Gaspıralı İsmail’in Tercüman Gazetesi’ndeki İletişim Modeli ve Türk Dünyasında İşbirliğinin Geliştirilmesinde Medyanın Rolü

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 1, 224 - 235, 01.01.2018

Haluk Ölçekçi

Öz

Gaspıralı İsmail Bey, fikirleri ve faaliyetleriyle Türk dünyasında önemli izler bırakmış bir Türk aydınıdır. Bugünün iletişim ve ulaşım olanaklarının olmadığı 20. yüzyılın başlarında Kırım’ın Bahçesaray şehrinde çıkardığı Tercüman gazetesiyle, sadece Rusya Türklerinin değil bütün Türk dünyasının sesi olmayı başarmıştır. Türk dünyasındaki isimlerinden olan Gaspıralı, Türk milli bilincinin gelişimi ve bağımsızlık arayışlarının bütün Türk toplumlarına yayılmasında büyük rol oynamıştır. Tercüman gazetesi, İstanbul’dan Kafkaslara ve Orta Asya’ya kadar gittiği her yere yenilikçi fikirleri taşımıştır. Türk topluluklarının birbirlerinden haberdar olmasına, ortak duygu ve fikirler etrafında birleşmesine büyük katkılar yapan Tercüman gazetesi, Türk dünyasında kamu diplomasisinin öncüsüdür. Gaspıralı’nın fikirleri ve Tercüman gazetesi tecrübesi, bir iletişim çağı olan 21. yüzyılda pek çoğu bağımsızlığına geliştirmelerinde önemli bir model olarak geçerliliğini korumaktadır. Yüzyıl öncesinin olanaksızlıkları içerisinde başarılan iletişim ve etkileşimin yararlanılmalıdır

Anahtar Kelimeler

Tercüman Gazetesi Türk Dünyası Ceditçilik Stratejik İletişim Kamu Diplomasisi

Gaspirali İsmail’s Communication Model in Tercuman Newspaper and the Role of Media in Developing Cooperation in the Turkish World

Öz

Ismail Gaspirali is a Turkish intellectual who left important traces in the Turkish world with his ideas and activities. At the beginning of the 20th century, when today's communication and transportation possibilities were absent, he has not only become the voice of the Russian Turks but the whole Turkish World with the publication of the Tercuman newspaper in Crimea's Bahcesaray city. Gaspirali, who is one of the important names of Ceditism, the enlightenment movement in the Turkish world, played a major role in spreading the search for independence and the development of Turkish national consciousness to all Turkish societies. The Tercuman newspaper carried innovative ideas to everywhere that went from Istanbul to the Caucasus and Central Asia. The Tercuman newspaper, which makes great contributions to the Turkish communities's awareness of each other and their unity around common feelings and ideas, is at the forefront of public diplomacy in the Turkish world. In the 21st century, a communication age, the ideas of Gaspirali and the experience of the Tercuman newspaper maintain their validity as an important model in the development of the relations of the Turkish states, many of which have gained independence. The power of the media must be utilized for the reconstruction of communication and interaction achieved within the impossibilities of the century before.

Anahtar Kelimeler

Tercuman Newspaper Turkish World Jadidism Strategic Communication Public Diplomacy

Kaynakça

• Akçura. Y., (1912). “Ahmet Mithat Efendi”, Türk Yurdu, C.III, S.30, Aktarımyazı, Tutibay Yayınları, Ankara: 1999, 100-104.
• Akpınar, Y., (2017). İsmail Gaspıralı Seçilmiş Eserleri 3 / Dil-Edebiyat-Seyahat Yazıları, İstanbul: Ötüken.
• Akpınar, Y., (2016). “Türk Dili Konuşan Ülkeler ve Topluluklarda İşbirliği ve Medyanın Rolü”, IV. Türk Dili Konuşan Ülkeler ve Topluluklar Medya Forumu, Ankara: BYGEM.
• Akpınar, Y., (2008). İsmail Gaspıralı Seçilmiş Fikri Eserleri / Fikri Eserleri, İstanbul: Ötüken.
• Andican, A., (2003). Cedidizm’den Bağımsızlığa Hariçte Türkistan Mücadelesi, İstanbul: Emre.
• Archer, C., (1992). International Organizations. London and New York: Routhledge.
• Castells, M., (2006). The Theory of The Network Society, Bodmin, Cornwall: Great Britain by MPG Books Ltd.
• Çandır, M., (1995). “Gaspıralı’nın İstanbul’daki Konferansı”, Kardaş edebiyatlar, EkimAralık, S.33, 12-22.
• Ekşi, M., (2014). Kamu Diplomasisi ve Ak Parti Dönemi Dış Politikası, Ankara: Siyasal.
• Ercilasun, A. B., (1992). “İsmail Gaspıralı’nın Fikirleri”, Türk Dünyası Üzerine İncelemeler, Ankara: Akçağ.
• Chodkowski, W. M., (2012). The United States Information Agency, americansecurityproject.org, (Erişim: 17.11.2017).
• Hablemitoğlu, Ş. ve Hablemitoğlu, N., (1994). Şefika Gaspıralı ve Rusya’da Türk Kadın Hareketi (1893-1920), Ankara: Toplumsal Dönüşüm.
• Hallahan, K.,vd., (2007). 'Defining Strategic Communication', International Journal of Strategic Communication, 1(1), 3-35.
• Hıdıraliyev, D., (2001). “Muhtariyetten Muhacerete Türkistan Davası: Mustafa Çokay”, (Edt. Timur Kocaoğlu), Türkistan’da Yenlik Hareketleri ve İhtilaller (1900-1924), Sota- Haarlem: Türkistan ve Azerbaycan Araştırma Merkezi.
• Kasımov, B., (2009). Milli Uyanış, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi.
• Keller, S. (2001). To moscow, not mecca: The soviet campaign against ıslam in central asia, 1917-1941. Greenwood Publishing Group.
• Kıdıraşayev, A., (1995). A. Baytursınulının Adistemelik Murası, Almatı: Basılmamış Doktora Tezi.
• Kırımlı, H., (2016). “Türk Dili Konuşan Ülkeler ve Topluluklarda İşbirliği ve Medyanın Rolü”, IV. Türk Dili Konuşan Ülkeler ve Topluluklar Medya Forumu, Ankara: BYGEM.
• Leonard, M., Stead C. and Smewing C., (2002). Public Diplomacy, London: The Foreign Policy Centre.
• Mardin, Ş., (1996). Jön Türklerin Siyasi Fikirleri 1895-1908, İstanbul: İletişim.
• Ölçekçi, H., (2017). “Renkli Devrimler, Arap Baharı ve 15 Temmuz Darbe Girişiminde Ayrışan Toplumsal Hareketler ve Medyanın Rolü”, 15 Temmuz Darbe Girişimi ve TürkiyeUluslararası Sempozyumu 24-26 Mayıs 2017, Muş.
• Özkan, A., (2014). “Ülke Markası İnşasında Kamu Diplomasisinin Stratejik Rolü”, http://www.tasam.org/Files/PDF/Raporlar/STR70_21._Yuzyilin_Stratejik_Vizyonu.pdf_66fb7 7c9-cd79-481e-a185-9a9c26ffe7b7.pdf (Erişim: 20.12.2017)
• Pamment, J., (2013). New Public Diplomacy in the 21. Century: A Comparative Study Of Policy and Practice, New York: Routledge Taylor and Francis Group.
• Paul, C., (2011). Strategic Communication, Origins, Concepts, and Current Debates, Praeger.
• Roy, O., (2007). The new central asia: The creation of nations. New York.
• Saray, M., (2003). Gaspıralı İsmail Bey‘den Atatürk‘e Türk Dünyasında Dil ve Kültür Birliği, İstanbul: Türk Dil Kurumu.
• Selimova, L., (2010). “Rus Çarlığı Zamanında Kırım Tatar Matbuatı”, Kardeş Kalemler, Y.4, S.40, 34-39.
• Waller, M., (2008), The Public Diplomacy Reader. The Institute of World Politics Press.
• YÖK, (1997). 02.12.1997 Tarih ve 2191 Sayılı Yazı.