Hazır Öğretim Materyalleri İle Bazı Temel Fen Kavramlarına Yönelik Yanılgıların Giderilmesi

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 3, 73 - 100, 01.01.2017

Davut Sarıtaş Mahmut Polat

Öz

Bu çalışmada Fen Bilimleri öğretmen adaylarının alan yazında sıklıkla vurgulanan bazı temel fen kavramlarına yönelik yanılgılarının amaca yönelik hazırlanmış fen öğretim materyalleri ile giderilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada ilk olarak ilgili alan yazından temel fen kavramına ilişkin kavram yanılgıları belirlenmiştir. Bunun için ilgili alan yazındaki farklı kavram testleri kullanılmıştır. Ardından bunların giderilmesi için amaca yönelik hazırlanmış fen öğretim materyalleri ile yapılan öğretim etkinlikleri tasalanmış ve uygulanmıştır. Bu süreçte aktif öğrenmeyi destekleyen güncel yöntemleri dikkate alınmıştır 5E,7E öğrenme halkaları, Tahmin Et-Gözlemle-Açıkla vb. Çalışma Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Eğitim Fakültesi Fen Bilgisi Öğretmenliği Programında öğrenim gören 132 fen bilgi öğretmen adayı 1-2-3- ve 4. Sınıflar ile yürütülmüştür. Çalışma deneysel araştırma desenlerinden “Tek Grup Öntest-Sontest” araştırma desenine göre dizayn edilmiştir. Elde edilen veriler iki aşamalı kavram sorularından sağlandığında hem nicel hem de nitel olarak işlenmiştir. Nicel verilerin analizinde SPSS paket programı, nitel verilerin analizinde ise içerik analizi kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar ilk ölçmelerden sonra ortaya çıkmış olan özellikle fizik ve kimya ile ilgili fen kavramlarına yönelik birçok yaygın kavram yanılgısının etkinlikler sonrasında giderildiğini göstermektedir. Özellikle belli bir kavram seti için amaca yönelik hazırlanan öğretim materyallerinin kullanımının kavram yanılgılarını gidermede etkili olduğu görülmektedir

Anahtar Kelimeler

Öğretim Materyali Fen Kavramları Kavram Yanılgıları Kavram Öğretimi Aktif Öğrenme

Removing Of Misconceptions Related With Some Basic Science Concepts With Purpose-Built Science Teaching Materials

Öz

In this study, it was aimed to eliminate science teachers’ 'candidates' misconceptions about some basic science concepts which are frequently emphasized in the literature with purpose-built science teaching materials. Firstly, in the study, the misconceptions about the basic science concept selected from the related literature have been determined. For this, different concept tests were used. Then, the teaching activities orga nized with purpose-built science teaching materials have been planned and implemented in order to eliminate them. In this process was used current methods supporting active learning 5E,7E learning cycle, Predict-Observe-Explain etc. . The activities supported by science teaching materials were applied to 132 science teacher candidates 1-2-3- and 4th graders who were educated in Nevşehir Hacı Bektas Veli University Faculty of Education Science Teaching Program. The study was designed according to the research design of Single Group PretestPosttest from experimental research design. The obtained data were processed both quantitatively and qualitatively when provided from two stages of concept questions. SPSS package program was used for quantitative data analysis, and content analysis was used for qualitative data analysis. The results show that many common misconceptions about science concepts related to physics and chemistry that have emerged after initial measurements have been eliminated after the activities. In particular, it shows that teaching practices based on teaching materials prepared for a specific concept set are effective in eliminating misconceptions.

Anahtar Kelimeler

Teaching Materials Science Concepts Misconceptions Concept Teaching Active Learning

Kaynakça

• Anderson, B. (1986). Pupils’ explanations of some aspects of chemical reactions. Science Edu- cation, 70, 549-563.
• Ateş, S., Polat, M. (2005). Elektrik Devreleri Konusundaki Kavram Yanılgılarının Giderilme- sinde Öğrenme Evreleri Metodunun Etkisi. Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, sayı 28, 39- 47.
• Ayas, A. (2014). Kavram Öğrenimi, S. Çepni (Edt.) Kuramdan uygulamaya fen ve teknoloji öğre- timi. Ankara: Pegem Akademi.
• Aydede, M. N. & Kesercioğlu, T. (2012). Aktif öğrenme uygulamalarının öğrencilerin kendi kendine öğrenme becerilerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43, 37-49.
• Balcı, A. (2000). Sosyal Bilimlerde Araştırma. Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Baykan, F. (2008). Kimya ve fen bilgisi öğretmen adayları ile on birinci sınıf öğrencilerinin kimyasal bağlanma hakkındaki anlamalarının ve yanılgılarının karşılaştırılması. Yayınlan- mamış Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Ben-Zvi, R., Eylon, B. & Silberstein, J. (1987). Students’ visualization of a chemical reaction.
• Education in Chemistry, 7, 117-120. Ben-Zvi, R., Eylon, B. & Silberstein, J. (1988). Theories, principles and laws. Education in Che- mistry, 5, 89-92.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem A Yayınları
• Çilenti, K. (1988) Eğitim teknolojisi. Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
• Demirezen, S. & Yağbasan, R. (2013). 7E modelinin basit elektrik devreleri konusundaki kav- ram yanılgıları üzerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi [Hacettepe Univer- sity Journal of Education], 28(2), 132-151.
• Ekizoğlu, N. (2011). Öğretim yansıtıcıları ve materyalleri, H. Uzunboylu (Edt.) Öğretim tekno- lojileri ve materyal tasarımı. Ankara: Pegem Akademi.
• Ertürk, S.(1986). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Basımevi.
• Fraenkel, J. R., & Wallen, N. E. (2000). How to design and evaluate research in education. 4th Edi- tion, Boston: McGraw-Hill.
• Griffiths, A. K. & Preston, K. R. (1992). Grade-12 students’ misconceptions relating to funda- mental characteristics of atoms and molecules. Journal of Research in Science Teaching, 29, 611
• Güler, N. & Teker, G. (2015). Açık Uçlu Maddelerde Farklı Yaklaşımlarla Elde Edilen Puan- layıcılar Arası Güvenirliğin Değerlendirilmesi. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlen- dirme Dergisi, 6 (1), 12-24.
• Hackling, M. W. & Garnett, P. J. (1986). Chemical equilibrium: Learning difficulties and teaching strategies. The Australian Science Teachers Journal, 31 (4), 8-13.
• Harrison, A.G. & Treagust, D.F. (2000a). A typology of school science models. International
• Journal of Science Education, 22 , 1011-1026.
• Harrıson, A. G. &Treagust, D. F. (2000b). Learning about atoms, molecules and chemical bonds: a case study of multiple- model use in grade 11 chemistry. Science Education, 84, 352
• Kaptan, F. (1998). Fen bilgisi öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Karasar,N.(2015). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
• Karakuyu, Y. & Tüysüz, C. (2011). Elektrik konusunda kavram yanılgıları ve kavramsal deği- şim yaklaşımı. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 867-890.
• Karamustafaoğlu, O. (2006). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin öğretim materyallerini kullan- ma düzeyleri: Amasya ili örneği. Atatürk Üniversitesi Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 90
• Kırtak Ad, V. N. & Kocakülah, M. S. (2013). Fizik ve fen bilgisi öğretmen adayları farkı fark edebiliyor mu? kütle ve ağırlık merkezi kavramları örneği. Türk Fen Eğitimi Dergisi,10 (4), 56
• Koray, Ö. & Tatar, N. (2003). İlköğretim öğrencilerinin kütle ve ağırlık ile ilgili kavram yanıl- gıları ve bu yanılgıların 6., 7. ve 8. sınıf düzeylerine göre dağılımı. Pamukkale Üniversitesi Eği- tim Fakültesi Dergisi, 1(13), 187-198
• Kutluer, S. (2008). Molekül geometrisi, hibritleşme ve moleküllerin polarlığı konularıyla ilgili bilgisayar destekli materyal geliştirme ve uygulama. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Ey- lül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Özmen, H. (2014). Öğrenme kuramları ve fen bilimleri öğretimindeki uygulamaları, S. Çepni (Edt.) Kuramdan Uygulamaya Fen ve Teknoloji Öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Saban, A. (2002). Öğrenme öğretme süreci- yeni teoriler ve yaklaşımlar. Ankara: Nobel Yayınları.
• Sarı, G. (2013). Fen bilgisi öğretmen adaylarının kimyasal bağlar konusundaki kavram yanıl- gılarının belirlenmesi ve giderilmesinde kavram değişim metinlerinin etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun. Saydam, Ö.E. (2013).
• Fen bilimleri öğretmen adaylarının maddenin tanecikli yapısı konusu ile ilgili kavram yanılgıları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi
• Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu. Sevim, S (2007). Çözeltiler ve kimyasal bağlanma konularına yönelik kavramsal değişim me- tinleri geliştirilmesi ve uygulanması. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Karadeniz Teknik Üniversi- tesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Şahin, Ç. & Çepni, S. (2012). 5E öğretim modeline dayalı öğretimin öğrencilerin gaz basıncı ile ilgili kavramsal anlamalarına etkisi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 6 (1), 223-264.
• Şeker, H. & Gençdoğan, B. (2006). Psikolojide ve Eğitimde Ölçme Aracı Geliştirme. Ankara: No- bel Yayıncılık Tan, Ş. (2005). Öğretimi planlama ve değerlendirme. Ankara: Pegem Akademi.
• Ülgen, G. (2006). Kavram geliştirme kuramlar ve uygulamalar. İstanbul: Nobel Yayıncılık.
• Ünsal, Y & Moğol, S. (2014). Örneklerle 3 boyutlu fen öğretim materyalleri tasarımı ve yapımı. An- kara: Pegem Akademi.
• Yalın, H. İ. (2006). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme. Ankara: Nobel Yayınları.