Öğrencilerin Lisansüstü Eğitim Sürecinde Yaşanan Sorunlara Yönelik Görüşleri

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 2, 20 - 45, 31.12.2024

Esranur Sevim

Öz

Lisansüstü eğitim, bir ülkenin biliminin çeşitli yönlerden gelişmesini ve teknolojinin ilerlemesini sağlayacak öğretim üyelerinin ve nitelikli bireylerin yetişmesi açısından önemli bir eğitim kademesidir. Lisansüstü eğitiminde gereken verimi alabilmek için süreç içerisinde yaşanan sorunların temeline inilmeli; sorunların ortadan kaldırılmasını ve sistemde gerekli olan iyileştirmelerin yapılmasını sağlayacak düzenlemelere gidilmelidir. Bu durum da sorunların tespiti ve giderilmesi yönünde çalışmalar yapılmasını önemli hale getirmektedir. Bu çalışmada Eğitim Fakültesi lisansüstü öğrencilerinin başvuru, bilim sınavı, kayıt aşamalarında, ders seçimi ve ders alma süreçlerinde karşılaştıkları sorunlar; eğitim süreçlerinde yaşadıkları kişisel sorunlar ve karşılaştıkları güçlüklere yönelik çözüm önerileri araştırma konusu edilmiştir. Araştırmanın temel amacı doğrultusunda yöntem olarak durum çalışması tercih edilirken verilerin analizinde betimsel analiz kullanılmıştır. Araştırmanın verileri 2023-2024 güz döneminde Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim Fakültesinde lisansüstü öğrenim gören 24 lisansüstü öğrencisinden toplanmış, veri aracı olarak 7 açık uçlu sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Verilerin analizi sonucunda danışman seçiminde yaşanan tereddütler, sınav içeriğinin bilinmemesi, yanlış yönlendirilme, ders günlerinin dağınık olması, ders içeriklerinin bilinmemesi, sistemden kaynaklı sorunlar, derslerin çalışma saatleriyle çakışması, derslerin yoğunluğu, ödevlerin çokluğu, uyum sorunundan kaynaklı sorunlar, ulaşımdan kaynaklı sorunlar, sosyal hayatın olumsuz etkilenmesi, psikolojik sorunlar olduğu tespit edilmiştir. Sorunlara ilişkin ders sürecinin iyi planlanması, öğrenci görüşlerinin dikkate alınması, sistemin iyileştirilmesi, ödev yoğunluğunun azalması, ders döneminin uzatılması, derslerin devamı olacak şekilde tasarlanması, eğitim öncesi danışmanlarla tanışma, çalışan kesime alternatifler oluşturulması şeklinde çözüm önerileri sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Lisansüstü eğitim, yüksek lisans, eğitim sürecinde yaşanan sorunlar, akademik gelişim

Etik Beyan

Bu çalışmanın, özgün bir çalışma olduğunu; çalışmanın hazırlık, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu olmak üzere tüm aşamalarından bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun davrandığımı; bu çalışma kapsamında elde edilmeyen tüm veri ve bilgiler için kaynak gösterdiğimi ve bu kaynaklara kaynakçada yer verdiğimi; kullanılan verilerde herhangi bir değişiklik yapmadığımı, çalışmanın Committee on Publication Ethics (COPE)' in tüm şartlarını ve koşullarını kabul ederek etik görev ve sorumluluklara riayet ettiğimi beyan ederim. Herhangi bir zamanda, çalışmayla ilgili yaptığım bu beyana aykırı bir durumun saptanması durumunda, ortaya çıkacak tüm ahlaki ve hukuki sonuçlara razı olduğumu bildiririm.

Kaynakça

• Aktan, O. (2020). Öğretmenlerin kariyer gelişimi açısından lisansüstü eğitimin değerlendirilmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 10(3), 596-607.
• Alabaş, R., Kamer, S. T. ve Polat, Ü. (2012). Öğretmenlerin kariyer gelişimlerinde lisansüstü eğitim: tercih sebepleri ve süreçte karşılaştıkları sorunlar. E-International Journal of Educational Research, 3(4), 89-107.
• Arıcı, H. (1997). Bilim insanı yetiştirme: Lisansüstü eğitim ve sorunları – Sosyal bilimler alanında. Türkiye Bilimler Akademisi Bilimsel Toplantı Serileri, 7, 53–64.
• Aslan, G. (2007). Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Enstitüsüne kayıtlı doktora öğrencilerinin lisansüstü öğretime ilişkin sorunları. Milli Eğitim Dergisi, 174, 250-269.
• Avcı, F. ve Akdeniz, E. C. (2021). Lisansüstü eğitimlerine devam eden okul öncesi ve sınıf öğretmenlerinin lisansüstü eğitime ilişkin görüşleri, yaşadıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(1), 1-20.
• Aydemir, S. ve Çam, Ş. (2015). Lisansüstü öğrencilerinin lisansüstü eğitimi almaya ilişkin görüşleri. Turkish Journal of Education, 4(4), 4-16.
• Baş, G. (2013). Öğretmenlerin lisansüstü eğitimden beklentileri: Nitel bir araştırma (Niğde ili örneği). Yükseköğretim Dergisi, 3(2), 61-69.
• Başer, N., Narlı S. ve Günhan B. (2003). Öğretmenlerin lisansüstü eğitim almalarında sorunlar ve çözüm önerileri. DEU Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı: 1. 129-135.
• Black, K. E. ve Bonner, A. (2011). Employer-based support for registered nurses undertaking postgraduate study via distance education. Nurse Education Today, 31(2), 163-167.
• Bülbül, T. (2003). Ankara üniversitesi eğitim bilimleri fakültesinde görev yapan öğretim üyelerinin lisansüstü öğretime öğrenci seçme sürecine ilişkin görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36(1-2), 167-168.
• Can, Betül. (2023). Türk akademisinde lisansüstü süreçlerde sorun yaşayanlara bir çözüm önerisi olarak akademik koçluk. Üniversite Araştırma Dergisi, 6(1), 60-77.
• Çalışoğlu, M., and Yalvaç, A. S. (2019). The difficulties that the teachers who continue master of science education experience. International Education Studies, 12(4), 100-109.
• Çepni, S. (2007). Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş. Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Çoruk, A., Çağatay, Ş. ve Öztürk, H. (2016). Lisansüstü eğitimde kayıt ve devam sorunları. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 165-178.
• Deniz, Ü. (2019). Lisansüstünde eğitimde gizli kriz: Öğrenciler neden okulu terk ediyor? Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48, 61-83.
• Doğusan, F. (2003). İlköğretim okulu yönetici ve öğretmenlerinin öğretmenlerin lisansüstü öğrenimi konusundaki tutumları (Kırıkkale il örneği) [Yüksek Lisans Tezi]. Kırıkkale Üniversitesi.
• Duan, X, and Shan, G. (2013). Suggestions for graduate curriculum reform. In Proceedings of AASRI Winter International Conference on Engineering and Technology, December 28-29.
• Ersoy, A. F. (2016). Fenomenoloji. Eğitimde Nitel Araştırma Desenleri, 1, 51-111. Gemme, B. ve Gingras, Y. (2012). Academic careers for graduate students: A strong attractor in a changed environment. Higher Education, 63(6), 667-683.
• Gömleksiz, M. N. Ve Yıldırım, F. (2013). Lisansüstü Eğitim Alan Öğrencilerin Lisansüstü Eğitime İlişkin Görüşleri. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü VI. Ulusal Lisansüstü Eğitim Sempozyumu Bildiriler Kitabı. Sakarya; 68-74.
• Gömleksiz, M.N. ve Et, S. Z. (2013). Öğretmen adaylarının lisansüstü eğitime ilişkin metaforik algıları. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü VI. Ulusal Lisansüstü Eğitim Sempozyumu Bildiriler Kitabı. Sakarya; 145-151.
• Groube, J. K. (2017). Postgraduate Study: The Journey for registered nurses (Doctoral dissertation). University of Canterbury. New Zealand.
• Gürgan Öztürk, F. ve Dinç, H. (2016). Lisansüstü eğitim alan müzik öğretmenlerinin eğitimleri sürecinde karşılaştıkları sorunlar. İdil Sanat ve Dil Dergisi, 5(21), 505-520.
• Hassouneh-Phillips, D. ve Beckett, A. (2003). An education in racism. Journal of Nursing Education, 42(6), 258- 265.
• Humphrey, R. ve McCarthey, P. (1999). Recognising difference: Providing for graduate students. Studies in Higher Education, 24(3), 371–386.
• İbiş, E. (2014). Lisansüstü eğitimin sorunları. Yükseköğretim Dergisi, 4(3), 117-123.
• Kahraman, Ü. ve Tok, T. N. (2016). Eğitim yönetimi denetimi planlaması ve ekonomisi lisansüstü öğrencilerinin aldıkları eğitim hakkındaki görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 147-164.
• Karabacak, K. (2013). Lisansüstü Bilimsel Araştırma Teknikleri (BAT) Dersinin Uzaktan Öğretimi ’ne İlişkin Uzaktan Öğretim Öğrencilerin Görüşleri. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü VI. Ulusal Lisansüstü Eğitim Sempozyumu Bildiriler Kitabı. Sakarya; 75-84.
• Karakütük, K. (2000). Öğretmenlerin lisansüstü öğretimi konusunda yönetici ve öğretmenlerin görüşleri. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 193-209.
• Karakütük, K. (2002). Lisansüstü öğretimin sorunları. Eğitim Araştırmaları, 2(7), 65-75.
• Karaman, S. ve Bakırcı, F. (2010). Türkiye’de lisansüstü eğitim: Sorunlar ve çözüm önerileri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 5(2), 94-114.
• Koşar, D. vd. (2019). Öğretmenlerin lisansüstü eğitim alma nedenleri: Nitel bir çalışma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 53, 370-392.
• Köksalan, B. (1999). Üniversite öğrencilerinin meslek seçimini etkileyen faktörler [Doktora tezi]. İnönü Üniversitesi.
• Kurnaz, M. A. ve Alev, N. (2009). İlköğretim ve ortaöğretim lisansüstü öğrencilerinin ders seçim yaklaşımları ve ilgili sorunları. Türk Fen Eğitim Dergisi, 6(30), 38-52.
• Kuzu, A. ve Becit, G. (2007). Öğretmenlerin lisansüstü eğitimde karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Eğitim Bilimleri Enstitüsü III. Lisansüstü Eğitim Sempozyumu, 17-20. Eskişehir.
• Lechuga, V. M. (2011). Faculty-graduate student mentoring relationships: Mentors’ perceived roles and responsibilities. Higher Education, 62(10), 757-771.
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2017). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü.
• Nayır, F. (2011). Eğitim bilimleri alanında lisansüstü öğrenim görmekte olan müfettiş, okul yöneticisi ve öğretmenlerin sorunları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 44(2), 199-222.
• Oluk, S. ve Çolak, F. (2005). Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı okullarda öğretmen olarak çalışan lisansüstü öğrencilerinin karşılaştıkları bazı sorunlar. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(Özel Sayı), 141-144.
• Ören, F. Ş., Yılmaz, T. ve Güçlü, M. (2012). Öğretmen adaylarının lisansüstü eğitime yönelik görüşlerinin analizi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 193-200.
• Özdem G., Bülbül, T. ve Güngör, S. (2002). Eğitim yönetimi planlaması teftişi ve ekonomisi anabilim dalı tezsiz yüksek lisans programına devam eden öğretmen ve okul yöneticilerinin programa ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. 21. Yüzyıl Eğitim Yöneticilerinin Yetiştirilmesi Sempozyumu, Ankara.
• Özen, F. ve Altunbay, M. (2021). Öğrencilerin lisansüstü eğitimden beklentileri ile ders ve danışman seçme süreçlerini etkileyen etmenler: Bir şehir üniversitesi örneği. Yükseköğretim Dergisi, 11(1), 97-110.
• Özmen, Z. M. ve Güç, F. A. (2013). Doktora eğitimi ile ilgili yaşanan zorluklar ve baş etme stratejileri: Durum çalışması. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 3, 214-219.
• Özmenteş, G. ve Özmenteş, S. (2005). Buca eğitim fakültesi müzik eğitimi anabilim dalı yüksek lisans öğrencilerinin lisansüstü eğitimden beklentileri ve yüksek lisansla ilgili görüşleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 247- 255.
• Sayan, Y. ve Aksu, H. H. (2005). Akademik personel olmayan lisansüstü eğitim yapan bireylerin karşılaştıkları sorunlar üzerine bir çalışma. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 59-60.
• Sevinç, B. (2001). Türkiye’de lisansüstü eğitim uygulamaları, sorunlar ve öneriler. Journal of Faculty of Educational Sciences, 34.
• Sezgin, F., Kılınç, A. ve Kavgacı, H. (2012). Yüksek lisans öğrencilerinin iyi bir tez danışmanından beklentilerine ilişkin nitel bir çalışma. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(3), 129-148.
• Sıvacı, S. Y., Gülbahar, B., ve Çöplü, F. (2018). Öğretmen adaylarının araştırma ve lisansüstü eğitime yönelik tutumları. Turkish Studies, 13(3), 911-926.
• Teyfur, M. ve Çakır, R. (2018). Lisansüstü eğitime devam eden öğretmenlerin karşılaştıkları sorunlar. Turkish Studies Educational Sciences, 13(19), 2-21.
• Topal, M., Sağlam, H. İ. ve Akgün, Ö. E. (2017). Lisansüstü öğrencilerin ve öğretim elemanlarının gözünde lisansüstü eğitimde sorun yaşayanlar ve çözüm önerileri. 8. In International Graduate Education Symposium Proceedings Book, 109-117.
• Toprak, E. ve Taşğın, Ö. (2017). Öğretmenlerin lisansüstü eğitim yapmama nedenlerinin incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 7(13), 599-615.
• Turhan, M. ve Yaraş, Z. (2013). Lisansüstü programların öğretmen, yönetici ve denetmen mesleki gelişimine katkısı. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(43), 201.
• Varış, F. (1984). Lisansüstü düzeyde eğitim elemanı yetiştirme. Eğitim Bilimleri Sempozyumu. 49-54. Ankara.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, T. ve Kılıç, S. (2019). Lisansüstü eğitime öğrenci başvuru ve kabul sürecinin iyileştirilmesi için bir bilişim sistemi tasarımı. Electronic Turkish Studies, 14(2).