TÜRKİYE KONSERVE TON BALIĞI PİYASASI İÇİN BİR FİYAT-YOĞUNLAŞMA MODELİ

Yıl 2012, Sayı: 51, 139 - 162, 01.09.2012

Ekrem Kalkan

Öz

Bu çalışmada oldukça yüksek derecede yoğunlaşmış bir piyasa olan Türkiye konserve ton balığı piyasası için bir fiyat-yoğunlaşma modeli tahmin edilmektedir. Fiyat-yoğunlaşma modelleri sanayi iktisadında bir piyasanın yapısı ile fiyat davranışları arasındaki ilişkinin tahmin edilmesi amacıyla sıklıkla kullanılan modellerdir. Ancak, hata terimleri ile bu modellerde açıklayıcı değişken olarak kullanılan yoğunlaşma ölçütleri arasındaki korelasyon sebebiyle EKK yöntemi tahmin edilen katsayıların yanlı biased ve tutarsız inconsistent olmasına yol açmaktadır. Bu çalışmada bu sorunun çözümü amacıyla fiyat-yoğunlaşma modeli panel verilerin kullanıldığı sabitetkiler yöntemi ile tahmin edilmektedir. Ayrıca geçmiş dönemlerdeki toplam pazar büyüklüğüne ilişkin veriler de araç değişkenler olarak kullanılmaktadır. 2000 ile 2006 yılları arasındaki döneme ait verilerle tahmin edilen modelin sonuçlarına göre, bazı varsayımlar altında, piyasada pazar payı bakımında birinci ve ikinci sırada olan teşebbüslerin taraf olduğu bir yoğunlaşma işlemi sonucunda piyasadaki ortalama fiyatların %60,8 oranında artacağı tahmin edilmektedir. Bu sonuç 2012 yılında Rekabet Kurulu tarafından onaylanan Dardanel/Ülker devralma işleminin piyasada yaratacağı etkiler hakkında yapılacak tartışmalara katkı sağlayacaktır

Anahtar Kelimeler

Fiyat-Yoğunlaşma Modeli, Endojen HHI, Tek Taraflı Etkiler, SIEC Testi, Ton Balığı

A PRICE-CONCENTRATION MODEL FOR THE CANNED TUNA FISH MARKET IN TURKEY

Öz

In this study, a price-concentration model is estimated for the canned tuna fish market in Turkey, which is a very concentrated market. Price-concentration models are estimated frequently in industrial economics for predicting the relationship between the market structure and pricing behavior. However, the correlation between the error terms and the concentration measures, which are used as the explanatory variables in these models, causes OLS estimator to be biased and inconsistent. As a solution to this problem, the price-concentration model in this study was estimated using the fixed-effects method for panel data. In addition, data on the past values of the total market size were used as instrumental variables. According to the results of the model, which was estimated by using data collected for the period between 2000 and 2006, under some assumptions, it is estimated that the merger between the leader and second biggest firm in the market will increase average prices by 60,8%. It is expected that this result will contribute to the discussions on the effects of the Dardanel/Ülker merger which was approved by the Turkish Competition Authority in 2012

Anahtar Kelimeler

Price-Concentration Model, Endogenous HHI, Unilateral Effects, SIEC Test, Tuna Fish

Kaynakça

• ANDERSON, T.W. (1951), “Estimating Linear Restrictions on Regression Coefficients for Multivariate Normal Distributions”, Annals of Mathematical Statistics, 22, s.327-51.
• BECKERT, W. ve N. MAZZAROTTO (2010), “Price-Concentration Analysis in Merger Cases with Differentiated Products”, Economics: The Open-Access, Open-Assessment E-Journal, Vol. 4, 2010-16.
• DAVIS, P. ve E. GARCES (2010), Quantitative Techniques for Competition and Antitrust Analysis, Princeton University Press, New Jersey, USA.
• EVANS, W.N, L. M. FROEB ve G.J. WERDEN (1993), “Endogeneity in the Concentration-Price Relationship: Causes, Consequences, and Cures”, The Journal of Industrial Economics, Vol. 41, No. 4 (Dec., 1993).
• HAUSMAN, J. (1978), “Specification Tests in Econometrics”, Econometrica 46 (6), s.1251–1271.
• HAUSMAN, J., G. LEONARD ve J.D. ZONA. (1994), “Competitive Analysis with Differentiated Products”, Annales d’Economie et de Statistique, 34, s.159-180.
• NEVO, A. (2001), “Measuring Market Power in the Ready-to-Eat Cereal Industry”, Econometrica, 69(2), s.307-342.
• OECD (2011), Economic Evidence In Merger Analysis-Turkey, Working Party No. 3 on Co-operation and Enforcement 01 Feb 2011
• DAF/COMP/WP3/WD(2011)16
• SARGAN, J.D. (1958), “The Estimation of Economic Relationships Using Instrumental Variables”, Econometrica 26, s.393-415
• SINGH, V. ve T. ZHU (2006), “Pricing and Market Concentration in Oligopoly Markets”
• http://www.chicagobooth.edu/research/workshops/marketing/archive/Workshop
• Papers/S06/singh.pdf, Erişim Tarihi:08.04.2012.
• WEISS, L. (1989), Concentration and Price, The MIT Press, Cambridge, Massachusette, USA.
• WHINSTON, D.M. (2006), Lectures on Antitrust Economics, MIT Pres, USA.
• YAYIN İLKELERİ VE MAKALE YAZIM KURALLARI / PUBLICATION POLICY AND NOTES FOR CONTRIBUTORS 1. YAYIN İLKELERİ
• Yayın hayatına 2000 yılında başlayan Rekabet Dergisi, Rekabet Kurumu tarafından üç ayda bir yayımlanan hakemli bir dergidir. Dergide, rekabet hukuku, politikası ve sanayi iktisadı alanlarındaki Türkçe veya İngilizce özgün makalelere, vaka yorumları ve benzeri görüşler ile haberlere yer verilmektedir.
• MAKALE YAZIM KURALLARI
• İlk sayfada şu bilgiler yer almalıdır
• a) Yazının Türkçe ve İngilizce başlığı (Siyah ve tümü büyük harf karakterinde), b) Yazarın adı ve çalıştığı kuruluş (Yazı başlığının hemen altında, sayfanın sağına yanaştırılmış olarak yazar adı belirtilmeli ve soyadın sonuna bir yıldız konulmalıdır. Yıldızlı dipnotta ise, yazarın çalıştığı kuruluş ile unvanı belirtilmelidir)
• c) 200 kelimeyi aşmamak üzere Türkçe ve İngilizce özet
• d) Türkçe ve İngilizce olarak beş anahtar kelime.
• Yazılar, kaynakça bölümü dahil olmak üzere çift aralıklı olarak 12 punto Times New Roman karakteri ile yazılmalıdır. Dipnot ve tablolarda ise 10 punto harf büyüklüğü kullanılmalıdır. Dipnotlar numara sırasıyla sayfa altında gösterilmelidir. Tablo ve şekillere numara verilmeli; başlıkları üstünde, kaynakları ise altında yer almalıdır.
• Kısaltılacak isim ilk defa kullanıldığında, kısaltılmadan ve parantez içinde kısaltması belirtilerek kullanılmalıdır.
• Metin içerisinde kullanılan yabancı kelimeler italik olarak belirtilmelidir.
• Metin içerisindeki başlıklar, “Giriş” ve “Sonuç” hariç olmak üzere, harf ya da Roma rakamı kullanılmaksızın aşağıdaki şekilde düzenlenmelidir
• KALIN VE TÜMÜ BÜYÜK HARF
• 1. Kalın ve Sadece İlk Harfler Büyük
• 1.1. Kalın ve Sadece İlk Harfler Büyük
• Kaynaklara göndermeler dipnotlarla yapılmalıdır. Dipnotlar ise numara sırasıyla sayfa altlarında yer almalıdır. Metin içinde gönderme yapılan bütün kaynaklar, Kaynakça başlığı altında gösterilmelidir. Kaynakça alfabetik sıraya göre hazırlanmalıdır. Bir yazarın birden çok eserine başvurulmuşsa, bu durumda yakın tarihli eser sonra gösterilmelidir. Bir yazarın aynı tarihli birden çok eseri varsa, yayın tarihleri sonuna “a”, “b”, “c” gibi harfler eklenmelidir. Gönderme yapılırken ve kaynakça düzenlenirken uyulması gereken biçim kurallarına aşağıda yer verilmiştir
• a) Tek Yazarlı Kitap
• Metin içindeki ilk göndermede: WHISH, R. (2009), Competition Law, Sixth Edition, Oxford University Press, New York, US, s.72.
• Diğer göndermelerde: Whish 2009, s.173.
• Kaynakçada: WHISH, R. (2009), Competition Law, Sixth Edition, Oxford University Press, New York, US.
• b) Tek Yazarlı Makale
• Metin içindeki ilk göndermede: WILS, W.P.J. (2005), “Is Criminalization of EU Competition Law the Answer?”, World Competition, No:28(2), s.117.
• Diğer göndermelerde: Wils 2005, s.130.
• Kaynakçada: WILS, W.P.J. (2005), “Is Criminalization of EU Competition Law the Answer?”, World Competition, No:28(2), s.117-159.
• c) İki Yazarlı Eser
• Metin içindeki ilk göndermede: JONES, A. ve B. SUFRIN (2004), EC Competition Law Text, Cases, and Materials, Second Edition, Oxford University Press, New York, US, s.819-820.
• Diğer göndermelerde: Jones ve Sufrin 2004, s.130.
• Kaynakçada: JONES, A. ve B. SUFRIN (2004), EC Competition Law Text, Cases, and Materials, Second Edition, Oxford University Press, New York, US. d) Üç ve Üçten Fazla Yazarlı Eser
• Metin içindeki ilk göndermede: NEVEN, D., P. PAPANDROPOULOS ve P. SEABRIGHT (1998), Trawling for Minnows European Competition Policy and Agreements Between Firms, Centre for Economic Policy Research, Great Britain, s.61.
• Diğer göndermelerde: Neven vd. 1998, s.61.
• Kaynakçada: NEVEN, D., P. PAPANDROPOULOS ve P. SEABRIGHT (1998), Trawling for Minnows European Competition Policy and Agreements Between Firms, Centre for Economic Policy Research, Great Britain.
• e) Derleme İçinde Makale
• Metin içindeki ilk göndermede: GUERRIN, M. ve G. KYRIAZIS (1992), “Cartels: Proof and Procedural Issues”, B.E. Hawk (der.), Annual Proceedings of the Fordham Corporate Law Institute International Antitrust Law and Policy içinde, s.773.
• Diğer göndermelerde: Guerrin ve Kyriazis 1992, s.813.
• Kaynakçada: GUERRIN, M. ve G. KYRIAZIS (1992), “Cartels: Proof and Procedural Issues”, B.E. Hawk (der.), Annual Proceedings of the Fordham Corporate Law Institute International Antitrust Law and Policy içinde, s.773-843. f) Yazarı Belli Olmayan Yayınlar, Raporlar vb.
• Metin içindeki ilk göndermede: OECD (2005), Competition Law and Policy in Turkey, OECD, Paris, s.24.
• Diğer göndermelerde: OECD 2005, s.42.
• Kaynakçada: OECD (2005), Competition Law and Policy in Turkey, OECD, Paris.
• g) İnternetten Alınan Kaynaklar
• Metin içindeki ilk göndermede: HAMMOND, S.D. (2006), “The U.S. Model of Negotiated Plea Agreements: A Good Deal With Benefits For All”, OECD Competition Committee Working Party No.3, Paris, France
• http://www.usdoj.gov/atr/public/speeches/219332.pdf
• Erişim Tarihi: 08.01.2009, s.5.
• Diğer göndermelerde: Hammond 2006, s.8.
• Kaynakçada: HAMMOND, S.D. (2006), “The U.S. Model of Negotiated Plea Agreements: A Good Deal With Benefits For All”, OECD Competition Committee Working Party No.3, Paris, France
• http://www.usdoj.gov/atr/public/speeches/219332.pdf
• Erişim Tarihi: 08.01.2009. h) Tezler
• Metin içindeki ilk göndermede: KAYIHAN, L. (1999), An Analysis of Vertical Restraints and Green Paper Implications, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Katholike Üniversiteit Leuven, Leuven, s.12.
• Diğer göndermelerde: Kayıhan 1999, s.15.
• Kaynakçada: KAYIHAN, L. (1999), An Analysis of Vertical Restraints and Green Paper Implications, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Katholike Üniversiteit Leuven, Leuven.