ALACAĞIN TEMLİKİ YOLUYLA KOLLEKTİF TAZMİNAT TALEPLERİNE İMKÂN VEREN BİR MODEL GELİŞTİRİLEBİLİR Mİ?

Yıl 2011, Sayı: 47, 179 - 204, 01.09.2011

Ayhan Kortunay

Öz

Rekabet hukukunun yaptırım sistemi içerisinde tazminat davaları önemli bir yere sahiptir. Zira bu davalar zararın giderilmesine hizmet etmekle kalmaz, aynı zamanda rekabet ihlalleri üzerinde caydırıcı bir etki yaratırlar. Bu bakımdan kamu hukuku yaptırımlarını tamamlayıcı bir fonksiyona sahiptirler. Grup davaları, rekabet ihlallerinin yol açtığı zararların tazmin edilmesinde etkin bir araçtır. Amerika’daki uygulamalar da bunun açık bir göstergesidir. Yürütülen çalışmalar Avrupa Birliği’nde de grup davalarının yakın zamanda benimseneceğini göstermektedir. Türk rekabet hukukunda ise tazminat taleplerinin toplu biçimde ileri sürülmesine imkân veren bir dava türü henüz mevcut değildir. Bu konuda Türk kanun koyucusunun dünyadaki gelişmeler ve toplumun ihtiyaçlarına gözlerini kapadığı görülmektedir. Geriye mevcut yasal düzenlemelerin dar kalıpları içerisinde çözüm aramaktan başka çare kalmamaktadır. Ancak bu şekilde üretilecek çözümlerin grup davalarına ciddi bir alternatif olabileceğini söylemek güçtür

Anahtar Kelimeler

Rekabet Hukuku, Tazminat Talepleri, Grup Davaları, “Zementkartell” Davası, Cartel Damages Claims Modeli

CAN A MODEL WHICH ENABLES ASSERTING COLLECTIVE DAMAGE CLAIMS THROUGH ASSIGNMENT OF THE CLAIM BE DEVELOPED?

Öz

Damage claim cases have significant role within enforcement system of competition law. Said cases do not only to recover the loss but also has deterrent effect on competition breaches. Therefore they have complementary function for public law enforcements. Group actions are effective implements to recover the losses caused by competition breaches. Implementations in the United States are a clear indicator for these issues. Ongoing studies show that group action litigation will be adopted by European Union. However there is no litigation form, in Turkish competition law, which enables to asset damage claims collectively yet. It is seen that Turkish legislator ignores global developments and needs of the society. There is no remedy except seeking solution within the narrow templates of existing legal regulations. However it is not possible to accept that the solutions which will be generated as it was mentioned can be an alternative to the group actions

Anahtar Kelimeler

Competition Law, Damage Claims, Group Actions, “Zementkartell” Case, Cartel Damages Claims Model

Kaynakça

• AKYOL, Ş. (2007), Üçüncü Şahsın İfayı Kendi Adına Talep Yetkisi, 2. Bası
• Vedat Kitapçılık, İstanbul. BÖCKLİ, P. (2009), Schweizer Aktienrecht, Schulthess Verlag, Zurich.
• BUNDESVERBAND DER DEUTSCHEN INDUSTRIE E.V. (2006)
• Stellungnahme zum Grünbuch der Kommission zu Schadenersatzklagen wegen Verletzung des EU-Wettbewerbsrechts, http://ec.europa.eu/comm/competition/antitrust/actionsdamages/files_green_pap er_comments/bdi.pdf, Erişim Tarihi: 20.03.2011.
• CHARLES, S. (2000), “Class Actions- Representative Proceedings”, B.
• Bouckaert ve G. De Geest (der.), Encyclopedia of Law and Economics Vol. 5 içinde, s. 194-240. DAYINLARLI, K. (2000), Borçlar Kanununa Göre Alacağın Temliki, 2. Baskı, Ankara.
• EREN, F. (2006), Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 9. Baskı, Beta Basım, İstanbul.
• GAUCH, P. ve E. SPIRIG (1993), Die Abtretung von Forderungen und
• Schuldübernahme, Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Band: 5 Obligationenrecht, Teilband 1k, Zürich. GLÖCKNER, J. (2007), “Individualschutz und Funktionenschutz in der privaten
• Durchsetzung des Kartellrechts,- Der Zweck heiligt die Mittel nicht; er bestimmt sie ”, Wettbewerb in Recht und Praxis, Heft: 5, s. 490, 500. GRUBER, J. P. (2006), “Schadenersatz und Kartellrecht- das Grünbuch der Kommission-“, Medien und Recht-International Edition, Heft: 1, s.17-22.
• GÜRZUMAR, O. B. (2006), “Özel Hukuk Açısından 4054 Sayılı Rekabetin
• Korunması Hakkında Kanun, 4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında
• Kanun ve Bu Kanun’da Değişiklik Yapılmasına İlişkin Taslak” (Sempozyum Bildiriler Kitabı), Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara. GÜVEN, P. (2007), “Rekabet Hukukuna Dayalı Tazminat Davalarının
• Mahkeme Kararları Işığında Değerlendirilmesi”, Rekabet Hukukunda Güncel Gelişmeler Sempozyumu- V, s. 211-259. HEMPEL, R. (2002), Privater Rechtsschutz im Kartellrecht, 1. Auflage, Nomos Verlag, Baden-Baden.
• HÖLZEL, N. (2007), Kartellrechtlicher Individualrechtsschutz im Umbruch - Neue
• Transnationalen Wirtschaftsrecht, Heft: 65, Halle. Grünbuch und Zementkartell, Beiträge zum JUVE Zementkartell”, Heft 2, Köln. (2007), “Verfahren: u. a. Präzedenzfall
• KOCH, H. (2000), “Die Verbandsklage in Europa- Rechtsvergleichende, europa- und kollisionsrechtliche Grundlagen”, Zeitschrift für Zivilprozess, s. 413- 441.
• KOMMISSION DER EUROPÄISCHEN GEMEINSCHAFTEN, Weissbuch: Schadenersatzklagen wegen Verletzung des EG-Wettbewerbsrechts, KOM (2008) 165
• Brüksel.02.02.2008,http://eurlex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CO
• M:2008:0165:FIN:DE:PDF, Erişim Tarihi: 14.03.2011.
• KOMMISSION DER EUROPÄISCHEN GEMEINSCHAFTEN, Arbeitspapier der Kommissiondienststellen: Schadenersatzklagen wegen Verletzung des EG- Wettbewerbsrechts, SEC (2005) 1732, Brüksel, 10.02.2006, http://ec.europa.eu/competition/antitrust/actionsdamages/sp_de.pdf, Erişim Tarihi: 16.03.2011.
• KORTUNAY, A. (2009), “AB Rekabet Hukukunda Tazminat Davalarına
• Yönelik Reform Çalışmaları ve Türk Hukuku Bakımından “De Lege Ferenda” Düşünceler”, Rekabet Dergisi, Cilt: 10, Sayı:1, s. 81-138. KURU, B., R. ARSLAN ve E. YILMAZ (2006), Medeni Usul Hukuku, 17.
• Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara. OĞUZMAN, K. ve T. ÖZ, (2006), Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 5. Baskı
• Filiz Kitabevi, İstanbul. ÖZAKMAN; C. (1989), Factoring Sözleşmeleri, 1. Bası, İ.Ü. Yayınları, İstanbul.
• ÖZBAY, İ. (2009), Grup Davaları, 1. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara.
• ÖZSUNAY, E. (1968), Türk Hukukunda ve Mukayeseli Hukukta İnançlı
• Muameleler, 1. Bası, İ.Ü. Yayınları, İstanbul. ÖZSUNAY, E. (2005), “Rekabet Kısıtlamalarının Rekabet Hukuku Alanındaki
• Sonuçları”, Rekabet Hukukunda Güncel Gelişmeler Sempozyumu- III, Kayseri s. 153. PEKCANITAZ, H., O. ATALAY ve M. ÖZEKES (2006), Medeni Usul Hukuku, Bası, Yetkin, Ankara.
• PEKCANITEZ, H. (2009), “Belirsiz Alacak Davası”, Dokuz Eylül Üniversitesi
• Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 11, Özel Sayı, s. 509-552. POROY, R., Ü. TEKİNALP ve E. ÇAMOĞLU (2005), Ortaklıklar ve Kooperatif Hukuku, 10. Tıpkı Basım, İstanbul.
• PULAŞLI, H. (2007), Şirketler Hukuku, 5. Baskı, Karahan Kitabevi, Adana.
• REİSOĞLU, S. (2008), Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 20. Bası, Beta, İstanbul.
• SANLI, K.C. (2003), “Türk Rekabet Hukukunda Haksız Fiil Sorumluluğu”
• Rekabet Hukukunda Güncel Gelişmeler Sempozyumu- I, s. 211- 276. SCHMIDT, I. ve S. BINDER (1996), Wettbewerbspolitik im Internationalen
• Vergleich,1. Auflage, Verlag Recht und Wirtschaft, Heidelberg. SEELİGER, D. (2008), “Kollektiver Rechtsschutz im Kartel- und
• Wettbewerbsrecht”, Meller-Hannich, C. (der.), Kollektiver Rechtsschutz im Zivilprozess içinde, s. 73-92. SEIDLITZ F. (2003), “Zementbranche droht Miiliarden-Klage, Die Welt, http://www.welt.de/print-welt/article691936/Zementbranche_droht_Milliarden_
• Klage.html, Erişim Tarihi: 17.03.2011.
• TANDOĞAN, H. (1961) Türk Mes’uliyet Hukuku, Ajans-Turk Matbaası, Ankara.
• TEKİNALP, Ü. (2005), “Rekabet Sınırlamaları ve Hakim Durumun Kötüye
• Kullanılması Yasağına Aykırılığın Özel Hukuka İlişkin Sonuçları”, Rekabet Hukukunda Güncel Gelişmeler Sempozyumu- III, Kayseri s. 259-265. TEKİNAY, S.S., S. AKMAN, H.BURCUOĞLU ve A. ALTOP (1988), Borçlar
• Hukuku Genel Hükümler, 6. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul. TUNÇOMAĞ, K. (1976), Türk Borçlar Hukuku I, Genel Hükümler, Sermet Matbaası, İstanbul.
• VOGEL, M. (2010), Kollektiver Rechtsschutz im Kartellrecht, FIW
• Schriftenreihe, 1. Auflage, Carl Heymanns Verlag, Köln. VOTTELER, M. (2008), Der Schadensersatzanspruch im EG-Kartellrecht, 1.
• Auflage, Verlag Dr. Kovac, Hamburg. VRBA, L. G (2007), Vielparteienprozesse, (Zürcher Studien zum Verfahrensrecht: 151), Schulthess, Zürich.
• WOODS, D., A. SINCLAIR ve D. ASHTON (2004), “Private enforcement of
• Community competition law: modernisation and the road ahead”, Competition Policy Newsletter, No: 2, s. 31-37. YAVUZ, N. (2008), Muvazaa, İnançlı İşlem, Nam-ı Müstear ve Kanuna Karşı
• Hile Davaları, 2. Bası, Adalet Yayınevi, Ankara. ZENTRALE ZUR BEKÄMPFUNG UNLAUTEREN WETTBEWERBS E.V. FRANKFURT AM MAIN (2006), Stellungnahme zum Grünbuch der Kommission zu Schadenersatzklagen wegen Verletzung des EU
• Wettbewerbsrechts, http://www.wettbewerbszentrale.de/media/ getlivedoc.aspx?id=1264, Erişim Tarihi: 20.03.2011.
• ZIRNGIBL, E. (2006), Kollektiver Rechtsschutz im Zivilprozess in den USA und
• Deutschland, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Universität Augsburg, München. ZÖLLER, R. ve R. GEIMER (2007), Zivilprozessordnung, 26. Auflage, Dr. Otto Schmidt Verlag, Köln.