Toplumsal Cinsiyet Eğitiminin Ünıversite Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rol Tutumları Üzerine Etkisi

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 4, 53 - 67, 01.01.2017

Ayşegül Özcan Nimet Karataş E Ümit Seviğ

Öz

Çalışma, üniversite öğrencilerine uygulanan toplumsal cinsiyete ilişkin geliştirilmiş eğitim programının öğrencilerin toplumsal cinsiyet tutumlarına etkisini incelemek amacıyla yapılmıştır. Çalışma ön testson test tek gruplu model ilkelerine uygun deneysel bir çalışmadır. Çalışmaya, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi birinci sınıf öğrencilerinden, çalışma kriterlerine uyan ve çalışmaya katılmayı kabul eden basit rasgele örneklem yöntemi ile seçilen 40 öğrenci alınmıştır. Çalışma grubuna araştırmacı tarafından 12 hafta boyunca haftada 2 saat “toplumsal cinsiyet eğitimi” verilmiştir. Veriler, Tanıtıcı Bilgi Formu, Toplumsal Cinsiyet Rol Tutum Ölçeği TCRTÖ ve Cinsiyet Eşitliği Ölçeği CEÖ kullanılarak toplanmıştır. Çalışma öncesi etik kurul onayı ile sözel ve yazılı onamları alınmıştır. Verilerin normal dağılıma uygunluğu Tek Örneklem Kolmogorov- Smirnov Testi ile belirlenmiştir. Veriler tanımlayıcı istatistikler, Cronbach’s Alpha, paired sample t testi, one way anova, independent t testi kullanılmıştır. Çalışmada, TCRTÖ ölçeği geleneksel alt boyut puan ortalaması eğitim öncesi 19.50±4.3 iken, eğitim sonrası 23.22±5.16, eşitlikçi alt boyut puan ortalaması eğitim öncesi 26.65±4.47 iken, eğitim sonrası 33.97±4.50 yükselmiştir. Aralarındaki fark, istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur p

Anahtar Kelimeler

Cinsiyet eşitliği Cinsiyet eğitimi Toplumsal cinsiyet tutumları Üniversite öğrencileri

The Effect of Gender Educatıon on Gender Role Attıtudes of Unıversıty Students

Öz

Purpose: The study was conducted to investigate the effect of education program that was improved related to gender on gender attitudes of university students. Methods: The study is a pre-post test with single group, experimental study. Total 40 students who met criterias at 1th class of Nevşehir Hacı Bektaş Veli University and accepted to participate to the study were chosen by randomized sample method and taken to the study. “Gender education” was given to the study group as 2 hours in a day during 12 weeks by the researcher. Data was colleted by using Informative Form, Gender Role Attitudes Scale GRAS and Gender Equality Scale GES . Before the study, ethical committee with written and verbal consents were taken. Normal distribution relevance of data was determined with Single Sample Kolmogorov- Smirnov Test. Data was evaluated by using descriptive statistics, Cronbach’s Alpha, paired sample t test, one way anova and independent t test. Results: In the study, GRAS traditional sub dimension score mean was 19.50±4.3 before the education and it was 23.22±5.16 after the education; while equalitarian sub dimension score mean was 26.65±4.47 before education, it increased as 33.97±4.50 after the education. The difference between them was significant p

Anahtar Kelimeler

Gender equality Gender education Gender attitudes University student

Kaynakça

• Arısoy, E., Demir,N.B.(2007). Avrupa Birliği sosyal hukukunda ayrımcılıkla mücadele kapsamında kadın erkek eşitliği. Ege Akademik Bakış, 7(2), 707-725
• Arslan, A.D. (2003). Eşitsizliğin teorik temelleri: Elit teorisi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 115-135.
• Ataman, H. (2009). LGBTT hakları insan haklarıdır. İnsan Hakları Gündemi Derneği Yayınları.
• Atış, F. (2010). Ebelik/Hemşirelik 1. ve 4. sınıf öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumlarının belirlenmesi, Yüksek Lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Bhasin, K. (2003). Toplumsal cinsiyet“bize yüklenen roller”. İstanbul: Kadınlarla Dayanışma Vakfı Yayınları.
• Burt, K. B., & Scott, J. (2002). Parent and adolescent gender role attitudes in 1990s Great Britain. Sex roles, 46(7), 239-245.
• Bora, A. (2008). Sivil toplum kuruluşları için toplumsal cinsiyet rehberi. Ankara: Odak Ofset.
• Chia, R. J., Moore, L., Lam K.N. and et al. (1994). Culture differences in gender role attidues between Chinese and American students. Sex Roles, 31, 23-30.
• Çayır, K. (2012). Yaşçılık/Yaşa Dayalı Ayrımcılık. Ayrımcılık: Çok Boyutlu Yaklaşımlar. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları,163-74
• Çeber, E., Demirelöz, M., Nazli, A., Ekşioşlu, A., Mermer, G., Aslan, G., Yücel, U. (2009).
• Ergenlerde Cinsiyet Eşitliği Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Turkish Journal of Research & Development in Nursing, 11(2). Çınar, P. (2005). Hangimiz daha saldırgan?, Türk Psikoloji Bülteni, 11(36), 76-80.
• Kulaksızoglu, A. (2002). Ergenlik psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Dedeoğlu, S. (2000). Toplumsal cinsiyet rolleri açısından Türkiye’de aile ve kadın emeği. Toplum ve Bilim, 86, 139-167
• Dielissen, P., Verdonk, P., Wieringa-de Waard, M., Bottema, B., Lagro-Janssen, T. (2014). The effect of gender medicine education in GP training: a prospective cohort study.Perspectives on medical education, 3(5), 343-356.
• Dönmezer, S. (1999). Toplumbilim. İstanbul: Beta Basım Yayınları.
• Erden, T.F. (2009). A course on gender equity in aducation : Does it affect gender role attitudes of preservise teachers?. Teaching and Teacher Education, 25, 409-414.
• Erden, M., Akman,Y. (2001). Gelişim ve öğrenme. Ankara: Özkan Matbaacılık.
• N. Senemoğlu, (2002). Gelişim öğrenme ve öğretim. Ankara: Gazi Kitapevi, 598.
• Erol, M. (2008). Toplumsal cinsiyetin tutumlar üzerindeki etkisi. Cumhuriyet Üniversitesi
• Sosyal Bilimler Dergisi, 32(2), 199-219. Esin, M.N, Öztürk, N. (2005). Çalışma yaşamı ve kadın sağlığı. Türk Tabipleri Birliği
• Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 6(23), 38-42. Güzel E, N. (2011)., Hemşirelik öğrencilerinin toplumsal cinsiyete ilişkin düşünceleri,
• Ulusal Kültürlerarası Hemşirelik Ve Ebelik Kongresi, İzmir, 220-222. http://kizlarinegitimi.meb.gov.tr/files/img/toplum_cinsiyet_ve_egitim.pdf 07.2015) (Erişim: http://kizlarinegitimi.meb.gov.tr/files/img/toplum_cinsiyet_ve_egitim.pdf(Erişim:tarihi 07.2015) http://www.tuik.gov.tr/Gosterge (Erişim: 02.03.2015) http://www.hips.hacettepe.edu.tr/TNSA2008-AnaRapor.pdf (Erişim: 10.02.2009) http://www.hips.hacettepe.edu.tr/pdf/TNSA2003AnaRapor.pdf(Erişim:01.05.2009)
• Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, (2009). Türkiye'de kadına yönelik aile içi şiddet. Ankara:
• Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü Yayınları. Kahraman, B.A., Tunçdemir, N.O., Kekillioğlu,A., Özcan,A., Kahraman,L.(2015). Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet algıları. The Journal of Social Science, 2(4), 304-322.
• Karakuş, G.Y. (2007). Meslek liselerinde öğrenci ve öğretmenlerin toplumsal cinsiyet algıları ve davranışları. Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Karataş, F.,Kızılateş, Z.R., Tuğlı ve ark.(2011). Üniversite öğrencilerinin cinsiyet eşitliğine ilişkin görüşleri.10. Ulusal-Uluslararası Öğrenci Hemşirelik Kongresi. Gaziantep, ss 657.
• Katsura, E., .Sugihara,Y. (1999). Gender differences in gender role perceptions among japanose college students. Sex Roles, 41(9/10), 775-786.
• Khalid, R., Friese, H.I.(2004). Measuring perceptions of Gender Roles:The IAWS for Pakistanis and U.S immigrant population. Sex Roles, 51(5/6), 293-299.
• Mahaffy, K. A., Ward, S. K. (2002). The gendering of adolescents' childbearing and educational plans: Reciprocal effects and the influence of social context. Sex Roles, 46(11), 417.
• Negiz, N., Tokmakçı, E. (2011). Çalışma yaşamında kadının tükenmişliği. Journal of Yaşar University, 24(6), 4041-4070.
• Ökten, Ş. (2009).Toplumsal cinsiyet ve iktidar:Güneydoğu Anadolu Bölgesinin toplumsal cinsiyet düzeni. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(8), 301-312.
• Özçatal, E. Ö. (2011). Ataerkillik, toplumsal cinsiyet ve kadının çalışma yaşamına katılımı.
• Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1), 21-39. Özçelik, Z., Karaduman, B., Bafra, K. ve ark. (2006). Hemşirelikte haklar ve sorumluluklar.
• Ankara: Odak Ofset Matbaacılık. Özer, M., Biçerli, K.(2003). Türkiye’de kadın işgücünün panel veri analizi. Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 55-86.
• Özmete, E., Yanar, Z.M. (2016). Erkeklerin bakış açısıyla toplumsal cinsiyet rolleri: Kadın ve erkek olmanın değeri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 20(1), 91-107.
• Rıfat, B. (2016). Geleneksel ve modern toplumda kadın bedeni ve cinselliği, Sosyal Bilimler Dergisi, 26/1, 219-243.
• Ridgeway, C. L., Correll, S. J. (2000). Limiting inequality through interaction: The end (s) of gender. Contemporary Sociology, 29(1), 110-120.
• Rosenkrantz, P., Vogel, S., Bee, H., Broverman, I.,Broverman, D. M. (1968). Sex-role stereotypes and self-concepts in college students. Journal of consulting and clinical psychology, 32(3), 287.
• Sağ, V. (2003). Toplumsal değişim ve eğitim üzerine. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27(1), 11-25. Seçgin, F, Tural,A.(2011). Attıtudes on gender roles of prımary school teacher candıdates. Education Sciences, 6 (4), 2446-2458.
• Sedef, Z., Varol,M., Çiçeklioğlu,Ş.T. (2016). Bir tıp fakültesi birinci sınıf öğrencilerinde toplumsal cinsiyet algı düzeyi ve ilişkili faktörlerin değerlendirilmesi. Ege Journal of Medicine, 55(3), 122-128.
• Subrahmanian, R.(2005). Gender equality in education: Definition and mesurements.
• International Journal of Educational Devolopment, 25, 395-407. Sündal, F. (2005). Görünmez kadınlar görünür İslam: Türkiye’de eğitimli islamcı kadınların toplumsal cinsiyet bakımından günlük yaşamları. Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1),
• TC. Başbakanlık Kadın Statüsü Genel Müdürlüğü,(1994). Kadın İstihdamını Geliştirme
• Projesi. Ankara: Başbakanlık Kadın Statüsü Genel Müdürlüğü Yayınları. Trommsdorff, G., Iwawaki, S. (1989). Students' perceptions of socialisation and gender role in Japan and Germany. International Journal of Behavioral Development, 12(4), 485-493.
• Tu, S.H., Liao,P.S.(2005). Gender differences in gender role attitudes: a comparative analysis of Taiwan and coastal China. Journal of comparative family studies, 36, 545
• Turan, N., Öztürk, A., Kaya, H. ve ark. (2001). Toplumsal cinsiyet ve hemşirelik. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 4(1), 167-173.
• Vefikuluçay, D., Zeyneloğlu,S., Eroğlu K. ve ark.(2007). Kafkas üniversitesi son sınıf öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin bakış açıları. Hacettepe Üniversitesi
• Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 31(1), 26–38. Verdonk, P., Benschop,Y.W., Haes, H.C. Lagro-Janssen, T.L. (2009).From gender bias to gender awareness in medical education. Adv Health Sci Educ Theory Pract, 14(1), 135-52.
• Verloo, M.(2006).Multiple inequalities, intersectionality and the European Union. European Journal of Women's Studies, 13(3), 211-228.
• Verma, R.K., Pulerwitz, J. V., Mahendra et al. (2006). Challing and changing gender attitudies among young men in Mumbai, India. Reproductive Health Matters, 14(28), 135-143.
• Yaman., E, Ayaz, S. (2010). Kadına yönelik aile içi şiddet ve kadınların aile içi şiddete bakışı.
• Anadolu Psikiyatri Dergisi, 11, 23-29. Yee, M., Brown,R.(1994). The development of gender differantion in young children.
• British Journal of Social Psychology, 33, 183-196. Yeşilorman, M.(2002).Toplumsal eşitlikte kör nokta: Kadın eşitsizliğine genel bir bakış. Fırat
• Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,11(2), 269-280. Yılmaz, D. V., Zeyneloğlu, S., Kocaöz, S., Kısa, S., Taşkın, L.,& Eroğlu, K. (2009). Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin görüşleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1), 775-792.
• Yüksel, A., Özer, O.G., Kınalı, M. (2007). Mor Sertifika Programı. İstanbul: Punto Baskı.
• Zhang, N. (2006). Gender role egalitarian attitudes among chinese college students. Sex Roles, 55, 545-553.
• Zeyneloğlu, S. ve Terzioğlu, F. (2011). Toplumsal cinsiyet rolleri tutum ölçeğinin geliştirilmesi ve psikometrik özellikleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40,