Geleneklerin Aktarım Sürecinde Mutfak Kültürünün Rolü: Kilis Örneği

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 2, 113 - 122, 01.01.2018

Fatih Yıldız Melda Akbaba Gamze Özel Melih Aydın

Öz

Bu çalışmada Kilis ilinde geçmişi ve bugünü ile yemeklerin ritüellerdeki yeri ve etkisi ile ilgili bilgiler elde edilmeye çalışılmıştır. Toplumda var olan inançlar, değerler, gelenek ve görenekler o toplumun kültürünü oluşturur. Kültürün bütünleyici parçalarından olan yemek, insanlık tarihi boyunca birçok gelişim göstermiştir. Bu gelişim ile fizyolojik olan beslenme ihtiyacı zamanla tüketim davranışlarını geliştirmiş ve bu davranışlar beslenmeyi biyolojik bir eylemden kültürel bir olgu haline dönüştürmüştür. Bireysel ve toplumsal yönüyle insan hayatı için vazgeçilmez olan yemek, birçok geleneğin içinde kendine yer bulmuştur. Geleneklerde mutluluk ve hüznün paylaşımında ilk sıralarda yer alan yemek, nesilden nesile aktarılırken bir bütün oluşturmuş ve günümüze kadar gelmiştir. İnsanlığın ilk yerleşik hayata geçtiği topraklar olan Mezopotamya içinde yer alan Kilis ili geçmişten getirdiği kültür ve inançların izlerini taşımakta aynı zamanda farklı kültür ve inançların yaşandığı bir il konumundadır. Bu çalışmada ilin geleneklerinde yer alan mutfak kültürünü araştırmak üzere nitel araştırma tekniği olan görüşme tekniği kullanılarak 13 kişi ile yüz yüze görüşülerek bilgiler elde edilmiştir. Yapılan çalışmaya göre doğum, evlilik, ölüm, dini bayramlar, adak, ziyaretler, özel günler ve bu günlerde yapılan yemekler ile ilgili bilgi toplanarak, geleneklerin içinde yer alan mutfak kültürü yemekleri çıkarılmıştır

Anahtar Kelimeler

Kilis ili, mutfak kültürü, özel gün yemekleri, gelenek, törenler

The Role of Culinary Culture in The Transmission of Traditions: The Sample Of Kilis

Öz

In this study, it was tried to obtain information about the place and effect of past and present in rituals of food in Kilis province. Beliefs, values, traditions and customs that exist in a society constitute the culture of that community. Being one of the subsidiary elements of the culture, food has shown many progress throughout the history of mankind. Along with this development, the need for nutrition, which is a physiological requirement, has developed consumption behavior over time and these behaviors have transformed the nourishment into a cultural phenomenon from a biological action. Food, which is an indispensable element for human life in terms of individual and social aspects, has found its place in many traditions. In the traditions, the food, which has been in the first place in sharing happiness and sadness, have transmitted from the generation to the generation and reached until modern time. Kilis, located in Mesopotamia which is the land where mankind has first adopted a sedentary life, carries the traces of the culture and beliefs brought from the past and is also a province where different cultures and beliefs are found at the same time. In this study, information is obtained by interviewing face to face with 13 people using interview, which is a qualitative research technique to investigate the culinary culture in the traditions of the provinces. In line with the research; information about birth, marriage, death, religious festivals, vows, visits, special days and meals cooked on these days were collected and kitchen culture meals included in traditions was collected

Anahtar Kelimeler

Kilis province, culinary culture, special day meals, tradition, ceremonies

Kaynakça

• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. & Yıldırım, E. (2005). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: SPSS uygulamalı. Sakarya, Sakarya Kitabevi.
• Artun, E. (2001). Adana’da Töreler, Adaklar, Özel Günlere Ait İnançlar, Pratikler ve Bunlara Bağlı Mutfak Kültürü, Milli Folklor, s.49, Ankara
• Avcıkurt, C. (2012) Turizm Sosyolojisi, Detay Yayıncılık, Ankara
• Beşirli, H. (2010). Yemek, Kültür ve Kimlik. Milli Folklor Uluslararası Kültür Araştırma Dergisi, 22(87), 159-169.
• Halıcı, N. (1999). Siniden Tepsiye, Klasik Türk Mutfağı. İstanbul: Numune Matbaacılık Ltd. Şti.
• Fidelhouse, P. (1995). Food and Nutrition, Customs and Culture, London, Chapman Hall.
• Karakeçili, G. & Çetinsöz, B. (2017). Gaziantep Yöresinde Bayram Yemekleri Geleneği, VI. Ulusal II. Uluslararası Doğu Akdeniz Turizm Sempozyumu, Gaziantep.
• Shils, E. (2003). Gelenek, Doğu Batı, Yıl 7 Sayı:25 Kasım Aralık Ocak 2003-04, 101-131.
• Sürücüoğlu, M. S. & Özçelik, A.Ö. (2005). Eski Türk Besinleri ve Yemekleri. Türk Mutfak
• Kültürü Üzerine Araştırmalar. Cilt-12. Türk Halk Kültürünü Araştırma ve Tanıtma Vakfı Yayın No: 34. Ankara: Birlik Matbaacılık. 7-54.
• Özgen, I. (2015). Uluslararası Gastronomiye Genel Bakış, Ed: Mehmet Sarıışık, Uluslararası Gastronomi içinde, Detay Yayıncılık, Ankara
• Uyar, H. & Zengin, B. (2015). Gastronomi turizminin Alternatif Turizm Çeşidi Olarak
• Değerlendirilmesi Bağlamında Gastronomi turizm İndeksinin Oluşturulması, Asos Journal, 3(17), 355-376.
• Yalçın Çelik, S. D. (2010). Mengen’de Özel Gün Yemekleri, Milli Folklor Üç Aylık Uluslararası Kültür Araştırmaları Dergisi, Yaz, 127-139.
• http://www.kilis.gov.tr/tarihi-konaklar (Erişim: 27.01.2018).
• https://www.kulturportali.gov.tr/medya/dokuman/dokumandetay/4025 (Erişim: 27.01.2018).
• http://www.kiliskulturturizm.gov.tr/TR,61764/sobas-gelenegi.html (Erişim: 27.01.2018).