SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMEN ADAYLARININ COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ CBS KONUSUNDAKİ BİLİŞSEL YAPILARININ VE ALTERNATİF KAVRAMLARININ KELİME İLİŞKİLENDİRMESİ TESTİ İLE BELİRLENMESİ

Yıl 2013, Cilt: 1 Sayı: 1, 65 - 75, 01.01.2013

Mesut Şimşek

Öz

Bu çalışmanın amacı, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının “Coğrafi Bilgi Sistemleri” anahtar kavramı ile ilgili kavramsal çatılarını araştırarak, bu konudaki kavram yanılgılarını tespit etmektir. Araştırma verileri, Necmettin Erbakan Üniversitesi’nde öğrenim gören 80 öğrenciden bağımsız kelime ilişkilendirme testi kullanılarak toplanmıştır. Kelime ilişkilendirme testi analizi ile sosyal bilgiler öğretmen adaylarının “Coğrafi Bilgi Sistemleri” anahtar kavramına vermiş oldukları cevap kelimeler, kodlanarak kategorilere ayrılmıştır. Bu kategorilerde tekrar eden cevap kelimelerin frekans ve yüzdeleri hesaplanmıştır. Kategorilere ayrılan cevap kelimelerin frekans ve yüzde oranları incelendiğinde, öğrencilerin Coğrafi Kavramlar, Harita Bilgisi, Bilim Dalları, Uzaktan Algılama, Coğrafi Bilgi Sistemleri ile İlgili Kavramlar, Yazılım ve Donanım, şeklindeki kategorilerde yer alan kavramlar üzerinde daha çok yoğunlaştıkları görülmektedir. Bu sonuçlara göre, öğretmen adaylarının "Coğrafi Bilgi Sistemleri" anahtar kavramıyla ilgili geçerli ilişkilendirme yaptıkları söylenebilir. Ancak bu ilişkilendirmelerin bir kısmının bilimsel bilgiden uzak olması öğretmen adaylarının bazı konularda azda olsa sınırlı bilgiye sahip olduğunu göstermektedir. Sonuç olarak, elde edilen bulgulara göre, kelime ilişkilendirme testlerinin bilişsel yapıyı ortaya çıkarmada ve kavram yanılgılarını tespit etmede etkili bir teknik olduğu sonucuna ulaşılmıştır

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS), Kelime İlişkilendirme Testi

Definition of Cognitive Structure for the Geographical Information Systems GIS and Alternative Issues of Candidates of Social Studies Teachers vıa a Word Association Test

Öz

The purpose of this study, is to determine the notion paralogisms by examining the candidates of social studies teachers about notion structures of the keyword ‘Geographical Information Systems’. Research datas were collected via using an independent word association test, from 80 students studying at Necmettin Erbakan University. The answers given by the social studies teacher candidates categorized by codes via word association test analyses. In these categories, the frequencies and percentages of repeating answers were calculated. When the frequencies and percentages of the categorized answers examined, it can be seen that students are concentrated on issues such as ‘Geographical Issues, Map Knowledge, Scientific Sections, Remote Sensing, Issues About Geographical Information Systems, Hardware and Software’. According to these results, it can be said that the teacher candidates could make enough attribution about the keyword ‘Geographical Information Systems’. However, the distance of these attrubitons to the scientific information shows us that the teacher candidates have limited information about few topics. Initially, according to datas collected, word association tests are efficient tests in order to expose the scientific structure and to determine the notion paralogisms.

Anahtar Kelimeler

Social Studies, Geographical Information Systems (GIS), Word Association Test

Kaynakça

• Bahar, M., Johnstone, A.H. ve Sutcliffe, R.G. (1999). Investigation of Students’ Cognitive Structure in Elementary Genetics Through Word Asocation Test. Jornual of Biological Education, 33, 134-141.
• Bahar, M., Kılınç, F. (2001). Kelime İlişkilendirme Testi Yöntemi ile Atatürk İlkeleri Arasındaki Bağların Araştırılması. X. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi. Bolu.
• Bahar, M. ve Özatlı, N.S. (2003). Kelime İlişkilendirme Yöntemi ile Lise 1. Sınıf Öğrencilerinin Canlıların Temel Bileşenleri Konusundaki Bilişsel Yapılarının Araştırılması. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(1), 75-85.
• Cardellini, L. ve Bahar, M. (2000). Monitoring the Learning of Chemistry Through Word Association Tests. Australian Chemistry Resource Book, 19, 59-69.
• Çifçi, S. (2009). Kelime Çağrışımlarının Cinsiyet Değişkenine Göre Gösterdiği Temel Nitelikler Üzerine Bir Deneme. Turkish Studies, 4(3), 633-654.
• Demirci, A. (2006, Eylül). Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Türkiye’deki Yeni Coğrafya Dersi Öğretim Programına Göre Coğrafya Derslerinde Uygulanabilirliği. 4. Coğrafi Bilgi Sistemleri Bilişim Günleri Konferansında sunulmuş bildiri. Fatih Üniversitesi. İstanbul.
• Ercan, F., Taşdere, A. ve Ercan N. (2010). Kelime İlişkilendirme Testi Aracılığıyla Bilişsel Yapının ve Kavramsal Değişimin Gözlenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi (TÜFED), 7(2), 136-154.
• Işıklı, M., Taşdere, A. ve Göz, N.L. (2011). Kelime İlişkilendirme Testi Aracılığıyla Öğretmen Adaylarının Atatürk İlkelerine Yönelik Bilişsel Yapılarının İncelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 50-72.
• Nakiboğlu, C. (2008). Using Word Associations for Assessing Nonmajor Science Students’ Knowledge Structure Before and After General Chemistry Instruction: The Case of Atomic Structure. Chemical Educational Research Practice, 9, 309-322.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (1999). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.