SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİNDE YANSITICI DÜŞÜNME UYGULAMALARININ AKADEMİK BAŞARI VE TUTUMA ETKİSİ

Yıl 2014, Cilt: 2 Sayı: 2, 50 - 72, 01.01.2014

Kamil Uygun Turhan Çetin

Öz

Bu araştırmanın amacı, yansıtıcı düşünme uygulamaları ile yapılan öğretimin ilköğretim Sosyal Bilgiler dersi öğrencilerinin akademik başarılarına ve tutumlarına etkisini belirlemektir. Araştırmanın çalışma grubu, Uşak Halit Ziya Uşaklıgil İlköğretim Okulu 7A sınıfı kontrol grubu ve 7B sınıfı deney grubu öğrencilerinden oluşmaktadır. Araştırma, öntest-sontest kontrol gruplu yarı deneysel bir çalışmadır. Araştırmanın başında, Kişisel Bilgi Formu uygulanmıştır. Deneysel işlem öncesinde ve sonrasında, Akademik Başarı Testi ve Sosyal Bilgiler Dersi Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Deneysel işlem olarak deney grubuna yansıtıcı düşünmeye dayalı öğretim ve kontrol grubuna programda önerilen öğretim yapılmıştır. Çalışma gruplarına ait test puanlarının normal dağılım gösterdiği ve parametrik varsayımlar karşılandığı için, verilerin analizinde parametrik analiz tekniğinden yararlanılmıştır. Araştırmada, ilişkili bağımlı örneklemler ve ilişkisiz bağımsız örneklemler ttesti kullanılmıştır. Veriler, SPSS 16.00 bilgisayar paket programı ile analiz edilmiştir. Çalışmanın sonunda, yansıtıcı düşünmeye dayalı öğretimin kullanıldığı deney grubu öğrencilerinin Sosyal Bilgiler dersine yönelik tutumu, kontrol grubu öğrencilerine oranla daha olumlu bulunmuştur. Yansıtıcı düşünme yaklaşımı, öğrencilerin başarılarının artmasında, programda önerilen öğretimden daha fazla etkili olmuştur. Ayrıca, yansıtıcı öğretimin tutumların ve başarının kalıcı olması konusunda, daha yararlı olduğu ortaya çıkmıştır

Anahtar Kelimeler

Yansıtıcı Düşünme, İlköğretim, Sosyal Bilgiler Öğretimi, Akademik Başarı, Tutum.

The Effect of Reflective Thinking Practices on Academic Achievement and Attitudes in Social Studies Education

Öz

The purpose of this study is to determine the effect of education congruent with reflective thinking practices on academic achievement and attitudes of elementary education social studies course students. Study group of the study consists of Uşak Halit Ziya Uşaklıgil Elementary/Primary School 7A class control group and 7B class experimental group students. The research is a quasi-experimental pretest-posttest control group study. At the beginning of the study Personal Information Form has been conducted. Before and after the experimental treatment, Academic Achievement Test and Social Studies Course Attitude Instrument have been used. As the experimental treatment, the experimental group has received an instruction based on reflective thinking while the control group has continued to get instruction as advised in the curriculum. Since test scores of the study groups demonstrated a normal distribution and parametric hypothesis were met, the parametric analysis technique has been used. Dependent samples and independent samples t-test have been implemented in the study. The data have been analyzed via SPSS 16.00 computer package program. At the end of the study, attitudes of experimental group students, who received instruction based on reflective thinking, have been found more positive towards Social Studies Course in comparison to those of control group students. Reflective thinking approach has been more effective than suggested instruction methods in the curriculum in terms of raising academic achievement of the students. In addition, it has been revealed that reflective instruction is more beneficial for permanence of the attitudes and the achievement

Anahtar Kelimeler

Reflective Thinking, Elementary/Primary Education, Social Studies Instruction, Academic Achievement, Attitude

Kaynakça

• Barr, R., Barth, J. L., Shermis, S. S. (1978). Nature of The Social Studies. California: ETC Publications.
• Bartlett, L. (1990). Teacher Development Through Reflective Teaching. In J. C. Richards and D. Nunan (Eds), Second Language Teacher Education, New York: Cambridge University Pres, 202-214.
• Baştürk, R. (2011). Bütün Yönleriyle SPSS Örnekli Nonparametrik İstatistiksel Yöntemler. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Bayrak, F. (2010). Ağ Günlük Uygulamasının Yansıtıcı Düşünme Becerisi Üzerine Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bayrak, F., Koçak-Usluel, Y. (2011). Ağ Günlük Uygulamasının Yansıtıcı Düşünme Becerisi Üzerine Etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 93-104.
• Boud, D., Keogh, R., Walker, D. (1985). Promoting Reflection in Learning: A Model. In D. Boud, R. Keogh, D. Walker (Eds.), Reflection: Turning Experience Into Learning. London: Kogan Page, 18-40.
• Bölükbaş, F. (2004). Yansıtıcı Öğretimin (Reflective Teaching) İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Türkçe Dersine Yönelik Tutum ve Başarıları Üzerindeki Etkililiği. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İzmir.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni, SPSS Uygulamaları ve Yorum. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Demir, S. B., Akengin, H. (2010). Sosyal Bilgiler Dersine Yönelik Bir Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi (e-International Journal of Educational Research) (1), 1, 26-40.
• Dewey, J. (1910). How We Think. Boston, MA: D.C. Heath & Company.
• Dewey, J. (1933). How We Think: A Restatement of The Relation of Reflective Thinking to the Educative Process. Boston, MA: D.C. Heath and Company.
• Dewey, J. (1957). Düşüncenin Terbiyesi (Çev: O. Decroly, O. Etker, S. Akdeniz ve B. Arıkan). İstanbul: İstanbul Muallimler Cemiyeti Yayınları S:3, Sinan Matbaası ve Neşriyat Evi.
• Doğanay, A. (2002). Sosyal Bilgiler Öğretimi. (Ed: C. Öztürk ve D. Dilek) Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık, 15-46.
• Erözkan, A. (2007). Bilimsel Araştırmalarda Yöntemler. (Ed: D. Ekiz) Bilimsel Araştırma Yöntemleri. İstanbul: Lisans Yayıncılık, 99-124.
• Ersözlü, Z. N. (2008). Yansıtıcı Düşünmeyi Geliştirici Etkinliklerin İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersindeki Akademik Başarılarına ve Tutumlarına Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Evans, L. (2009). Reflective Assessment and Student Achievement in High School English. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Seattle Pacific University, Seattle.
• Gündoğdu, H. (2009). Eleştirel Düşünme ve Eleştirel Düşünme Öğretimine Dair Bazı Yanılgılar. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (7) 1, 57-74.
• Keskinkılıç, G. (2010). İlköğretim 7. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersinde Uygulanan Yansıtıcı Düşünmeye Dayalı Etkinliklerin Bilimsel Süreç Becerilerinin Gelişimine ve Başarıya Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Kırnık, D. (2010). İlköğretim 5. Sınıf Türkçe Dersinde Yansıtıcı Düşünmeyi Geliştirici Etkinliklerin Öğrenci Başarısına Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Kozan, E. (2002). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler Eğitimi Geleneklerine Yaklaşımları ve Bu Yaklaşımların Tarih Öğretimiyle İlişkisi: Ankara-Aksaray Örnekleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Köksal, N. (2006). Yansıtıcı Düşünmenin Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Uygulamalarına Katkıları. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Lee, H. J. (2005). Understanding and Assessing Preservice Teachers’ Reflective Thinking. Teaching and Teacher Education, 21, 699–715.
• Merey, Z., Kılıçoğlu, G. (2009). Yansıtıcı Soruşturma (Reflective Inguiry) Yaklaşımı Olarak Sosyal Bilgiler Öğretimi. (Ed: R. Turan, A. M. Sünbül ve H. Akdağ) Sosyal Bilgiler Öğretiminde Yeni Yaklaşımlar-I. Ankara: Pegem Akademi, 341-358.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2007). İlköğretim Düşünme Eğitimi Dersi Öğretim Programı. Ankara.
• Ridley, D.S. (1991). Reflective Self-Awareness: A Basic Motivational Process. Journal of Experimental Education, 60 (1), 31-48.
• Shermis, S. S. (1992). Critical Thinking: Helping Students Learn Reflectively. ERIC Clearinghouse on Reading English and Communication Skills, Indiana University, Bloomington In. (Publeshed: Edinfo Press.)
• Şahin, A. (2010). Türkçe Öğretmeni Adaylarına Öğretim Tekniklerinin Yansıtıcı Öğretim Etkinlikleriyle Öğretilmesinin Akademik Başarıya Etkisi. Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları, (9) 1, 28-33.
• Tok, Ş. (2008a). Yansıtıcı Düşünmeyi Geliştirici Etkinliklerin Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumlarına, Performanslarına ve Yansıtmalarına Etkisi, Eğitim ve Bilim, 33, 104-117.
• Ünver, G. (2003). Yansıtıcı Düşünme. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Van Manen, M. (1977). Linking Ways of Knowing With Ways of Being Practical. Curriculum Inquiry, 6 (3), 205-228.
• Vural, R. A., Kutlu, O. (2004). Eleştirel Düşünme: Ölçme Araçlarının İncelenmesi ve Bir Güvenirlik Çalışması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13 (2), 189-199.
• Zeichner, K. M., Liston, D. P. (1987). Teaching Student Teachers to Reflect. Harvard Educational Review, (56) 1, 23-48.