Erkeklerin Sosyalleşmesinde Öğrenilmiş Güçlülük: Kavramsal Bir İnceleme

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 4, 320 - 334, 01.01.2017

Hülya Çakır

Öz

Kız ve erkek çocukları sosyalizasyon süreci boyunca, toplumsal cinsiyet rollerine ait kavramsallaştırmaların etkisinde kalmaktadır. Kadınlara erkeklere yardımcı ve bulundukları durumdan hoşnut insanlar olmaları, öfkelerini asla göstermemeleri, otorite figürlerine asla soru sormamaları, hayır dememeleri ve diğer insanları mutlu ve rahat ettirmeleri gerektiği, böylece kadına çocukluğundan itibaren atılgan olmayan davranışlara sahip olma öğretilmektedir. Bu davranışlar arasında kendinden önce başkalarının gereksinimlerini karşılama, sessiz olma ve uyumlu davranma yer alır. Bunun sonucu olarak da kendine güvensiz, pasif, kararsız başkaları tarafından verilen kararlara uyan ve duygularını gizleyen, çatışmadan kaçınan yani güçsüzlüğü öğrenen geleneksel kadın imajı gelişmektedir. İlk kez Meichenbaum 1977 tarafından insan davranışlarını açıklamada kişisel faktörlerden biri olarak ifade etmek için kullanılan öğrenilmiş güçlülük kavramı, stresli yaşam olayları ve sorunlarla başa çıkmada bireye yardımcı olan belirli tutumları içermektedir. Öğrenilmiş güçlülüğü yüksek bireyler bir engelle karşılaştıklarını hissettiklerinde, mevcut durumlarını korumaya yönelik direnme ve bu engelden kurtulmak için tüm problem çözme becerilerini harekete geçirmektedirler. Araştırma bulguları öğrenilmiş güçlülüğün çevresel veya durumsal ve bireysel etmenlerden etkilendiğini göstermektedir. Bu çalışmada kız ve erkek çocukların sosyalleşmesi açısından öğrenilmiş güçlülük kavramsal açıdan ele alınmaktadır

Anahtar Kelimeler

Sosyalizasyon Öğrenilmiş Güçlülük Toplumsal Cinsiyet Toplumsal Cinsiyet Rolleri

Learned Resourcefulness From Male Socialization: A Conceptual Investigation

Öz

Girls and boys are influenced by the conceptualization of gender roles throughout the socialization process. Women are taught to help men and to be happy people, to never show their anger, to never ask questions to authority figures, to say no, and to make other people happy and comfortable, so that women have unattractive behavior from childhood These behaviors include self-fulfillment of others' needs, silence, and compliance. As a result, the image of a traditional woman who develops insecurity, passive, indecisive decisions that conform to the decisions given by others, and who learns the weakness that hides his feelings and avoids conflicts is developing. The concept of learned strength, which was first used by Meichenbaum 1977 to express human behaviors as one of the personal factors in explaining, includes stressful life events and specific attitudes that help the individual to cope with problems. When learners with high levels of strength learn to cope with an obstacle, they are actively engaging in problem-solving abilities to resist and to resist the protection of existing situations. Survey findings show that learned strength is influenced by environmental or situational and individual factors. In this study, the strength learned from the point of socialization of girls and boys is discussed from a conceptual point of view.

Anahtar Kelimeler

Socialization Learned Resourcefulness Gender Gender Roles

Kaynakça

• Akgün, S. (2004). The Effects of Situation and Learned Resourcefulness on Coping Responses. Social Behavior and Personality, 32 (5), 441-448.
• Akşit, G. & Varışlı, B. (2016). Türkiye’de Erkekler ve Erkeklikler: Jeff Hearn ile Ulusötesi Yaklaşımlar. Internatonal Journal of Academic Value Studies, 2 (2): 12-19.
• Balkır, Z. G. (2012). Toplumsal Cinsiyet ve Cinsiyet Ayrımcılığı. Türkiye Barolar Birliği Kadın Hukuku Komisyonu (TÜBAKKOM), I. Kadın Avukatlar Kurultayı.
• Barutçu, A. (2013). Türkiye’de Erkeklik İnşasının Bedensel ve Toplumsal Aşamaları. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kadın Çalışmaları Anabilim Dalı, Ankara.
• Başak, S., Kıngır, S. & Yaşar, Ş. (2013). Kadının Görünmeyen Emeği: İkinci Vardiya. Rapor No:01, Ankara: ANKA Kadın Araştırma Merkezi.
• Bora, A. (2008). Cinsiyet ve Sınıf: Kimlikten Politik Özne Çıkar mı?, Cinsiyet Halleri- Türkiye’de Toplumsal Cinsiyetin Kesişim Sınırları. (Der. Nil Mutluer). İstanbul: Varlık Yayınları.
• Carrigan, T, Connel, B., & Lee, J. (2002). Toward a New Sociology of Masculinity. (Eds Adams, R. ve Savran, D.) The Masculinity Studies Reader içinde, Oxford: Blackwell.
• Chen, Y.Y., Subramanian, S.V., Acevedo-Garcia, D. and Kawachi, I. (2005). Women’s Status and Depressive Symptoms: a Multilevel Analysis. Social Science & Medicine, 60 (1), 49-60.
• Connell, R.W. (1998). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar. (Çev: Cem Soydemir). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Connell, R. W. (2005). Masculinities. (2. baskı), University of California Press, Berkeley.
• Crespi, I. (2003). Socialization and Gender Roles Within The Family: A Study on Adolescents and Their Parents in Great Britain. Italy: Catholic University of Milan.
• Çakır, Ö. (2009). Öğrenilmiş Güçlülük ve Çalışma Yaşamı. (der. A. Keser, G. Yılmaz, S. Yürür), Çalışma Yaşamında Davranış içinde. İzmit: Umuttepe Yayınları.
• Dağ, İ. (1991). Rosenbaum’un Öğrenilmiş Güçlülük Ölçeğinin Üniversite Öğrencileri İçin Güvenirliği ve Geçerliği. Türk Psikiatri Dergisi 2 (4).
• Demren, Ç. (2003). Erkeklik, Ataerkillik ve İktidar İlişkileri. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Antropoloji, 1-10.
• Demren, Ç. (2008). Kadınlık Dolayımıyla Erkeklik Öznelliği. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 32 No:1 73-92. Dökmen, Z. (2004). Toplumsal Cinsiyet. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Dökmen, Z. (2014). Toplumsal Cinsiyet Sosyal Psikolojik Açıklamalar. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Erdoğan, T. vd. (2012). Ailede Cinsiyet Sosyalizasyonunu Etkileyen Faktörlerin Araştırılması: Denizli Örneği. T.C. Pamukkale Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi (PAUBAP) Blimsel Araştırma Projesi Sonuç Raporu.
• Gökkaya, B. Veda (2015). Çaresizliği Öğrenen Kadın: Öğrenilmiş Çaresizlik. Turkish Studies Dergisi, 10(14), 53-70.
• Güloğlu, B. & Aydın, G. (2007). İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Öğrenilmiş Güçlülük ve Otomatik Düşünce Biçimi Arasındaki İlişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.
• Günindi-Ersöz, A. (1999). Cinsiyet Rollerine İlişkin Beklenti, Tutum, Davranışlar ve Eşler Arası Sorumluluk Paylaşımı (Kamuda Çalışan Yönetici Kadınlar Örneği). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. Hearn, Jeff (2004). From Hegemonic Masculinity to Hegemony of Man. Feminist Theory, 5(1), 49- 72.
• Kaçar, Ö. (2007). Toplumsal Cinsiyet ve Kadının Konumu: Türkiye’de Yakın Zamanlardaki Değişimi Anlamak. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Kahraman, S. (2010). Kadınların Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğine Yönelik Görüşlerinin Belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 3(1), 30-35.
• Kahyaoğlu, İ. (2013). Postmodern Toplumda Ataerkil Düzen Değişiyor mu? Popüler Kültür İçinde Cinsellik Kullanımına Eleştirel Bir Bakış: Biscolata Reklamları ve Erkek İmgesi. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication – TOJDAC,Volume 3 Issue 1.
• Kandiyoti, D. (2013). Cariyeler, Bacılar, Yoldaşlar: Kimlikler ve Toplumsal Dönüşümler. (Çev. A. Bora, F. Sayılan, Ş. Tekeli, H. Tapınç ve F. Özbay). İstanbul: Metis Yayınları.
• Kennett, D. J. & K. Keefer (2006). Impact of Learned Resourcefulness and Theories of Intelligence on Academic Achievement of University Students: An Integrated Approach. Educational Psychology, 26 (3).
• Kimmel, M. S. (2008). Masculinity Studies: An Introduction. Debating Masculinity içinde. (Ed. Josep M. Armengol ve Angels Carabi). Men’s Studies Press, 16-30.
• Kimmel, S. M. (2013). Homofobi Olarak Erkeklik: Toplumsal Cinsiyet Kimliğinin İnşasında Korku, Utanç ve Sessizlik. (Çev: Mehmet Bozok), Fe Dergi 5, no. 2, 92-107.
• Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü. (Çev: Osman Akınhay ve Derya Kömürcü), Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Moore, H. L. (1994). A Passion for Difference. Indianapolis: Indiana University Press.
• Özkan, S., M., Yıldız, Z. (2015). Öğrenilmiş Güçlülük: Kavramsal Bir İnceleme. Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, 25, 1, 25-40.
• Rakow, L. (1995). Popüler Kültüre Feminist Yaklaşımlar: Ataerkinin Hakkını Teslim Etmek. (Der. S. İrvan, M. Binark).
• Rosenbaum, M. (1980a). A Schedule for Assessing Self-Control Behaviors. Preliminary Findings. Behavioral Therapy,11.
• Rosenbaum, M. (1980b). Individual Differences in Self-control Behaviors and Tolerance of Painful Stimulation. Journal of Abnormal Psychology, 89.
• Rosenbaum, M. (1983). Learned Resourcefulness as a Behavioral Repertoire for the Selfregulation of Internal Events:Issues and Speculations. In M. Rosenbaum, C. M. Franks, ; Y. Jaffe (Eds.). Perspectives on behavior therapy in the eighties. New York: Springer.
• Rosenbaum, M. (1990). The role of learned resourcefulness in the self-control of health behavior. In M. Rosenbaum (Ed.). Learned resourcefulness: On coping skills, self-control, and adaptive behavior.New York: Springer Publishing Co.
• Sayer, H. (2011). Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Erkeklerin Katılımı. Ankara: Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü.
• Şimşek, A. A. & Öner, R.V. (2015). Türkiye’de Hegemonik Erkeklik: Medyada ve Hukukta İzler, Dönüşümler ve Olasılıklar. Global Media Journal Edition, 6 (11).
• Türk, H., B. (2007). Eril Tahakkümü Yeniden Düşünmek: Erkeklik Çalışmaları İçin Bir İmkan Olarak Pierre Bourdieu. (İstanbul Teknik Üniversitesi’nin düzenlediği Pierre Bourdieu: Sosyal Bilimlerde Açılımlar Konferansı’na (3-4 Mayıs 2007) sunulmuş bildirinin gözden geçirilmiş halidir.)
• Yavuz, Ş. (2015). Ataerkil Egemen Erkeklik Değerlerinin Üretiminde Kadınların Rolü: Trabzon Örneği. Fe Dergi 7, No. 1.
• Young, I. M. (1997). Is Male Gender Identity The Cause of Male Domination?. (Ed. D.T. Meyer), Feminist social thought: A reader (21-37). London, New York: Routledge.
• Zeybekoğlu, Ö. (2010). Toplumsal Cinsiyet Rolleri Bağlamında Türk Toplumunun Erkeklik Algısı. Ethos: Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar, Sayı 3 (1).