Türk Halk Müziğinde Ağıt Yakma Geleneği Üzerine Bir İnceleme: Amasya Yöresi

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 2, 158 - 171, 01.01.2017

Haluk Yücel

Öz

Türk tarihinde çeşitli nedenlerden ötürü ağıt okuma çok eski dönemlere uzanan bir gelenektir. Belli ritüelleri olan ve toplumun iç dünyasında hüzünlere sebep olan olayların ardından süregelen bu gelenek yöreden yöreye kimi farklılıkları olsa da Anadolu topraklarında varlığını devam ettirmektedir. Başlıca konusu ölüm olan ağıtların, askerliğe giden gençler için yazılanları, evlenmek için evden çıkan kızlara söylenenlerine veyahut doğal afetlerin ardından yaşanan acıklı durumlar için okunanlarına kadar pek çok çeşidi bulunmaktadır. Bu çalışmanın asıl amacı Orta Karadeniz bölgesinde yer alan Amasya ili ve ilçelerinde devam eden ağıt geleneğini araştırma ve konuları hakkında örnek vermektir. Çalışmamızda öncelikle ağıtın kelime anlamı, Türk tarihindeki yeri incelenmiş, ardından genel olarak ağıtların konuları, hece kalıpları, ezgisellik özelliği ve ritmik yapısı ele alınmıştır

Anahtar Kelimeler

Ağıt Türk halk müziği ve ağıt, Amasya ve ağıt, Ağıt ve türleri

A Research about Elegising Tradition İn Turkısh Folk Music: Amasya Region

Öz

Elegising is a tradition which reaches far back because of various reasons in Turkish history. This tradition which shows some differences from region to region, has specific rituals an after ongoing events which cause lament in the inner world of the society, it still continues to exist in the Anatolian territories. There are many types of elegise, the main one of which is death, or wchich reach from writings written for the young who enlist to military, words said to girls who are leaving their homes to get married or words read after tragic events which happen after natural disasters. The aim of this research is to study the tradition of eligise which still exist in the province Amasya and its districts, which is in the Middle Blacksea region, and to give examples about their themes. Our research begins with the meaning of elegise, analysing its place in Turkish history, after that we deal with the overall themes of elegise, syllabic meter, melodic features and rhythmic structure

Anahtar Kelimeler

Elegise, Turkish Folk Music and Elegise, Amasya and Elegise, Elegise and its Types

Kaynakça

• Arseven, V. (2004). Vasili öküzcü biyografisi makaleleri ve müzik eserleri. (Yayına Haz. Stephan Bulgar), Ankara: Türksoy.
• Artun, E. (2005). Osmaniyede ağıt söyleme geleneği ve osmaniye ağıtları, Karacaoğlan’dan
• Bela Bartok’a Dadaloğlu’ndan-Âşık Feymani’ye Osmaniye Kültür Sanat ve Folklor Sempozyumu Bildirileri, Ankara: Matsa Basımevi. 2005, ss.8-34.
• Dilçin, C. (1997) . Örneklerle türk şiir bilgisi. Ankara: TDK Yayınları.
• Esen, A. Ş. (1997). Anadolu ağıtları, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Elçin, Ş. (1990). Türkiye türkçesinde ağıtlar, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Görkem, İ. (2003). Ağıtlar, Türk Dünyası Edebiyat Tarihi, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayını, s. 452-506.
• Kaya, D.(1999). Anonim türk halk şiiri, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Köprülü, M. F. (2004 a). Edebiyat araştırmaları I, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Özbek, M. (1998). Türk halk müziği el kitabı terimler sözlüğü, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi
• Başkanlığı Yayınları. Örnek, S. V. (2000). Türk halkbilimi, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Özdemir, A. Z. (1994). Öyküleriyle ağıtlar, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara: Milli Kütüphane Basımevi.
• Say, Ahmet, (2002). Müzik sözlüğü, Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları.
• Sözer, Vural, (2005). Müzik ansiklopedik sözlük, İstanbul. Remzi Kitapevi.
• Şenel, S. (1988). Ağıt, İstanbul: TDV İslâm Ansiklopedisi, I: 472, 473.
• Tahtaişleyen, N. (2013). Anadolu Ağıt Geleneklerinin Özellikleri ve Kültürel Süreklilikteki
• Rolü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi. Uludağ, S. (1988). Ağıt. İstanbul: TDV İslâm Ansiklopedisi, I: 471, 472.