Himmet’in Şiirinde Asus Kristus Kavramı Üzerinde Bir Değerlendirme

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 4, 1 - 13, 01.01.2018

Abuzer Kalyon

Öz

Osmanlı Devleti kuruluş yıllarından itibaren değişik din ve kültürleri aynı topraklarda aynı vatanda bir arada tutmada çok başarılı bir yönetim anlayışı sergilemiştir. Osmanlı Devleti özellikle İslam dışı dinlerden olan vatandaşların kültürel haklarını koruma yolunda çok titiz davranmıştır. Osmanlıdaki adalet duygusu başka din ve kültürlerden olan vatandaşların kendilerini güven ortamında hissetmelerinde önemli bir etken olmuştur. Osmanlı topraklarında bir arada yaşayan Müslümanlar ve başka dinlere mensup olanlar kardeşlik ve dayanışma içinde yaşamışlardır. Bu bir arada yaşama tarzı birbirlerinden etkileşimi de getirmiştir. Şairler, başka din ve kültürlerin çeşitli kavramlarını şiirlerinde kullanmışlardır. Bu şairlerden birisi de Himmet’tir. Himmet gazelinde “Asus Kristus” kavramını kullanmıştır. Bu türden kavramların şiirde rahatlıkla kullanılması Osmanlıdaki çok kültürlülüğün önemini ortaya koymaktadır. Bu çalışmada, Himmet’in “Asus Kristus” lafzının geçtiği gazeli çerçevesinde konu değerlendirilmeye çalışılacaktır

Anahtar Kelimeler

Himmet, gazel, Asus Kristus, Hristiyanlık

An Analysis of the Concept of Asus Cristis in Himmet's Poetry

Öz

The social composition of Ottoman Empire constitutes a remarkable example of coexistence of different religions and cultures. The Ottomans were very meticulous about protecting the cultural rights of the non-Muslims in the empire. The Ottoman perception of justice has been an impor-tant factor in ensuring confidence and human dignity for those who belonged to other religions and cultures. Muslims and non-Muslims lived together in Ottoman lands, in fraternity and solida-rity, and this state of coexistence led to the interaction of different cultures. Poets used various concepts adopted from other religions and cultures in their work. One of these poets is Himmet. Himmet used the name ”Asus Kristus” in his gazel. The use of such adoptions in poetry reveals the importance of multiculturalism in the Ottoman Empire. In this study, an attempt has been made to evaluate the issue of multiculturalism with respect to the ghazal of Himmet, which refers to the name Asus Kristus

Anahtar Kelimeler

Himmet, gazelle, Asus Kristus, Christianity

Kaynakça

• Akalın Kürşat Haldun (2014). Yunan-Roma Uygarlığında İnsan-Tanrılara Tapınma Tö- reni Olarak: Kilise Ekmek-Şarap Ayini, Atatürk Üniv. İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı:41, Erzurum, s.139
• Akgündüz, Ahmet (1990). Osmanlı Kanunnâmeleri ve Hukukî Tahlilleri, c. 1, s. 477,
• İstanbul: Osmanlı Araştırmaları Vakfı yay. Aksoyak, İ. Hakkı, (2016). Söylenmemiş Sözler, Ankara: Grafiker yay.
• Akün Ömer Faruk (1990). Kâmûs-ı Türkî (Şemsettin Sami) İstanbul: Alfa Yayınevi
• Albayrak Nurettin, (2002). “Kul Himmet “ TDV İslam Ansiklopedisi Maddesi, XXVI, s. , İstanbul:TDV.Yayınları.
• Demirağ Yelda (2002). Osmanlı İmparatorluğu’nda Yaşayan Azınlıkların Sosyal ve Eko- nomik Durumları, Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi Sayı 13, s. 24
• Alova, Erdal (2002). Türk Halk Edebiyatı Antolojisi. İstanbul: Alfa Yay.
• Aslanoğlu, İbrahim (1997). Kul Himmet. İstanbul: Ekin Yay.
• Bezirci, Asım (1993 ). Türk Halk Şiiri. İstanbul: Say Yay.
• Boratav, Pertev Naili (2000). İzahlı Halk Şiiri Antolojisi. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.
• Devellioğlu Ferit (2010) Osmanlıca-Türkçe Lügat, Aydın Kitabevi Yay, 1993, Ankara
• Elçin, Şükrü (1986). Halk Edebiyatına Giriş. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
• Ergun, Saadettin.N. (1944). Bektaşi Şairleri ve Nefesleri. İstanbul: Maarif Kitaphanesi. erişim: 12/04/2017
• Eyüboğlu, İsmet Zeki (1991). Alevi-Bektaşi Edebiyatı. İstanbul: Derin Yay.
• Feyzi, Ahmet (2016). XIX. Yüzyıl Bizans Müziği Kuramsal Yapı İfadesinde Geleneksel
• Türk Müziği Etkileri, ZfWT Vol. 8 No. 2, 199-215
• Gölpınarlı, Abdülbâki (1953). Kul Himmet- Hatayî. İstanbul: Varlık Yayınevi.
• __ (1971). Türk Tasavvuf Şiiri Antolojisi. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Güzel, A. Torun, A. (2003). Türk Halk Edebiyatı El Kitabı. Ankara: Akçağ Yay.
• Güzel, Abdurrahman (2000). Dini-Tasavvufi Türk Edebiyatı. Ankara: Akçağ Yay. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=724,
• Kalyon, Filiz (2015) Ravzatü’l-Eş’ar İnceleme – Metin, Gazi Ünv. Sos. Bil. Enst. Doktora Tezi
• Kaya, Doğan (2000). “Kul Himmet’in Bilinmeyen Deyişleri”. Âşık Edebiyatı Araştırmala- rı. İstanbul: Kitabevi Yay. 421-432.
• Kocatürk, Vasfi Mahir (1968). Tekke Şiiri Antolojisi. Ankara: Edebiyat Yayınevi.
• Küçük Sabahattin (1994). Baki Divanı, Ankara TDK Yay.
• Kur’an-ı Kerim, Bakara Suresi, 173. Ayet Kur’an-ı Kerim, Hac Suresi, 40. ayet Macit Muhsin (1997). Nedim Divanı, Ankara: Akçağ Yay.
• Oğuz, Öcal (2009). “Kul Himmet ve Sözlü Gelenek Tanıklığında Kozmogonik Mitin Es- katolojik Serüveni”. Milli Folklor, Yıl 21, Sayı 84: 51-56
• Örs Derya ve Öztürk Mürsel, (2000). Burhân-ı Katı (Mütercim Âsım Efendi) Ankara: TDK Yayınları.
• Özkırımlı, Atilla (1985). Alevilik-Bektaşilik ve Edebiyatı. İstanbul: Cem Yayınevi.
• Özmen, İsmail (1998). Alevi-Bektaşi Şiirleri Antolojisi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
• Öztelli, Cahit (1985). Bektaşi Gülleri. İstanbul: Özgür Yay.
• Öztelli, Cahit (1996). Pir Sultan’ın Dostları. İstanbul: Özgür Yay.
• Sarıtaş, Süheyla (2013) Kul Himmet, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü,
• Sefercioğlu Mustafa Nejat (2017). Divan Şiiri İncelemeleri ve Hocam Amil Çelebioğlu için Yazdıklarım, İstanbul: Hiperyayın.
• Tarlan, Ali Nihat (1992). Ahmet Paşa Divan, Ankara: Akçağ Yay.
• ___ Fuzuli Divanı Şerhi (2017). Ankara: Akçağ Yay.
• Tercüman, Çilem (2008). Ahmet Rasim’in İstanbul’u,Türk Edebiyatında İstanbul Serisi, İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yay. Ürek, Melki, Adıyaman ve Çevre İller Metropoliti Yavuz, Yusuf Şevki (2013). “Zünnar” TDV İslam Ansiklopedisi, XLIV İstanbul: TDV Yay.
• Yücel Hasan Ali (1993). İyi Vatandaş İyi İnsan, Ankara: Kültür Bakanlığı Türk Klasikleri