ORTAOKUL ÖĞRETMENLERİNİN DEĞERLER EĞİTİMİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ, BEKLENTİLERİ ve ÖNERİLERİ

Yıl 2015, Cilt: 3 Sayı: 2, 35 - 45, 01.01.2015

Mehmet Nuri Gömleksiz Hasan Hüseyin Kılınç

Öz

Bu çalışmanın amacı, ortaokul öğretmenlerinin değerler eğitimine ilişkin görüşlerini belirlemektir. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı bu çalışmada durum çalışması deseni dikkate alınmıştır. Çalışmanın evrenini, Elazığ il merkezinde bulunan ortaokullarda görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Örneklem seçiminde kolay ulaşılabilir durum örneklemesi seçilmiştir. Buna uygun olarak, Elazığ ilinde ortaokullarda görev yapmakta olan 20 öğretmen çalışma grubuna dahil edilmiştir. Araştırmada; öğretmenlerden değerler eğitiminin önemi, öğrencilerin çalışmalara katılım düzeyleri, yaşanılan sorunlar ve çalışmaların daha etkili uygulanabilmesine ilişkin istek ve önerilerini almak amacıyla yarı yapılandırılmış görüşme formu hazırlanmıştır. Elde dilen verilerin analizinde N-VIVO 8 programı kullanılmıştır. Araştırmaya katılan öğretmenler, değerler eğitiminin; çocukların sosyalleşmesi, milli ve evrensel değerlerin aktarılması, kişilik gelişimlerine katkı sağlaması, sorumluluk kazanmaları, toplumsal sorunlara duyarlılık ve var olan sorunlara çözüm önerileri getirmelerini sağladığı için önemli ve gerekli gördüklerini belirtmişlerdir. Ancak öğretmenlerin büyük çoğunluğunun değerler eğitimi kapsamında yapılan çalışmalara katılımı yetersiz görmüşlerdir. Yaşanılan sorun olarak öğrenci, aile çevre ve okul yönetiminin yapılan çalışmalara ilgisiz olduklarını belirtmişlerdir. İstek ve öneri olarak uygulamaya dönük etkinliklere daha fazla yer verilmesi gerektiği ve yapılan çalışmalara gerekli desteğin verilmesi gerektiğini ifade etmişlerdir. Araştırma sonucunda; değerler eğitiminde öğretmen, okul yönetimi ve öğrenciler arasında uyum ve yeterli işbirliğinin olması, programlar hazırlanırken değer öğretimine yönelik örnek etkinliklere daha fazla yer verilmesi, yapılan çalışmalara toplumun bütün paydaşlarının katılımının sağlanması, okul içi uygulamaların dışında okul dışı uygulamalara da yeterince yer verilmesi ve etkinliklerin sayısının arttırılması gibi önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Anahtar Sozcukler: Değer, değerler eğitimi, ortaokul

The Opinions, Expectations and Recommendations of Middle School Teachers About Values Education

Öz

The purpose of this study is to determine the opinions of middle school teachers about values education. The research is a qualitative study with a case study design. The population of the study consists of teachers teaching in middle schools in the city center of Elazığ. For the selection of sample, case sampling was preferred. Accordingly, 20 teachers who teach in middle schools in the city centre of Elazığ were added into the work group. In the study, semi-structured interview form was prepared in order to receive the teachers’ opinions and recommendations about the importance of values education, the issues experienced and the application of the works more effectively. In the analysis of data obtained the program N-VIVO 8 was used. The teachers participating in the study pointed out that values education is important and essential in that it helps children to socialize, it contributes national and universal values to be taught, it improves personality in a positive way, it makes students take responsibility, it creates an awareness for the social problems and it brings solution proposals for these troubles. However, most of the teachers suggested that the participation to the activities about values education are not adequate. They stated that the problem results from the indifference of students, family and school management for the activities. They figured out that the practical activities should be performed more than theoretical ones and the required support should be given for the works and activities. At the result of the study, recommendations were as follows: collaborations should be provided between teachers, students and school management, while preparing the curriculums, the sample activities about values education should be included more, the participation to the activities should be provided for any member of the society, out of school activities should be conducted apart from in-school activities and the number of the activities should be increased

Anahtar Kelimeler

Value, values education, middle school

Kaynakça

• Akbaş, O. (2004). Türk Milli Eğitim Sisteminin Duyuşsal Amaçlarının İlköğretim II. Kademedeki Gerçekleşme Derecesinin Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Baydar, P. (2009). İlköğretim Beşinci Sınıf Sosyal Bilgiler Programında Belirlenen Değerlerin Kazanım Düzeyleri ve Bu Süreçte Yaşanılan Soruların Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Bilgin, N. (1995). Sosyal Psikolojide Yöntem ve Pratik Çalışmalar. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Çakıroğlu, A., E. (2013). Değerler Eğitiminde Korku Kültürünün Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Bolu.
• Çakıroğlu, A., E. (2013). Değerler Eğitiminde Korku Kültürünün Etkisi. Yayımlanmamış yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Fidan, N., K. (2009). Öğretmen Adaylarının Değer Öğretimine İlişkin Görüşleri. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 2,(20), 1-18.
• Gümüş, Ö. (2009). Kültür, Değerler, Kişilik ve Siyasal İdeoloji Arasındaki İlişkiler: Kültürlerarası Bir Karsılaştırma (Türkiye-ABD). Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Hasealt, M. ve Taylor J., M. (2000). Learning and Teaching About Values: A Review of Recent Research. Cambridge Journal of Education. vol.30 No.2.
• Hökelekli, H. (2011). Değerler Psikolojisi ve Eğitimi (1. baskı). İstanbul, Timaş Yayınları.
• Kaymakcan, R. ve Meydan, H. (2011). Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Programları ve Öğretmenlerine Göre Değerler Eğitimi. Değerler Eğitimi Dergisi, 9(21), 27-51.
• Kirschenbaum, H. (1995). 100 Ways To Enhance Values and Morality in Schools and Youth Settings. Massachusetts, Allyn & Bacon Company.
• Özkan, R. (2010). Türk eğitim sisteminde himayeci değerler: İlköğretim ders kitapları örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7 (1).
• Rokeach, M. (1973). The Nature of Human Values, The Free Press, New York.
• Taşpınar, M. (2009). Eğitimde Örtük Program ve Değerler Eğitimi. 1. İyilik Sempozyumu, Elazığ: Milli Eğitim Müdürlüğü Yayınları (25-30)
• Tokdemir, M., A. (2007). Tarih Öğretmenlerinin Değerler ve Değer Eğitimi Hakkındaki Görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Uçar, S. (2009). Sosyal Bilgiler Programındaki Değerlerle İlgili Kazanımlara Yönelik Öğretmen Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Yalar, T. (2010). İlköğretim Sosyal Bilgiler Programında Değerler Eğitiminin Mevcut Durumunun Belirlenmesi ve Öğretmenlere Yönelik Bir Program Modülü Geliştirme. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Yaman, E. (2012). Değerler Eğitimi (2. baskı). Ankara, Akçağ Yayınları. Yaman, E.(2011) Hükümetin Acil Eylem Planı: Değerler Eğitimi, http://www.varanhaber.com/yazar.asp?yaziID=8119, adresinden 20.03.2015 tarihinde edinilmiştir.
• Yılmaz, Hüseyin (2010). Çocuğun Ailede Kazanacağı Önemli Bir Değer: Kanaatkarlık. Eğitime Bakış Dergisi, 6(18)., 55-58.
• Yiğittir, S. (2009). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi 4 ve 5. Sınıf Değerlerinin Kazanılma Düzeyi. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara