Abdülkerim Sabit ve Sabah-ı İnşirah’ı Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 4, 182 - 210, 01.01.2018

Macit Balık Kürşat Şamil Şahin

Öz

Türk edebiyatında Tanzimat ikinci nesil ile Servet-i Fünûn arasındaki dönem “Ara Nesil” olarak isimlendirilir. Kendilerinden önceki neslin izlerini taşımakla birlikte sonraki kuşağın da sanat anlayışlarının hazırlayıcısı olmak gibi özelliklere sahip bu sanatçılar arasında Muallim Nâci’ye yakınlığı ile bilinen isimlerden biri Abdülkerim Sabit’tir . Şiirlerinin yayımlandığı dönemde hem eski hem de yeni şiir anlayışına uygun eserler veren şair, çıkardığı İmdâdü’l Midâd mecmuası aracılığıyla basın çevresinde de tanınan bir isimdir. Öte yandan devletin önemli kademelerinde görev yapmış, baş şehbenderliğe kadar yükselmiş bir bürokrat olarak bilinen Abdülkerim Sabit, 1880’li yılların ilk yarısında çeşitli gazete ve dergilerde yayımladığı şiirlerinin çoğunu Sabah-ı İnşirah 1884 adlı kitapta bir araya getirmiştir. İzinden gittiği Muallim Nâci gibi, Abdülkerim Sabit de batılı anlamda yenileşen Türk şiiri ile divan şiirinin sentezine ulaşmaya çabalayan bir şair olarak öne çıkar. Sabah-ı İnşirah’ta yer alan şiirlerinde hem geleneksel form ve mazmunlar hem de yeni biçim denemeleri ve içerik unsurları ile karşılaşılır. Bu çalışmada ismi hemen her kaynakta ara nesil şairleri arasında yer alan Abdülkerim Sabit’in yaşamı, sanat telakkisi ve şiirleri üzerine analitik bir değerlendirme yapılmaya çalışılmaktadır

Anahtar Kelimeler

Abdülkerim Sabit, Sabah-ı İnşirah, ara nesil, şiir

An Investigation Through Abdulkerim Sabit And His Work Sabah-ı İnşirah

Öz

The generation between the second half of Tanzimat Reorganization era and before Servet-i Fünûn Wealth of Knowledge era is named ‘Intermediate Generation’. This generation included artists who both reflected traces of the previous generation and paved the way to artistic sense of the following generation. Among those artists is Abdulkerim Sabit who is known for his acquaintance with Muallim Naci. Sabit wrote poems matching with both the former and the new sense of art of his time, and became a well-known poet in press through the medium of his journal İmdadü’l Midad. On one hand, as a high-ranking bureaucrat, Sabit worked in critical positions in the state, and was even promoted to be a consul general. On the other hand, he collected most of his poems, which he published in 1880s in various newspapers and journals, in a book named Sabah-ı İnşirah 1884 . Abdulkerim Sabit stands out for his efforts to synthesize former and new poetic movements, as his role model Muallim Naci did. Both traditional types of form and concept and new types of form and content can be seen in his poems in the book Sabah-ı İnşirah. This study aims to make an analytical evaluation of the life, the sense of art, and the poems of Abdulkerim Sabit, who, in nearly all sources, is described as a poet of intermediate generation

Anahtar Kelimeler

Abdulkerim Sabit, Sabah-ı İnşirah, intermediate generation, poem

Kaynakça

• BOA, BEO, 1771/87773, 6 Ra. 1316; BOA, BEO, 4152/311382, 1. R. 1321;
• BOA, MF.MKT, 941/31, 22. Ca. 1324; BOA, HR.SAİD, 21/8, 5 Mart 1324; BOA, HR.SAİD, /8, 2 Safer 1310.
• Abdülkerim Sabit. (1302/1884). Sabah-ı İnşirah. İstanbul: Mihran Matbaası.
• Birinci N. (1999). Ara nesil edebiyatı. Güler Eren (Edt.). Osmanlı Ansiklopedisi içinde (s. 779). C.9., Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
• Emil, B. (1979). Mizancı Murad Bey, Hayatı ve Eserleri. İstanbul: İÜ Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Fildiş, B. & Kaman, S. (2017). Batılılaşma ve batılılaşmanın edebiyata yansımaları: bir ara nesil edebiyatçısı Mustafa Reşid’in ‘Gözyaşları’. Turkish Studies, 12/13, 245-280.
• Gariper, C. (2009). Geçiş dönemi: Ara Nesil. Ramazan Korkmaz (Edt.). Yeni Türk Edebiyatı
• El Kitabı içinde (s. 113-130). Ankara: Grafiker Yayınları. https://kuran.diyanet.gov.tr/mushaf/kuran-meal-2/necm-suresi-53/ayet-39/diyanet-isleri- baskanligi-meali-1 [erişimtarihi: 1 Mayıs 2018].
• İnal, İbnül Emin Mahmud Kemal. (2002). Son Asır Türk Şairleri. İbrahim Baştuğ (Haz.).
• C.IV, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları. Kaplan, M. (2006). Şiir Tahlilleri I. İstanbul: Dergâh Yayınları, 22. Baskı.
• Kaplan, M. (2011). Tevfik Fikret (Devir-Şahsiyet-Eser). İstanbul: Dergâh Yayınları, 14. Baskı.
• Kaya, A. İ. (2013). Türk edebiyatında ara nesil. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 9,2013, 148-159.
• Özarslan, E. (1996). Edebiyatta nesil meselesi ve ara nesil. Özkul Çobanoğlu-Metin
• Özarslan (Haz.). Folkloristik: Prof. Dr. Umay Günay Armağanı içinde. (s. 266-278). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları. Özgül, K. (2001). Divan yolundan Pera’ya selametle. Hece Türk Şiiri Özel Sayısı, S. 53-54-55, 64.
• Özgül, K. (2008). Seke Seke Ben Geldim-Sekmeler 1. Ankara: Hece Yayınları.
• Pakalın, M. Z. (2008). Sicill-i Osmanî Zeyli. Prof. Dr. Mehmet Metin Hülagü (Haz.). C.I,
• Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları, 135-138. Recaizade Mahmud Ekrem. (1301). Takdir-i Elhân. İstanbul: Mahmut Bey Matbaası.
• Siyavuşgil, S. E. (1993). Türk halk şiirinde tabiat. Şükrü Elçin (Haz.). Türk Edebiyatında Tabiat içinde. (s. 7-20). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları. Süleyman Nazif. (1919). Eski bir arkadaş. Utarid. 1, (15), 227-229.