Sınıf Öğretmeni Adaylarının Gözünden Fen ve Teknoloji Laboratuvar Uygulamaları- I Dersi

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 2, 88 - 101, 31.12.2021

Ayşe Aytar Seher Yarar Kaptan

Öz

Fen Bilimleri dersi ile insandan topluma doğru bütünlük arz eden bir bakış açısıyla günlük yaşamdaki sorunlara karşı merak uyandırmak, bu problemlerin çözümünde bilimsel düşünme ve karar verme becerisi kazandırmak gibi amaçlara ulaşılması ön görülmektedir. Bu amaçlar hem öğretmenleri ve hem de eğitim süreçleri devam eden öğretmen adaylarının rollerinde önemli değişiklere neden olmuştur. Bu bağlamda, sınıf öğretmeni adaylarının fen bilimleri ile karşılaştıkları ilk derslerden biri olan Fen ve Teknoloji Laboratuvar Uygulamaları-I dersi öğrencilerde bilimsel çalışma bilinci oluşturma ve beceri odaklı bir ders olması yönüyle önemlidir. Ayrıca, sınıf öğretmeni adaylarının bu dersten edindikleri olumlu izlenim lisans eğitimleri boyunca karşılaşacakları diğer fen dersleri ile öğretmen oldukları zaman öğrencilerinin bu derse olan öğrenme isteklerini etkileyecek olması açısından da önemlidir. Bu doğrultuda, söz konusu çalışmada, sınıf öğretmeni adaylarının Fen ve Teknoloji Laboratuvar Uygulamaları-I dersine yönelik görüşleri incelenmiştir. Sınıf öğretmenliği programında öğrenim görmekte olan 116 öğretmen adayı ile yürütülen bu çalışmada tarama yöntemi kullanılmıştır. Bu kapsamda, araştırmacılar tarafından geliştirilen ve yedi açık uçlu sorudan oluşan öz değerlendirme formu sınıf öğretmeni adaylarına uygulanmıştır. Elde edilen veriler içerik, frekans ve yüzde analizi ile çözümlenmiştir. Araştırmada, sınıf öğretmeni adaylarının ders kapsamında laboratuvar kurallarına ve araç-gereçlerine, deneyin planlanmasına ve yürütülmesindeki aşamalara, fen dersi konularına yönelik bilgileri edindikleri sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sınıf öğretmeni adayı, fen, laboratuvar

Science and Technology Laboratory Practices-I Course from Prospective Classroom Teachers’ Points of Views

Öz

With the Science course, it is foreseen to reach the goals such as arousing curiosity about the problems in daily life, giving scientific thinking and decision-making skills in the solution of these problems, with an integrated perspective from human to society. These aims have caused significant changes in the roles of both teachers and prospective teachers whose education processes continue. In this context, Science and Technology Laboratory Practices-I course, which is one of the first courses that prospective primary school teachers encounter with science, is important in terms of creating awareness of scientific work in students and being a skill-oriented course. In addition, the positive impression that the prospective primary school teachers get from this course is also important in terms of affecting the other science courses they will encounter during their undergraduate education and the learning desires of their students when they become teachers. In this direction, in this study, the opinions of the prospective primary school teachers about the Science and Technology Laboratory Practices-I course were examined. The survey method was used in this study, which was conducted with 116 prospective primary school teachers. In this context, the self-assessment form developed by the researchers and consisting of seven open-ended questions was applied to the prospective primary school teachers. The data were analyzed by content, frequency and percentage analysis. In the research, it was concluded that the prospective primary school teachers learnt about the laboratory rules and equipment, the stages in the planning and stages of the experiment, and the science lesson subjects.

Anahtar Kelimeler

Prospective primary school teachers, science, laboratory

Kaynakça

• Akdeniz, A. R. (2005). Problem çözme, bilimsel süreç becerileri ve proje yönteminin fen eğitiminde kullanımı, S. CEPNİ,. (Ed.). Kuramdan Uygulamaya Fen ve Teknoloji Öğretimi İçinde (s. 94-114), Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Akıncı, B., Uzun, N. ve Kışoğlu, M. (2015). Fen Bilimleri öğretmenlerinin meslekte karşılaştıkları problemler ve fen öğretiminde yaşadıkları zorluklar. Journal of Human Sciences, 12(1), 1189-1215.
• Altunçekiç, A., Yaman, S. ve Koray, Ö. (2005). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik inanç düzeyleri ve problem çözme becerileri üzerine bir araştırma (Kastamonu İli Örneği). Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 93-102.
• Aydoğdu, C. ve Şener, F. (2016). Fen eğitiminde laboratuvar kullanım tekniğinin ve güvenliği önemi ve CLP tüzüğünün getirileri üzerine bir araştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi (ESTÜDAM) Eğitim Dergisi, 1(1), 39-54.
• Balbağ, M.Z. ve Anılan, B. (2014). Fen bilgisi ve sınıf öğretmen adaylarının fen bilgisi laboratuvar uygulamaları derslerine yönelik görüşlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(4), 309-320.
• Berkant, H. G., ve Ekici, G. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretiminde öğretmen öz-yeterlik inanç düzeyleri ile zeka türleri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 113-132.
• Böyük, U., Demir, S. ve Erol, M. (2010). Fen ve teknoloji dersi öğretmenlerinin laboratuvar çalışmalarına yönelik yeterlik görüşlerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Tubav Bilim Dergisi, 3(4), 342-349.
• Büyükgöze Kavas, A. ve Bugay, A. (2009). Öğretmen adaylarının hizmet öncesi eğitimlerinde gördükleri eksiklikler ve çözüm önerileri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 13-21.
• Demir, S., Böyük, U. ve Koç, A. (2011). Fen ve teknoloji dersi öğretmenlerinin laboratuvar şartları ve kullanımına ilişkin görüşleri ile teknolojik yenilikleri izleme eğilimleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 66-79.
• Çilingir, S. K., Ekiz, D. ve Ültay, E. (2020). Yardımcı öğretim elemanı desteğiyle yürütülen fen ve teknoloji laboratuvar uygulamalarının sınıf öğretmeni adaylarının tutum ve başarısına etkisinin değerlendirilmesi. Turkish Journal of Primary Education, 5(1), 33-45.
• Duru, M. K., Demir, S., Önen, F. ve Benzer, E. (2011). Sorgulamaya dayalı laboratuvar uygulamalarının öğretmen adaylarının laboratuvar algısına tutumuna ve bilimsel süreç becerilerine etkisi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 33, 25-44.
• Ekici, G. (1996). Biyoloji öğretmenlerinin öğretimde kullandıkları yöntemler ve karşılaştıkları sorunlar. (Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Erdemir, N. (2007). Mesleğine yeni başlayan fen bilgisi öğretmenlerinin karşılaştıkları sorunlar ve şikayetleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(22), 135-149.
• Erten, S. (1991). Biyoloji laboratuvarlarının önemi ve laboratuvarda karşılaşılan problemler. (Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Günel, M., Kabataş Memiş, E. ve Büyükkasap, E. (2010). Yaparak yazarak bilim öğrenimi-yybö yaklaşımının ilköğretim öğrencilerinin fen akademik başarısına ve fen ve teknoloji dersine yönelik tutumuna etkisi. Eğitim ve Bilim, 35(155), 49-62.
• Güneş, M. H., Şener, N., Topal Germi, N. ve Can, N. (2013). Fen ve teknoloji dersinde laboratuvar kullanımına yönelik öğretmen ve öğrenci değerlendirmeleri, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 1-11.
• Gökbulak, Y., Uzun, B. S. ve Şenler, B. (2020). Sınıf öğretmeni adaylarının fen laboratuvarı kavramına ilişkin metaforik algıları. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(3), 1290-1305.
• Gürdal, A. (1991). İlkokul fen eğitiminde laboratuvar ve araç kullanımı. Marmara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3, 145-155.
• Hamurcu, H. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimine yönelik öz-yeterlik inançları. Eğitim Araştırmaları, 24, 112-122.
• Hesapçıoğlu, M. (1994). Öğretim ilke ve yöntemleri. İstanbul: Beta Yayınları.
• Kahyaoğlu, H. ve Yavuzer, Y. (2004). Öğretmen adaylarının ilköğretim 5. sınıf fen bilgisi dersindeki ünitelere ilişkin bilgi düzeyleri. İlköğretim Online, 3(2), 26-34.
• Kahyaoğlu, M. ve Yangın, S. (2007). İlköğretim sınıf öğretmenliği, fen bilgisi ve matematik öğretmen adaylarının fen bilgisi öğretimine yönelik tutumları. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 3(6), 203-220.
• Kaptan, F. ve Korkmaz, H. (2001). Hizmet öncesi sınıf öğretmenlerinin fen eğitiminde ısı ve sıcaklıkla ilgili kavram yanılgıları. H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 59-65.
• Karaca, A., Uluçınar, Ş. ve Cansaran, A. (2006). Fen bilgisi eğitiminde laboratuvarda karşılaşılan güçlüklerin saptanması. Milli Eğitim Dergisi, 170, 250-259.
• Koray, Ö., Köksal, M. S., Özdemir, M. ve Presley, A. İ. (2007). Yaratıcı ve eleştirel düşünme temelli fen laboratuvarı uygulamalarının akademik başarı ve bilimsel süreç becerileri üzerine etkisi, İlköğretim Online, 6(3), 377-389.
• Laçin Şimşek, C. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının fen ve teknoloji ders kitaplarındaki deneyleri bilimsel süreç becerileri acısından analiz edebilme yeterlilikleri. İlköğretim Online, 9(2), 433-445.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2000). 2518 Sayılı Tebliğler Dergisi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2017). Fen bilimleri dersi taslak öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). 24 Ocak 2017 tarihinde http://ttkb.meb.gov.tr/www/ogretim-programlari/icerik/72 adresinden alınmıştır.
• Şahin Pekmez, E., Aktamış, H. ve Can, B. (2010). Fen laboratuvarı dersinin öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerileri ve bilimsel yaratıcılıklarına etkisi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 93-112.
• Şimşek, S. (2001). Öğretmen adaylarının bazı temel fen bilgisi kavramları hakkındaki yeterlikleri. Eğitim Araştırmaları, 3-4, 104-109.
• Tamir, P. (1977). How are laboratories used? Journal of Research in Science Teaching, 14(4), 311-316.
• Yılmaz, M. ve Eren, A. (2014). Sınıf öğretmen adaylarına basit elektrik devreleri konusunun simülasyon ve laboratuvar uygulaması teknikleriyle öğretimi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 84-99.
• Yüksel, S., (2004). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik meslek bilgisi derslerine yönelik direnç davranışları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 4(1), 171-200.