TÜRKÇE ÖĞRETMENLERİ VE TÜRKÇE ÖĞRETMENLİĞİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN YABANCILARIN TÜRKÇE KONUŞMASINA İLİŞKİN ALGILARI

Yıl 2015, Cilt: 3 Sayı: 1, 87 - 101, 01.01.2015

Mesut Gün

Öz

Bu araştırmanın amacı Türkçe öğretmenleri ile Türkçe Öğretmenliği Bölümü öğrencilerinin yabancıların Türkçe konuşması kavramına ilişkin algılarını metaforlar aracılığı ile belirlemektir. Araştırma verilerine ulaşmak için farklı kurumlarda çalışan Türkçe öğretmenleri ve üniversitede Türkçe öğretmenliği bölümünde okumakta olan toplam 88 kişiden “Yabancıların Türkçe konuşması …. gibidir, çünkü……” cümlesini tamamlamaları istenmiştir. Elde edilen metaforlar tek tek incelenmiş ve geçerli olmayanlar çıkarılmıştır. Araştırma sonunda Türkçe öğretmenleri ile Türkçe öğretmenliği bölümünde okuyan öğrencilerin 72 cümlesi değerlendirilmiştir. 72 cümlenin ve oluşturulan 8 kategorinin ismini ve özelliklerini içeren bir liste alan uzmanlarına verilip uzmanlardan bu iki listeyi eşleştirmesi istenmiştir. Uzmanların yaptığı eşleştirmeler araştırmacının oluşturduğu kategorilerle kıyaslanmış ve görüş birliği görüş ayrılığı sayıları tespit edilerek çalışmanın güvenirliği sağlanmıştır. Alan uzmanları görüşleri doğrultusunda yapılan son incelemeler sonucunda geçerli 45 metafor elde edilmiştir. Araştırma verilerine göre yabancıların Türkçe konuşmasına ilişkin olarak katılımcıların % 55,6’sı olumlu, % 44,4’ü olumsuz metafor geliştirmiştir. Olumlu metaforlardan en yüksek frekansa sahip olanlar çocuk, emeklemek ve bebek metaforlarıdır. Olumsuz metaforlardan en yüksek frekansa sahip olanlar ise çocuk ve bebek metaforlarıdır. Araştırma sonunda çocuk ve bebek metaforlarının bazı katılımcılarca olumlu bazılarınca ise olumsuz değerlendirildiği belirlenmiştir. Metaforlar gelişim, kimlik, iletişim, sanat, karmaşa, kültür, güldürü ve zenginlik olmak üzere 8 başlık altında gruplandırılarak değerlendirilmiştir. Bu başlıklardan gelişim ve kimlik kategorilerinin en yüksek frekansa sahip olduğu belirlenmiş, araştırma sonuçlarından hareketle öneriler geliştirilmiştir

Anahtar Kelimeler

Yabancıların Türkçe konuşması, Türkçe öğretmeni, Türkçe öğretmenliği bölümü, metafor

Turkish Teachers And Turkish Teaching Department Students’ Perceptions Regarding Foreigners’ Speaking Turkish

Öz

The aim of this study is to analyze Turkish teachers and Turkish teaching department students’ perceptions regarding foreigners’ speaking Turkish notion by means of metaphors. 88 people who are Turkish teachers at different institutions and study Turkish teachers department at universities were asked to complete the sentence “Foreigners’ speaking Turkish is like … because …” to obtain the research data. The obtained metaphors were examined carefully and invalid metaphors were sorted out. At the end of the study, Turkish teachers and Turkish teaching students’ 72 sentences were evaluated. A list which consists 72 sentences and the name and features of 8 category was given to the experts and then they were asked to match these two lists. The matches that experts did were compared with the categories forming the research and the reliability of the study was provided by determining agreement and disagreement numbers. 45 valid metaphors were obtained at the end of the final research in accordance with domain experts’ views. According to research data, %55,6 of participants produced positive and %44, 4 produced negative metaphors regarding foreigners’ speaking Turkish. The highest frequency of positive metaphors were child, crawling and baby metaphors. The highest frequency of negative metaphors were child and baby metaphors. It was determined that some participants evaluated the child and baby metaphors positively while some evaluated them negatively. Metaphors were evaluated grouped under the improvement, identity, communication, art, chaos, culture, humor and wealth titles. It was determined that improvement and identity categories of these titles had the highest frequency and with reference to the research outcome, suggestions have been developed

Anahtar Kelimeler

Foreigners’ Speaking Turkish, Turkish Teacher, Turkish Teaching Department, Metaphor

Kaynakça

• Akkaya, A. (2011). İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Konuşma Kavramına İlişkin Algıları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7: 1-9
• Akkaya, A. (2013). Suriyeli Mültecilerin Türkçe Algıları. Ekev Akademi Dergisi, 56, 179- 190.
• Aydın F., ve Ünaldı Ü. E. (2009) “Coğrafya Öğretmen Adaylarının “Coğrafya” kavramına İlişkin Algılarının Metaforlar Yardımıyla Analizi” International Online Journal of EducationalSciences2(2).
• Aydoğdu, E. (2008). İlköğretim Okullarındaki Öğrenci Ve Öğretmenlerin Sahip Oldukları Okul Analizi.YayımlanmamışYüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir. Okul Algılarının Metaforlar Yardımıyla
• Cerit, Y. (2008). Öğretmen Kavramı İle İlgili Metaforlara İlişkin Öğrenci, Öğretmen ve Yöneticilerin Görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, sayı 6 (4), s. 693-712.
• Çalışkan, N. (2013). Kavramsal Anahtar Modeli İle Metafor ve Deyim Öğretimi. Bilig (Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi), 64, 95-122.
• Demirel, Ö. (2003). Türkçe Öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Döş, İ. (2009) “Aday Öğretmenlerin Müfettişlik Kavramına İlişkin Metaforik Algıları”, Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 9(3) 607-629.
• Güven, M. (2015). Düşünceden Dile: Oruç Aruoba’da Metafor. Journal of Language and Literature, 13, 44-51.
• İbret, B.Ü. ve Aydınözü D. ( 2011),“İlköğretim II.Kademe Öğrencilerinin “Dünya” Kavramına İlişkin Geliştirdikleri Metaforlar”,Kastamonu Eğitim Dergisi, 19 (1), 85- 102.
• Karaırmak, Ö., ve Güloğlu, B. (2012). Metafor: Danışan Ve Psikolojik Danışman Arasındaki Köprü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(37), 122-135.
• Köksal, D. ve Pestil, A.D. (2014). Yabancı Dil Olarak Türkçe Konuşma Öğretimi. Abdullah Şahin (Ed), Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Kuramlar, Yaklaşımlar, Etkinlikler (s.295-315). Ankara: Pegem Akademi. Meb, http://www.dilbilimi.net/ab_diller_icin_ortak_avrupa_basvuru_metni_meb_tarafindan. pdf Erişim Tarihi: 22.05.2015
• Mert, L. E.(2013). Türkçe Öğretmen Adaylarının Dört Temel Dil Becerisine İlişkin Algılarının Metaforlar Aracılığıyla Analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 27: 357-372
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Morgan, G. (1998). Yönetim ve Örgüt Teorilerinde Metafor (Çeviren, G. Bulut). İstanbul: BZD Yayıncılık.
• Nalbant, M. V. (2006), “Buldan Türkülerinde Metaforlu ve Metonomili (Deyim Aktarmalı ve Ad Aktarmalı) Sözcükler”, Buldan Sempozyumu (24-26 Kasım 2006) Denizli.
• Nikitina, L. & Furuoka F., (2008). A Language Teacher is Like… Examining Malaysian Students’ Perceptions of Language Teachers through Metaphor Analysis. Electronic Journal of Foreign Language Teaching. Erişim Tarihi: 21.05.2015 http://e- flt.nus.edu.sg/v5n22008/nikitina.pdf
• Özbay, M. (2006). Türkçe Özel Öğretim Yöntemleri II. Ankara: Öncü Kitap.
• Saban, A., Koçbeker, B. N. ve Saban A. (2006). Öğretmen Adaylarının Öğretmen Kavramına İlişkin Algılarının Metafor Analizi Yoluyla İncelenmesi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri (Educational Sciences: Theory & Practice), cilt 6(2), s.461-522
• Semerci Ç. (2007). “Program Geliştirme Kavramına İlişkin Metaforlarla Yeni İlköğretim Programına Farklı Bir Bakış”,C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 31(1), 139-154.
• Şahan, K. (2014). Türk Şiirinde Metafor (1923-1960). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trakya.
• Tamimi, Y. (2005).Örgüt Kültürünün Metaforlarla Analizi (Tekstil Sektöründe, Faaliyet Gösteren Bir İşletme Örneği), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Temizyürek, F., Erdem, İ. ve Temizkan, M., (2007). Konuşma Eğitimi, Öncü Kitap, Ankara.
• Tunç, G. (2008). Askerliğe İlişkin Argo İfadelerdeki Metaforik Yapı, Milli Folklor Dergisi, Sayı: 78, s. 105-108
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık