Ermeni Olayları Hakkında Osmanlı Devleti Lahey Elçiliği Ve Milli Ajansı’nın 1915 Yılı Hollanda Basınına Yansıyan Açıklamaları

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 3, 462 - 476, 01.01.2017

Ayhan Sertkaya Yakup Yılmaz

Öz

I. Dünya savaşı başlamasıyla birlikte tüm dünyada olduğu gibi Hollanda gazeteleri de savaşta yaşanan gelişmelerle yakından ilgilenmiştir. Bu dönemde ulusal bir haber ajansı olmayan Hollanda’nın haber kaynakları çoğunlukla İtilaf Devletleri haber ajanslarıdır. Bu durum Hollanda kamuoyunun çoğu zaman tek taraflı bilgilenmesine neden olmuştur. Buna rağmen Lahey Elçiliği’nin yaptığı açıklamalar ve Milli Ajans’ın geçtiği haberler Hollanda basınında yer bulabilmiştir. Dönemin Hollanda gazetelerine Hollanda Kraliyet Kütüphanesi tarafından kurulan http://www.delpher.nl/ulaşılabilmektedir. Bu web sitesi üzerinden konu hakkında yapılan araştırmalarda Lahey Elçiliği’nin yaptığı iki farklı açıklama tespit edilmiştir. Bunlardan ilki Ermeni Olaylarıyla ilgili İtilaf Devletleri tarafından Osmanlı Devleti’ne verilen nota hakkında Lahey Elçiliği’nin yaptığı açıklamadır. İkinci açıklama da yine Ermeni Olayları hakkında çıkan haberlere karşı yapılmıştır. Bunlardan başka Milli Ajans kaynaklı olarak Hollanda gazetelerinde yine iki farklı haber yer bulabilmiştir. Bunlar Gazette de Lousanne isimli bir İsviçre gazetesinde yayınlanan bir makale hakkında Milli Ajans tarafından yapılan düzeltme ile Van’da Ruslar ve Ermeniler tarafından yapılan katliamlar hakkındadır

Anahtar Kelimeler

Hollanda Osmanlı Devleti Lahey Elçiliği Milli Ajans Ermeni Sorunu

The Statements of Hague’s Embassy and National Agency of Ottoman State in the Holloand Press in 1915 about Armenian Incidents

Öz

The Netherlands’ gazettes were closely interested in the developments during the war as all the world with the beginning of World War First. The news sources of Netherlands which weren’t a national news agency during the period are mostly the news agencies of Allied Powers. The case caused that the public opinion in Netherlands was informed one sidedly. Despite this, the explanations from The Hague’s Embassy and the news from The National Agency were included in the press of Netherlands. The gazettes of the period’s Netherlands can be reached through the website with the name of http://www.delpher.nl / which was established by The Royalty Library of Netherlands. Two different explanations that The Hague’s Embassy did were determined in the searches which were done about the subject through this website. First one of them is the explanation that The Hague’s Embassy did about the note which was given to Ottoman by The Allied Powers about The Armenian events. The second one was done against the news which were seen about The Armenian events also. Furthermore, two different news sources were included on the gazettes of Netherlands on the base of National Agency. These are about the massacres which were done by Russians and Armenians in Van with the regulation that was done about an article by The National Agency that was published on a Switzerland’s Gazette with the name of Gazette de Lousanne.

Anahtar Kelimeler

Netherland Ottoman Empire Hague’s Embassy National Agency Armenian Question

Kaynakça

• BOA. Fon: HR. SYS. Dosya: 2879, Gömlek: 39, 15 Temmuz 1915.
• Algemeen Handelsblad, Arnhemsche Courant
• Haagsche Courant De Maasbode De Tijd
• Leeuwarder Courant Provinciale Drentsche en Asser Courant,
• Middelburgsche Courant
• Nieuwsblad van het Noorden
• Nieuwe Rotterdamsche Courant
• Nieuwe Tilburgsche Courant
• Provinciale Noordbrabantsche en ‘s-Hertogenbossche Courant
• Provinciale Overijsselsche en Zwolsche Courant
• Rotterdamsche Nieuwsblad Telegraaf
• Ermeni Komitelerinin A’mal ve Harekât-ı İhtilâliyesi İ’lan-ı Meşrutiyetten Evvel ve Sonra, H. Erdoğan Cengiz (Haz.), Ankara, 1983.
• GÖNCÜ, T. Cengiz; Belgeler ve Fotoğraflarla Meclis-i Mebusan (1877-1920), İstanbul, 2010.
• KABACALI, Alpay (Haz.); Talat Paşanın Anıları, İstanbul, 2015.
• MOEYES, Paul; “Jupiter en de stervelingen: De opperbevelhebber en de volksvertegenwoordiging 1914- 1918”, Militaire Spectator, jaargang 183, nummer 7/8, 2014, s. 336- 348.
• ÖZKAYA, Yücel; “Milli Mücadele’de Anadolu Ajansı’nın Kurulusu ve Faaliyetlerine Ait Bazı Belgeler”, Atatürk Araştırmaları Dergisi, c. 1, Mart 1985, S. 2, s. 587- 607.
• URAS, Esat; Tarihte Ermeniler ve Ermeni Meselesi, İstanbul, 1987.