Kır Ahmet Benzer

Öz

Dil bilgisi öğretimi, dil öğretimi içinde önemli bir yer teşkil etmektedir. Dil bilgisi, eski öğretim programlarında ayrı bir başlık olarak ele alınmasına rağmen yenilenen öğretim programlarında ayrı bir başlık olarak ele alınmamıştır. Dil bilgisi, okuma ve yazma becerilerinin içinde bir alt başlık olarak ele alınmıştır. Bu çalışmada; öğrencilerin ve Türkçe öğretmenlerinin dil bilgisine, dil bilgisi materyallerine, dil bilgisi öğretim yöntemlerine ve dil bilgisi uygulamalarına yönelik tutumlarını, görüşlerini, tercihlerini belirlemek amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu MEB’e bağlı devlet okullarında çalışan 28 öğretmen ve MEB’e bağlı bir devlet okulundaki 27 sekizinci sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmacılar tarafından hazırlanan “Dil Bilgisi Öğretimine İlişkin Öğretmen Görüşleri” anketi öğretmenlere internet üzerinden gönderilen bir bağlantı yoluyla ulaştırılarak, “Dil Bilgisi Öğretimine İlişkin Öğrenci Görüşleri” anketi ise öğrencilere dağıtılarak uygulanmıştır. Anketin sonuçlarına göre hem öğretmenler hem de öğrenciler dil bilgisi öğretiminin gerekli olduğunu, ders kitaplarının ise dil bilgisi öğretimi için yetersiz olduğunu savunmuştur. Bununla birlikte öğretmenler dil bilgisi konusunun öğretimine başlanırken ders kitaplarında ilk olarak örnekler verilerek kurala ulaşılmasını savunurken öğrenciler ise ilk olarak önceki konuların hatırlatılması gerektiğini belirtmiştir. Öğretmenlerin çoğu, dil bilgisinin programda ayrı bir başlık olarak değerlendirilmesi gerektiğini savunmaktadırlar. Bunun yanında çalışmanın sonuçlarına göre öğretmenlerin dil bilgisi öğretimine çoğunlukla haftada iki saat ayırdıkları, bu öğretimde çalışma yaprakları kullandıkları ve kaynak kitaplardan yararlanılması gerektiğini düşündükleri görülmüştür. Öğrencilerle yapılan anket sonucunda öğrencilerin çoğunun yardımcı kaynaklardan faydalandığı ortaya çıkmıştır. Ders kitabı dışındaki kaynakların öğrenci tarafından kullanılıyor oluşu hem programın hedeflerine ulaşılması bakımından hem de programın uygulayıcıları olan öğretmenler için kısa ve uzun vadede çeşitli sorunlara yol açabilir.

Anahtar Kelimeler

Dil bilgisi, ders kitapları, öğretim programı, öğretmen ve öğrenci görüşleri

Teachers’ and Students’ Opinions on Grammar Teaching

Öz

Grammar teaching is an important part of language teaching. Although grammar is considered as a separate topic in old curriculum, it is not considered as a separate topic in renewed curriculum. In this study, it was aimed to determine the attitudes, opinions and preferences of Turkish teachers and students towards grammar, grammar materials, grammar teaching methods and grammar practices. The study group of the study consists of 28 teachers working in public schools affiliated to the ministry and 27 eighth grade students in a public school affiliated to the ministry. “The Teacher Opinions on Grammar Teaching” questionnaire prepared by the researchers was delivered to the teachers via a link sent over the internet, and the “Student Opinions about Grammar Teaching” questionnaire was distributed to the students. According to the results of the questionnaire, both teachers and students are required to teach grammar; and that textbooks are insufficient for grammar teaching. However, while the teachers started to teach grammar, they argued that the rules should be reached by giving examples first in the textbooks and the students stated that the previous subjects should be reminded first. Most teachers argue that grammar should be considered as a separate topic in the program. In addition, according to the results of the study, it was observed that teachers mostly spent two hours a week in grammar teaching, they used worksheets in this teaching and they thought that source books should be used. As a result of the survey conducted with the students, it was found that most of the students benefited from auxiliary resources. The use of resources other than the textbook by the student can lead to problems both in terms of achieving the objectives of the program and in the short and long term for teachers who are the program implementers.

Anahtar Kelimeler

Grammar, text books, curriculum, teachers’ and students’ views

Kaynakça

• Anılan, H. (2014). Sınıf öğretmenlerinin görüşlerine göre Türkçe dil bilgisi öğretiminin değerlendirilmesi. Educational Sciences: Theory & Practice, 14(5), 1893-1924.
• Arıcı, A. (2005) İlköğretim okullarında dil bilgisi öğretimi üzerine öğretmen görüşleri. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 52-60.
• Aydın, Ö. (1999). Orta okullarda dilbilgisi öğretimi üzerine öğretmen görüşleri. Dil Dergisi, 81, 23-29.
• Aytaş, G. ve Çeçen, M. (2010). Ana Dil Eğitiminde Dil Bilgisi Öğretiminin Yeri ve Önemi. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, XXVII, 77-89.
• Bağcı Ayrancı, B. (2017). Sezdirme Yöntemi ile dilbilgisi öğretimi üzerine Türkçe öğretmenlerinin görüşlerinin incelenmesi. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 5(4), 145-164.
• Benzer, A. (2019). Dil bilgisi öğretiminde öğretim programı, ders kitabı ve merkezî sınav çıkmazı. The Journal of Academic Social Science Studies. 76, 291-323.
• Benzer, A. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde işlevsel dil bilgisi. Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş. (2005). Anket geliştirme. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(2), 133-151.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2018). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Cemiloğlu, Mustafa. (2009). Türkçe öğretimi. Alfa Aktürk Yayınları.
• Çevik, A. ve Güneş, F. (2017). Türkçe ders kitaplarındaki etkinliklerin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(2), 272-286.
• Ellis, R. (2006). Current ıssues in the teaching of grammar: An SLA perspective. Tesol Quarterly, 40 (1), 83-107.
• Erdem, İ. (2007). İlköğretim II. kademede dil bilgisi öğretiminin sorunları üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Erdem, İ. (2008). Öğretmen görüşlerine göre dil bilgisi konularının öğretilme güçlükleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(1), 85-105.
• Ertekinoğlu, S. (2003). Türkçe derslerinde dil bilgisi öğretimi üzerine öğretmen görüşlerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Göçer, A. (2015). Temel dil becerilerinin geliştirilmesinde dil bilgisi öğrenme alanının yeri, işlevi ve öğretimi: bütünlük ilkesi ve tümevarım yöntemi ekseninde tematik bir yaklaşım. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 233-242.
• Göçer, A. ve Aslan, S. (2018). Türkiye’de Dil bilgisi öğretimi üzerine hazırlanan lisansüstü tezler hakkında bir meta-analiz çalışması. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 107-122.
• Göğüş, Beşir. (1978). Türkçe ve yazın eğitimi. Gül Yayınevi.
• Güven, A. Z. (2013),. Dil bilgisi konularının öğretim sorunları. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 2(6), 1-10.
• Jean, G. ve Smard, D. (2011). Grammar teaching and learning l2: necessary, but boring? Foreign Language Annals, 44(3), 467-494.
• Karaman, S. (2018). Tüm dil yaklaşımı ışığında Türkçe öğretimi programlarındaki dil bilgisi öğretimi üzerine bir inceleme. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Karasar, N. (1998). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım.
• Millî Eğitim Bakanlığı, (2018). Türkçe dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1,2,3,4,5,6,7 ve 8. sınıflar). MEB Devlet Kitapları Müdürlüğü Yayını.
• Millî Eğitim Bakanlığı Ders Kitapları ve Eğitim Araçları Yönetmeliği (12.09.2012). Resmî Gazete (28409). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=16593&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
• Nassaji, H. ve Fotos, S. (2004). Current developments in research on the teaching of grammar. Annual Review of Applied Linguistics, 24, 126-145.
• Ocak, G. (Ed.). (2007). Öğretim ilke ve yöntemleri. Pegem Yayıncılık.
• Onan, B. (2017). Dil bilgisi öğretiminde sentezci yaklaşım. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Dergisi, 6(4), 2627-2638.
• Sağır, M. (2002). İlköğretim okullarında Türkçe dil bilgisi öğretimi. Nobel Yayınları.
• Salman, B. (2018). Yapılandırmacı yaklaşıma göre dil bilgisi öğretimine yönelik öğretmen görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Salman, B. ve Aydın, İ. (2018). yapılandırmacı yaklaşıma göre dil bilgisi öğretimine yönelik öğretmen görüşleri. Turkish Studies Educational Sciences, 13(27), 1265-1284.
• Tan, Ş. (Ed.). (2015). Öğretim ilke ve yöntemleri. Pegem Yayıncılık.
• Ulusoy, A. (Ed.) (2014). Eğitim psikolojisi. Anı Yayıncılık.
• Ünalan, Ş. (2001). Türkçe öğretimi. Nobel Yayıncılık.
• Yaman, H. ve Karaaslan, F. (2010). İlköğretim Türkçe dersi programına göre dil bilgisi öğretiminin etkililiği: nitel bir araştırma. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 14, 251-269.