Fen Bilimleri Dersinde Gerçekleştirilen Oyun Etkinliklerine İlişkin Öğrenci Görüşleri: Maddenin Yapısı Ve Özellikleri Ünitesi Örneği

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 3, 323 - 341, 01.01.2017

Ragıp Çavuş , Muhammed Doğukan Balçın

Öz

Çağımızın eğitim sistemleri öğreneni merkeze alıp, öğrenme sürecine aktif olarak katılmasını ve öğrenme sürecinde pek çok yeni yöntem ve tekniğin kullanılmasını sağlamaktadır. Bu tekniklerden biri olan eğitsel oyunlar, öğrenilen bilgilerin pekiştirilmesini, öğrencilerin kendilerini rahat ifade edebilmelerini, hareket özgürlüğü kazanmalarını ve sürece aktif katılımını sağlamaktadır. Bu çalışmada da ortaokul öğrencilerinin fen bilimleri dersi “Maddenin Yapısı ve Özellikleri” ünitesinde gerçekleştirilen eğitsel oyun etkinliklerine ilişkin görüşlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma nitel araştırma desenlerinden olan fenomenolojik desende tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubu tipik durum örneklemesine göre seçilmiş olup 2015 – 2016 eğitim –öğretim yılında Bitlis ili Adilcevaz ilçesindeki bir ortaokulun 7. sınıfında öğrenim görmekte olan 9 öğrenciden oluşmaktadır. Fen bilimleri dersi “Maddenin Yapısı ve Özellikleri” ünitesinde öğretim programındaki ve ders kitabındaki etkinliklere ek olarak öğrencilere eğitsel oyun etkinlikleri uygulanmıştır. Araştırma verileri öğrencilerin günlük notlarından ve öğrencilerle yapılan yarı yapılandırılmış görüşmelerden elde edilmiştir. Elde edilen bulgular içerik analizi ile değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda öğrencilerin, oyun etkinliklerinin bilişsel, duyuşsal ve sosyal özellikleri kazanmalarında ve geliştirmelerinde etkili olduğunu, fen bilimleri dersindeki etkinliklere katılımlarını arttırdığını ve kendilerine fayda sağladığını düşündüğü belirlenmiştir. Ayrıca, öğrencilerin oyun etkinliklerinin öğrenmeyi kolaylaştırması ve etkin öğrenmeyi sağlaması nedeniyle matematik, sosyal bilgiler, yabancı dil gibi diğer derslerde de uygulanmasını istedikleri tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Fen bilimleri Eğitsel oyun Oyun etkinlikleri Maddenin yapısı ve özellikleri Öğrenci görüşleri

Student Opinions On Game Activities In The Science Course: A Case Of Structure And Properties Of Material Unit

Öz

Educational systems of our epoch put the focus on the learner and enable their active participation as well as the use of many new methods and techniques in the learning process. Educational games, which are one of these techniques, enable the strengthening of the contents learnt and help students clearly express themselves, gain freedom of movement and actively participate in the process. In this study, it was aimed to determine the opinions of secondary school students about the educational game activities that are conducted in the “Structure and Properties of the Material” unit of the science course. The study was conducted by using the phenomenology model, which is one of the qualitative methods. The study group of this research is composed of 9 7 th grade students who are studying in a secondary school located in the Adilcevaz district of Bitlis province during the academic year of 2015 – 2016. The study group was selected by using the typical case sampling method. In “Structure and Properties of the Material” unit of the science course, educational game activities were conducted as additional activities to complement those in the course book and curriculum. Research data was obtained from diary notes and semi-structured interviews that were conducted with students. The data obtained was evaluated by content analysis. As a result of the research, it was determined that the students think educational games are effective in enabling them to gain and develop cognitive, emotional and social characteristics, increasing their participation in the activities of the science course and overall benefiting themselves. In addition, it was found out that the students want educational games to be applied also in other courses such as mathematics, social studies and foreign languages as a way to facilitate learning and enable effective learning.

Anahtar Kelimeler

Science education Educational game Game activities Structure and properties of the material Student opinions

Kaynakça

• Akkuş, Z., Aslan, H. & Mindivanlı, E. (2013). Divanü Lügati’t-Türk’te yer alan “munğuz munğuz” oyununun sosyal bilgiler öğretimine uyarlanması: Örnek bir uygulama. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 33, 189-205.
• Alıcı, D. (2016). Fen ve teknoloji dersinde eğitsel oyunların öğrencilerin akademik başarısına ve bilginin kalıcılığına etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Altınbudak, D., Emir, S. & Avcı, C. (2006). Sosyal bilgiler öğretiminde eğitsel oyunların erişiye ve kalıcılığa etkisi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 3 (2), 35-51.
• Altunay, D. (2004). Oyunla desteklenmiş matematik öğretiminin öğrenci erişisine ve kalıcılığa etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Arslan, N. (2016). Oyun destekli öğretimin 5. sınıf temel geometrik kavramlar ve çizimler konusunun öğretiminde öğrencilerin başarısına etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Aykutlu, I. & Şen, A. İ. (2004). Oyun tabanlı hazırlanmış ders planları ile fizik öğretimi. XII. Eğitim Bilimleri Kongresi. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi. 15-18 Ekim 2003. Ankara. ss. 1993-2003.
• Aytekin, H. (2001). Okulöncesi eğitim programları içinde oyunun çocuğun gelişimine olan etkileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Babaandaç, B. (2013). Oyunlarla öğretimin insan ve çevre ünitesinde öğrencilerin akademik başarılarına ve kalıcılığa etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Niğde Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Niğde.
• Babayiğit, Ö. (2016). İlk okuma yazma öğretiminde oyunla öğretim yöntemi uygulamaları. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Başün, A. R. (2016). Oyunla öğretimin çarpanlar ve katlar alt öğrenme alanında başarı ve kalıcılığa etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Bayat, S., Kılıçaslan, H. & Şentürk, Ş. (2014). Fen ve Teknoloji dersinde eğitsel oyunların yedinci sınıf öğrencilerinin akademik başarısına etkisinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14 (2), 204-216.
• Biner, M., Pala, A., Yıldız, M., Cumurcu, R. & Şenel, E. (2016). Examining the effect of educational games on problem solving skills of 10-11 year-old children. Eurasian Education & Literature, 5, 7‐15.
• Candan, S. (2017). 3-10 yaş arası gelişimsel problemleri olan çocuklarda çocuk merkezli oyun terapisinin etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Cimcim, E. (2008). İngilizceyi ilköğretim okulu öğrencilerine oyunlarla öğretme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Coşkun, H., Akarsu, B., & Kariper, İ. A. (2012). Bilim öyküleri içeren eğitsel oyunların fen ve teknoloji dersindeki öğrencilerin akademik başarılarına etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13 (1), 93-109.
• Çavuş, R., Kulak, B., Berk, H. & Öztuna Kaplan, A. (2011). Fen ve teknoloji öğretiminde oyun etkinlikleri ve günlük hayattaki oyunların derse uyarlanması. Fen ve Teknoloji Öğretmenleri Zirvesi. İstanbul Gönüllü Eğitimciler Derneği. 26 Mart 2011. İstanbul.
• Çepni, S. (2007). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Çetinbaş Gazeteci, D. (2016). İlköğretim 8. sınıf fen ve teknoloji dersinde oyun temelli öğrenmenin öğrencilerin akademik başarı ve eleştirel düşünme becerileri üzerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kocaeli Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli.
• Çoban, B. & Nacar, E. (2006). Okulöncesi eğitimde eğitsel oyunlar. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Demir, M. (2012). 7. Sınıf vücudumuzdaki sistemler ünitesinin oyun tabanlı öğrenme yaklaşımı ile işlenmesinin öğrencilerin akademik başarılarına ve fen teknoloji dersine karşı tutumlarına etkisi. X. Ulusal Fen ve Matematik Eğitimi Kongresi. 27-30 Haziran 2012. Niğde Üniversitesi Eğitim Fakültesi. Niğde.
• Demirel, Ö. (2002). Öğretme sanatı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Ellialtıoğlu, F. M. (2005). Okulöncesi dönemde oyun ve oyun örnekleri. İstanbul: YA-PA Yayınları.
• Eow, Y. L., Wan Zah, B. W. A., Rosnaini, B. M. & Roselan, B. B. (2009). Form one students’ engagement with computer games and its effect on their academic achievement in a Malaysian secondary school. Computers & Education, 53, 1082–1091.
• Ergün, M. (1980). Oyun ve oyuncak üzerine. Milli Eğitim, 1 (1), 102-119.
• Ersoy, A. F. (2016). Fenomenoloji. A. Saban & A. Ersoy (Edt). Eğitimde nitel araştırma desenleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Foster, D. & Lock, R. (1987). Teaching science. London: Croom Helm.
• Garvey, C. (1990). Play. Massachusetts: Harvard University Press.
• Genç, M., Genç, T., & Yüzüak, A. V. (2012). Kavram yanılgılarının oyunlarla tespiti: Tabu oyunu. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (20), 581-591.
• Gençer, S. (2016). Eğitsel oyunlarla hazırlanmış ortaokul 7. sınıf "Yaşamımızdaki elektrik" ünitesinin öğretiminin öğrenci başarısına etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Amasya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Amasya.
• Güneş, F. (2015). Oyunla öğrenme yaklaşımı. Turkish Studies, 10 (11), 773-786.
• Hanbaba, L. & Bektaş, M. (2007). Oyunla öğretim yönteminin hayat bilgisi dersi başarısı ve tutumuna etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (1), 115-128.
• Holstein, J. A. & Gubrium, J. F. (1996). Phenomenology, ethnomethodology and interpretive practice. In Denzin, N. K. & Lincoln, Y. S. (Eds), Strategies of qualitative inquiry. London: Sage Publication.
• Işık, İ. (2016). İlkokul 3. sınıf öğrencilerine eğitsel oyunlar ile İngilizce kelime öğretiminin akademik başarıya etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bartın Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bartın.
• Kaptan, F. & Korkmaz, H. (1999). İlköğretimde fen bilgisi öğretimi. Ankara: MEB Yayınları.
• Karaer, H. & Kösterelioğlu, M. (2005). Amasya ve Sinop illerinde çalışan okulöncesi öğretmenlerin
• belirlenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13 (2), 447-454. kavramlarının öğretilmesinde kullandıkları
• yöntemlerin Karamustafaoğlu, O. & Kaya, M. (2013). Eğitsel oyunlarla “yansıma ve aynalar” konusunun öğretimi: yansımalı koşu örneği. Araştırma Temelli Etkinlik Dergisi, 3 (2), 41-49.
• Kavşut, G., Çavuş, R. & Akpınarlı, R. (2011). Fen’in çemberi. Yeni Nesil Eğitim Konferansı. 21 Mayıs 2011. İstanbul Üniversitesi. İstanbul.
• Kaya, S. & Elgün, A. (2015). Eğitsel oyunlar ile desteklenmiş fen öğretiminin ilkokul öğrencilerinin akademik başarısına etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23 (1), 329-342.
• Kılıç, M. (2007). İlköğretim 1. sınıf matematik dersinde oyunla öğretimde kullanılan ödüllerin matematik başarısına etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kurt, M. (2016). Çocuklara İngilizce öğretiminde oyunların katkıları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Marsell, M. (2009). Çocuk ve zihin terapisi. İstanbul: Ekinoks Yayıncılık.
• Mayring, R. (2000). Nitel sosyal araştırmaya giriş (Çev. A. Gümüş & M. S. Durgun). Adana: Baki Kitabevi.
• Miles, M. B. & Huberman A. M. (1994). Qualitative data analysis: A sourcebook of new methods. Newbury Park, CA: Sage.
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2013). Fen bilimleri dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2017). İlköğretim fen bilimleri dersi (6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. Öğülmüş, S. (Edt.) (2009). İlköğretim hayat bilgisi öğretimi ve öğretmen el kitabı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Özbay, Y. (2006). Kişisel rehberlik. G. Can (Edt). Psikolojik danışma ve rehberlik. Ankara: Pegem A Yayınları.
• Özden Gürbüz, D. (2016). Geleneksel çocuk oyunları ve eğitimsel işlevleri: Emirdağ örneği. Turkish Studies, 11 (14), 529-564.
• Özenç, E. G. (2007). İlk okuma ve yazma öğretiminde oyunla öğretim yöntemine ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Poyraz, H. & Dere, H. (2003). Okulöncesi eğitiminin ilke ve yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Savaş, E. (2014). Oyunla öğretim yöntemi uygulamasının başarı ve kalıcılık üzerindeki etkisi (Deneysel bir çalışma). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Sevinç, M. (2004). Erken çocukluk gelişimi ve eğitiminde oyun. İstanbul: Morpa Yayınları.
• Şahin, F. (1998). Okulöncesinde fen bilgisi öğretimi ve aktivite örnekleri. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Şahin, F. (2001). İlköğretim fen öğretiminde oyunların yeri ve önemi. Yeni Binyılın Başında Türkiye'de Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu. 7-8 Eylül 2001. Maltepe Üniversitesi. İstanbul. ss. 22-26.
• Şaşmaz Ören, F. & Erduran Avcı, D. (2004). Eğitimsel oyunla öğretimin fen bilgisi dersi “Güneş sistemi ve gezegenler” konusunda akademik başarı üzerine etkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 67-76.
• Tok, Z. (2016). İlköğretimde eğlendirici eğitsel materyal kullanımı (Oyunlarla fen öğretimi). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzincan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzincan.
• Tural, H. (2005). İlköğretim matematik öğretiminde oyun ve etkinliklerle öğretimin erişi ve tutuma etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Uzun, N. (2012). A sample of active learning application in science education: The thema “cell” with educational games. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 46, 2932-2936.
• Yağız, E. (2007). Oyun-tabanlı öğrenme ortamlarının ilköğretim öğrencilerinin bilgisayar dersindeki başarıları ve öz-yeterlik algıları üzerine etkileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yavuzer, H. (1987). Çocuk psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yeşilkaya, İ. (2013). 7.sınıf sosyal bilgiler dersi "zaman içinde bilim" ünitesinin eğitsel oyun yöntemi ile öğretimi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, E., Şimşek, Ü. & Araz, H. (2016). Dolaşım sistemi konusunun öğretiminde eğitsel oyun yönteminin akademik başarı ve fen öğrenimi motivasyonu üzerine etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13 (36), 20-32.
• Yılmaz, D. (2014). Ortaokul 5. sınıf matematik dersi geometrik cisimler öğretiminde, matematik oyunları kullanımının öğrenci başarısı ve tutumuna etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yiğit, A. (2007). İlköğretim 2. sınıf seviyesinde bilgisayar destekli eğitici matematik oyunlarının başarıya ve kalıcılığa etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Yörükoğlu, A. (1986). Çocuk ruh sağlığı. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Yurt, E. (2007). Eğitsel oyun tekniği ile fen öğretimi ve yeni ilköğretim müfredatındaki yeri ve önemi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Muğla Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Zhu, D. (2012). Using games to improve students’ communicative ability. Journal of Language Teaching and Research, 3 (4), 801-805.