Serbest Zaman Engelleri İle Serbest Zaman Kolaylaştırıcıları Arasındaki İlişki: Kanonik Korelasyon Analizi

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 3, 43 - 56, 01.01.2018

Elif Köse Tennur Yerlisu Lapa

Öz

Bu çalışmanın amacı serbest zaman engelleri ile serbest zaman kolaylaştırcıları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmada örneklem seçimi yöntemi olarak kolayda örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın evreni Akdeniz Üniversitesinde okuyan üniversite öğrencilerinden oluşurken, araştırma örneklemi ise bu üniversitede okuyan 386 üniversite öğrencisinden oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak; Alexandris & Carroll tarafından geliştirilen ve Karaküçük & Gürbüz tarafından üniversite öğrencilerine adapte edilen ve yine Gürbüz, Öncü & Emir tarafından yapı geçerliği sınanan “Boş Zaman Engelleri Ölçeği”nin kısa formu ile Kim, Heo, Chun & Lee tarafından geliştirilen ve Gürbüz, Öncü & Emir tarafından Türkçe’ye uyarlanan “Serbest değerlendirildiğinde; serbest zaman engelleri olarak tanımlanan U1 kanonik değişkenine en önemli katkıyı 0.72 ile tesis/hizmet/ulaşım sağlarken sırası ile diğer değişkenlerin katkıları -0.53 ile ilgi eksikliği, .20 ile zaman eksikliği ve 0.12 ile birey psikolojisidir. Bunun yanı sıra U1 değişkenine 0.00 ile arkadaş eksikliği değişkeninin hiçbir katkısı olmadığı saptanmıştır. V1 olarak tanımlanan kolaylaştırıcılar değişkenine en önemli katkıyı ise 0.58 ile yapısal kolaylaştırıcılar sağlamıştır. Diğer değişkenlerin katkıları ise sırası ile 0.56 ile kişisel ve -0.39 ile kişilerarası kolaylaştırıcılardır. Sonuç olarak, serbest zaman engelleri kümesinin varyansının %4.28’i serbest zaman kolaylaştırıcıları tarafından açıklanırken, serbest zaman kolaylaştırıcıları kümesinin varyansının %8.84’ünün serbest zaman engelleri kanonik değişkeni tarafından açıklandığı görülmektedir

Anahtar Kelimeler

serbest zaman engelleri, serbest zaman kolaylaştırıcıları, kanonik korelasyon analizi

The Relationship Between Leisure Constraints And Facilitators: Canonical Correlation Analysis

Öz

The aim of this study is to investigate the association between the leisure constraints and the leisure facilitators. Convenience sampling method is chosen for sampling of this study. The research population of this study is the students of Akdeniz University, while the research sample consists of 386 students attending Akdeniz University. The short form of “Leisure Constraints Questionnaire” developed by Alexandris & Carroll and adapted for university students by Karaküçük & Gürbüz; Gürbüz, Öncü & Emir who also tested the scale for construct validity was used for data gathering purposes; together with the “Leisure Facilitators Scale” developed by Kim, Heo, Chun & Lee and adapted into Turkish by Gürbüz, Öncü & Emir. Examining the research findings, it is observed that the most significant contribution to the U1 canonical variate that is defined as leisure constraints comes from 0.72 facilities/services & accessibility, whereas contributions from other variates come from the following; -0.53 lack of interest, 0.20 time and 0.12 individual psychological, respectively. Additionally, it is ascertained that the variate of 0.00 absence of a friend made no contribution to the U1 variate. The most significant contribution to V1 variate that is defined as facilitators’ variate comes from .58 structural facilitators. Contributions from other variates come from the following; 0.56 intrapersonal and -0.39 interpersonal facilitators. In conclusion, it is discovered that 4.28% of the variance of leisure constraints cluster is explained by the leisure facilitators; whereas 8.84% of the variance of leisure facilitators’ cluster is explained by the canonical variate of leisure constraints

Anahtar Kelimeler

leisure constraints, leisure facilitators, canonical correlation analysis

Kaynakça

• Alexandris, K. & Carroll, B. (1997). Demographic differences in the perception of constraints on recreational sport participation: Results from a study in Greece. Leisure Studies, 16, 107- 125.
• Bialeschki, M. D. & Michener, S. (1994). Re-entering leisure: Transition within the role of motherhood. Journal of Leisure Research, 26, 57–74.
• Broadhurst, R. (2001). Managing environments for leisure and recreation. London: Routledge Publishing.
• Brymer, E. (2009). Extreme sports as a facilitator of ecocentricity and positive life changes. World Leisure Journal, 51(1), 47-53.
• Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Çakır, V. O., Şahin, S., Serdar, E. & Parlakkılıç, Ş. (2016). Kamu çalışanlarının serbest zaman engelleri ile yaşam tatmini düzeylerinin incelenmesi. Journal of Tourism Theory and Research, 2(2), 135-141.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• Crawford, D. & Godbey, G. (1987). Reconceptualizing barriers to family leisure. Leisure Sciences, 9, 119–127.
• Crawford, D., Jackson, E. & Godbey, G. (1991). A hierarchical model of leisure constraints. Leisure Sciences, 13, 309–320.
• Dishman, R., Sallis, J. & Orenstein, D. (1985). The determinants of physical activity and exercise. Public Health Reports, 100(2), 158–171.
• Emir, E., Kılıç, S. K., Gürbüz, B. & Öncü, E. (2016). Leisurely participation of Turkish women’s: constraints and facilitators. 14. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi. 01-04 Kasım 2016. Antalya, Türkiye.
• Green, E., Hebron, S. & Woodward, D. (1991). Women’s leisure, what leisure? Sociology, 25(2), 358-359.
• Gümüş, H., Işık, Ö., Karakullukçu, Ö. & Yıldırım, İ. (2014). Ortaöğretim kurumlarında serbest zaman fiziksel aktivite kısıtlayıcıları. International Journal of Science Culture and Sport, Special Issue 1, 814-825.
• Güner, B. (2015). Kadınların spor ve serbest zaman etkinliklerine katılım sorunlarının değerlendirilmesi. Uluslararası Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 22-29.
• Gürbüz, B., Öncü, E. & Emir, E. (2012). Leisure contraints questionnaire: Testing the construct validity. 12th International Sports Sciences Congress, 12-14 December 2012, Denizli, Turkey.
• Hair, J. F., Anderson, R., Ronald, L. T. & Black, W. C. (1998). Multivariate data analysis. New Jersey: Prentice Hall Int. Inc.
• Henderson, K. A. & Allen, K. R. (1991). The ethic of care: Leisure possibilities and constraints for women. Society and Leisure, 14, 97–113.
• Henderson, K. A. & Bialeschki, M. D. (1991). A sense of entitlement to leisure as constraint and empowerment for women. Leisure Sciences, 12, 51–65.
• Henderson, K. A. (1991). The contributions of feminism to an understanding of leisure constraints. Journal of Leisure Research, 23(4), 363–377.
• Hubbard, J. & Mannell, R. C. (2001). Testing competing models of the leisure constraint negotiation process in a corporate employee recreation setting. Leisure Sciences, 23, 145– 163.
• Kachigian, S. K. (1991). Multivariate statistical analysis: A conceptual introduction. New York: Radius Press.
• Kalaycı, Ş. (2009). Uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayıncılık.
• Kay, T. (1998). Having it all or doing it all? The construction of women’s lifestyles ın time-crunched households. Society and Leisure, 21(2), 435–454.
• Kim, B., Heo, J., Chun, S. & Lee, Y. (2011). Construction and initial validation of the leisure facilitator scale. Leisure/Loisir, 35(4), 395-401.
• Koçak, F. (2017), Leisure constraints and facilitators: Perspectives from Turkey. European Journal of Physical Education and Sport, 3(10), 32-46.
• Köse, E. & Lapa, T. Y. (2018), Denetimli serbestlik yasasından yararlanan bireylerin serbest zaman fiziksel aktivite kısıtlayıcılarına yönelik bir inceleme. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(2), 119-137.
• Köse, E. (2018). Denetimli serbestlik yasasından yararlanan bireylerin serbest zaman fiziksel aktivite katılım engellerine ilişkin bir durum çalışması. Uluslararası Rekreasyon ve Spor Yönetimi Kongresi. 10-13 Mayıs 2018. Muğla, Türkiye.
• Lakot, K. (2015). Beden eğitimi öğretmeni adaylarında serbest zaman algısı ve engelleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Mull, R. F., Bayless, K. G. & Jamieson, L. M. (2005). Recreational sport management. (Fourth Edition). USA: Macmillan.
• Özşaker, M. (2012). Gençlerin serbest zaman aktivitelerine katılamama nedenleri üzerine bir inceleme. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 14(1), 126-131.
• Pinto, B., Marcus, B. & Clark, M. (1996). Promoting physical activity in women: The new challenges. American Journal of Preventive Medicine, 12(5), 395–400.
• Ravid, R. (1994). Practical statistics for educators. New York: University Press in America.
• Raymore, L. A. (2002). Facilitators to leisure. Journal of Leisure Research, 34(1), 37-51.
• Sarol, H. (2017). Bireylerin fiziksel aktiviteye katılımını engelleyen ve kolaylaştıran faktörlerin belirlenmesi. Journal of Human Sciences, 14(4), 4354-4364.
• Shaw, S. M., Bonen, A. & McCabe, J. F. (1991). Do more constraints mean less leisure? Examining the relationship between constraints and participation. Journal of Leisure Research, 23(4), 286–300.
• Shaw, S.M. (1994). Gender, leisure and constraint: Towards a frame work for the analysis of women’s leisure. Journal of Leisure Research, 26, 8–22.
• Sprent, P. & Smeeton, N. C. (2007). Applied nonparametric statistical methods. (Fourth edition). United States: CRC Press.
• Swinton, A. T., Freeman, P. A., Zabriskie, R. B. & Fields, P. J. (2008). Nonresident fathers' family leisure patterns during parenting time with their children. Fathering, 6(3), 205-225.
• Tatham, M. G. & McCree, S. (1993). Leisure facilitator: The role of the occupational therapist in senior housing. Journal of Housing for the Elderly, 10(1-2), 125-138.
• Temurtaş, A. (2016). Herkes için çok değişkenli istatistik. C.O. Güzeller (Edt.). Kanonik korelasyon analizi içinde (s.102). Ankara: Maya Akademi.
• Torkildsen, G. (2005). Leisure and recreation management. New York: Routledge.
• Wimbush, E. & Talbot, M. (1988). Relative freedoms: Women and leisure. Milton Keynes: Open University Press.