Çağdaş Sanatta Bir İfade Aracı Olarak Halı

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 4, 340 - 362, 01.01.2018

Sedef Acar Seher Önemli

Öz

Modern dünyada tanımı değişen sanatın bir ürünü olan ‘disiplinler arası’ kavramı, sanat üretimine büyük katkılar sağlamıştır. Günlük hayatta kullanılan sıradan objelerin ve üretime dayalı uygulama tekniklerinin plastik sanatlara bir ifade aracı olarak girmesi lif sanatı kavramının da ortaya çıkmasına olanak sağlamıştır. Çağdaş sanatçılar, geleneksel tekstil teknikleri ve malzemelerini sanat için bir anlatım unsuru olarak kullanmaya başlamışlardır. Geleneksel bir tekstil formu olan halı, göç yolları vasıtasıyla çeşitli coğrafyalara yolculuk ederken, renk, motif ve malzemesiyle bölgeden bölgeye farklılık göstererek sivil tarih ve kültürel bellek açısından zengin bir belge niteliğine kavuşmuştur. Güncel örneklere bakıldığında halının genellikle kavramsal sanata gönderme yaparak çağrışıma dayalı bir imge olarak kullanıldığı görülmektedir. Anlam aktarımı sağlayan halı içeren eserler, göç, örf-adet, sosyal sınırlar, toplumsal zihniyet, kültürler arası sentez, kültürel bellek, kadın hakları ve azınlık grupların hakları gibi çeşitli konuları anlatmakta etkili bir malzemeye dönüşmüştür. Bu çalışmanın amacı, doğunun lüksü olarak anılan halıların sanat alanında; malzemesi, tekniği, plastik değeri veya kavramsal içeriğiyle nasıl bir araca dönüştüğünü irdelemektir. Konu, belirtilen bağlamda eserler vermiş sanatçıların çalışmalarından örneklerle ele alınacaktır

Anahtar Kelimeler

halı, dokuma, çağdaş sanat, lif sanatı

Carpet As A Means of Expression in Contemporary Art

Öz

The concept of interdisciplinary, which is a product of art whose definition always changes in the modern world, has made a great contribution to the production of art. The fact that ordinary objects used in daily life and production-based application techniques are introduced as a means of expression to plastic arts, has enabled the emergence of the concept of fiber art. Contemporary artists have begun to use traditional textile techniques and materials as an expression of art. The carpet, which is a traditional textile form, travels to various geographies through migration routes, thus it has become a crucial document in civil history and cultural memory with its colors, motifs and materials which differ from region to region. When the current examples are considered, it is seen that the carpet is generally used as an image based on the conceptual art. Artifacts containing carpets that provide meaning transfer have become an effective material in describing various issues such as migration, customs, social boundaries, social mentality, intercultural synthesis, cultural memory and the rights of women as well as minority groups. The purpose of this study is to analyse how the carpets, which are known as the luxury of the east, are transformed into a tool in the field of art with their material, technique, plastic value or conceptual content. The subject will be discussed with various examples from the works of the noteworthy artists

Anahtar Kelimeler

carpet, weaving, contemporary art, fiber art

Kaynakça

• Deniz, B. (2000). Türk Dünyasında Halı ve Düz Dokuma Yaygıları, Ankara: Atatürk Yüksek Kurumu, Atatürk Kültür Merkezi Yayını: 215.
• Ögel, B. (1978). Türk Kültür Tarihine Giriş, C.III, Ankara: T.C Kültür Bakanlığı Kültür Eserleri.
• Tekçe, E. F. (1993). Pazırık: Altaylar’dan Bir Halının Öyküsü, Kültür Bakanlığı Yayınları Sanat Tarihi Dizisi (64/5).
• Larsen, J. L., & Constantine, M. (1972). Beyond Craft; The Art Fabric. NewYork: VNR Company.
• Diyarbekirli, N. (1984). “Türklerde Halıcılık”, Türk Edebiyatı Dergisi (132): 44- 54.
• Erdmann, K. (1957). “Der Türkische Teppich Des 15. Jahrhunderts / 15. Asır Türk Halısı, (Çev. H. Taner), İstanbul Edebiyat Dergisi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları (132): 6 – 62.
• Görgünay, N. (1977). “Halıcılığın Kökeni ve Türk Halıcılığının Tarihçesi”, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi (8):159-175.
• Koşar, T. A. (2017). Çağdaş Sanat Disiplinleri Arası Etkileşimlerde Lif Sanatı. İdil Dergisi, 2035-2059.
• Rasonyi, L. (1971). “Türklerde Halıcılık Terimleri ve Halıcılığın Menşei”, Türk Kültürü (IX/103): 614 – 620.
• Jefferies, Janis, Conroy, Diana Wood (2006). “Shaping Space: Textiles and Architecture-An Introduction”, Textile: The Journal Of Cloth And Culture, 4 (3): 233-237.
• Wertime, J. T. (1998). “Back To The Basics Primitive Pile Rugs Of Cental Asia-Origins of Pile Weaving”, Hali International Magazine Of Antique Carpet And Textile Art (100/September): 97-100.
• Acar S.,& Tosun E., (2017). “Anadolu Havlı Yer Yaygılarının Yapısal Açıdan Dünyadaki Benzerleriyle Birlikte İncelenmesi ve Bir Sınıflandırma Önerisi”, Yedi: Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, Sayı:18/yaz, ss.61-73, İzmir, Türkiye.
• Özkendirci, B. (2014). Tekstil Sanatında Çok Yüzeylilik ve Heykel İlişkisi. Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Yayınlanmamış Sanatta Yeterlilik Tezi, İstanbul.
• Avax News . (2014.10.2). http://avax.news/wow/magazine_store_by_farhad_moshiri.html adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 02.04.2018)
• Boubnova, I. (2018). A FLIGHT OVER THE RELIEF MAP OF MEANINGS. http://www.pravdo.com/essay.html adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 17.03.2018)
• Cocozza, P. (2016). Magic Carpets; The Art of Faig Ahmed's Melted and Pixellated Rugs. https://www.theguardian.com/artanddesign/2016/nov/13/magic-carpet-art-faig-ahmedrugs-azerbaijan adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 14.03.2018)
• Gallard, J. (2016.08.14). Jason Seife. WIDEWALLS: https://www.widewalls.ch/artist/jason-seife/ adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 13.05.2018)
• Harper's Bazaar. (28.06. 2015). Antonıo Santın’s Paıntıngs Now Comes On Carpets: http://www.harpersbazaar.com.sg/life/antonio-santins-paintings-now-comes-on-carpets/ adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 13.05.2018)
• Keser, N. (2016). İplik Sanatı: Sanat Alanına Kabul Edilme Mücadelesi ve Çağdaş Bir Sanat Dalı Olarak Yükselişi. Humanitas , s. 165-179.
• https://www.academia.edu/30170440/%C4%B0PL%C4%B0K_SANATI_SANAT_ALANI NA_KABUL_ED%C4%B0LME_M%C3%9CCADELES%C4%B0_VE_%C3%87A%C4%9E DA%C5%9E_B%C4%B0R_SANAT_DALI_OLARAK_Y%C3%9CKSEL%C4%B0%C5%9E %C4%B0?auto=download adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 26.09.2018)
• Rawan, R. (07.06.2017). Celebrating Saudi art at the 2017 Shara Fair. Arab News: http://www.arabnews.com/node/1111306/art-culture adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 18.03.2018)
• Savistkaya, A. (2015). “To have “style”, for me, means to stop surprising people” – an interview with Pravdoliub Ivanov. Artdependance Magazine.
• https://www.artdependence.com/articles/to-have-style-for-me-means-to-stop-surprisingpeople-an-interview-with-pravdoliub-ivanov/ adresinden erişildi. (Erişim Tarihi:17.03. 2018)
• Wu, D. (2017). LIN TIANMIAO. Galerie Lelong&CO.: http://www.galerielelong.com/attachment/en/57eac8ed87aa2c6e4b7d0574/TextTwoColu mnsWithFile/59760d4af6c0381445c72a95 adresinden erişildi. (Erişim Tarihi:13.05.2018)
• Şekil 1: http://www.faigahmed.com/#look
• Şekil 2: http://www.faigahmed.com/#look
• Şekil 3: http://www.faigahmed.com/#look
• Şekil 4: http://www.faigahmed.com/#look
• Şekil 5: http://avax.news/wow/magazine_store_by_farhad_moshiri.html
• Şekil 6: http://avax.news/wow/magazine_store_by_farhad_moshiri.html
• Şekil 7: https://entertainmentcentralpittsburgh.com/artistry/pop-art-moshiri-at-thewarhol/
• Şekil 8: http://www.galerielelong.com/exhibitions/lin-tianmiao3
• Şekil 9: https://curiator.com/art/alexandra-kehayoglou/refugio-para-un-recuerdo
• Şekil 10: https://www.loveartnotpeople.org/2018/01/14/la-canechat-con-alexandrakehayoglour-y-los-espiritus- ancestrales-del-rio-santa-cruz-en-peligro/
• Şekil 11: http://www.canramazan.com/kat/yerlilestirme/
• Şekil 12: http://www.canramazan.com/kat/evvel-zaman-isi/
• Şekil 13: http://www.pravdo.com/category/works/installations
• Şekil 14: http://www.pravdo.com/category/works/installations
• Şekil 15: https://www.artdependence.com/articles/to-have-style-for-me-means-to-stopsurprising-people-an-interview- with-pravdoliub-ivanov/
• Şekil 16: http://www.pravdo.com/category/works/installations
• Şekil 17: https://wimdelvoye.be/work/tapisdermy
• Şekil 18: https://wimdelvoye.be/work/tapisdermy
• Şekil 19: https://en.vogue.me/culture/artist-ali-chaaban-first-solo-exhibit/
• Şekil 20: https://www.alichaaban.com/thebrokendreamii/xiounnq49iqqvf3d4dbqymwaymapuc
• Şekil 21: https://www.artbasel.com/catalog/artwork/20332/Roxy-Paine-Rug-no-1
• Şekil 22: http://www.elanaherzog.com/pages/projects/11i.html
• Şekil 23: http://elanaherzog.blogspot.com.tr/
• Şekil 24: http://michelrein.com/fr/artistes/oeuvres/43/Didier%20Faustino
• Şekil 25: http://www.artnet.com/magazineus/features/watts/2011-istanbulbiennial_detail.asp?picnum=16
• Şekil 26: Kişisel Fotoğraf
• Şekil 27: https://theartstack.com/artist/joshua-citarella/occupy-parking-lots-pe
• Şekil 28: http://www.jalalsepehr.com/#in-progress
• Şekil 29: http://www.jalalsepehr.com/#in-progress
• Şekil 30: http://www.antoniosantin.com/rugs.htm
• Şekil 31: http://www.antoniosantin.com/rugs.htm
• Şekil 32: http://www.antoniosantin.com/rugs.htm
• Şekil 33: http://www.jason-seife.com/m75wi6ayh841da8fj87plvy56ejty3
• Şekil 34. https://www.artsy.net/artwork/jason-seife-above-me-triptych