Okulöncesi Eğitim Dönemi Çocuklarına Yönelik Öykülerin Değerlendirilmesi

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 1, 72 - 88, 01.01.2019

Feride Sançmış Mehmet Şahin

Öz

Bu araştırma, okulöncesi çocuklarına yönelik resimsiz çocuk yayınlarının bazı nitelikler açısından değerlendirmeyi amaçlayan metin incelemesine dayalı nitel bir çalışmadır. Bu araştırmanın çalışma grubunu Küçük Adımlar eğitim yayınlarından Öykü Dünyası 1 ve 2 kitaplarından seçilen 6 öykü oluşturmaktadır. Araştırmanın amacına uygun olarak 7 nitelik belirlenmiştir. 6 öykü bu nitelikler yönünden değerlendirilmiştir. Verilerin çözümlenmesinde içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda çocuk öykülerinde cinsiyet ayırımı yapıldığı, öykülerde düzeye uygun problem seçildiği, neden-sonuç ilişkisine yer verildiği, öğrencileri çok yönlü düşündürmeye yönlendirildiği görülmüştür. Ancak bazı öykülerde problem çözme sürecinden kaçınıldığı, itaat etme ve kabullenmenin öne çıkarıldığı ve belli kalıplara göre düşünce sistemi geliştirmenin sağlandığı sonucuna ulaşılmıştır. Öykülerde genellikle şiddetin kötü olduğuna ve şiddetten uzak durmaya yönelik mesajlar verilmiştir. Bazı öykülerde de şiddeti teşvik edici mesajlara yer almaktadır

Anahtar Kelimeler

yaratıcılık, çocuk yayın, öykü, masal

Evaluation Of Stories For Children Of Pre-School Education Period

Öz

This research is a qualitative study based on a text review aimed at evaluating picture quality children's publications for preschool children in terms of some qualifications. The study group of this study consisted of 6 short stories selected from Short Stories education publications 1 and 2 from Story World 1 and 2 books. Seven qualities have been identified for the purpose of the study. 6 stories were evaluated for these qualities. Content analysis was used to analyze the data. As a result of the research, it was seen that the child's story was gender discriminated, the appropriate problem was selected in the stories, the cause-effect relation was given to the saddle, and the students were directed to think about it versatile. However, in some cases it has been reached that the problem-solving process is avoided, that obedience and acceptance are emphasized, and that it is possible to develop a thought system based on certain patterns. In the stories, messages are usually given to indicate that violence is bad and to stay away from violence. In some reports violence incitement messages have been included

Anahtar Kelimeler

creativity, children's publication, story, fairy tale

Kaynakça

• Altay, F.B. ve Güre, A. (2012). Okulöncesi Kuruma (Devlet-Özel) Devam Eden Çocukların Sosyal Yeterlik ve Olumlu Sosyal Davranışları İle Annelerinin Ebeveynlik Stilleri Arasındaki İlişkiler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(4), 2699-2718.
• Arpacı, Ö. (2006). Çocuk Kitaplarında İletiler ve İletilerin Aktarım Biçimleri. (Sevim AK Örneği) Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aslan, C. (2006) Yazınsal Nitelikli Çocuk Kitaplarının Çocuğun Okuduğunu Anlama ve Yazılı Anlatım Becerilerine Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: AÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bilici, A. (2014). 0-6 Yaş Grubu Çocuklarda Dini Gelişim Süreci ve Din Eğitimi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dağlıoğlu, H. E: ve Çakmak, Ö.Ç. (2009). Okul Öncesi Çocuklarına Yönelik Yayınlanan Hikâye Kitaplarının Şiddet ve Korku Öğeleri Açısından İncelenmesi. Türk Kütüphaneciliği, 23(3), 510-534.
• Demircan, C. (2006). TÜBİTAK Çocuk Kitaplığı Dizisindeki Kitapların Dış Yapısal ve İç Yapısal Olarak İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 12-27.
• Dilidüzgün, S. (2000) Çocuk Kitaplarında Yazınsal Nitelik I. Ulusal Çocuk Kitapları Sempozyumu (Sorunlar ve Çözüm Yolları) 20–21 Ocak; Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi ve Tömer Dil Öğretim Merkezi: Ss.253–267.
• Eurydice (2009). Ailede Erken Çocukluk Eğitimi ve Bakımı: Sosyal ve Kültürel Eşitsizliklerle İlgilenmek. Eğitim, Görsel ve İşitsel Kültür Ajansı, MEB yayınları.
• Gönen, M. (1993). Anaokulu Öğretmenlerinin Beş ve Altı Yaş Çocukları İçin Kullandıkları Masal ve Hikâye Kitaplarının Niteliklerinin İncelenmesi. Türk Kütüphaneciliği, 7(2), 83-88.
• Gürkan, T. (2000) “Okulöncesi Eğitimin Tanımı, Kapsamı ve Önemi”. Okulöncesi Eğitimin İlke ve Yöntemleri. (Ed: Ş. YAŞAR). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi.
• Hamamcı, Z. ve Hamamcı, E. (2015). Çocuk Gelişimi Kuramları ve Dil Öğretmenleri İçin Yansımaları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 125-134.
• Kandır, A. ve Alpan, Y. (2008). Okul Öncesi Dönemde Sosyal-Duygusal Gelişime Anne- Baba Davranışlarının Etkisi. Aile ve Toplum, 10(4), 33-38.
• Korkmaz, Ö. ve Usta E.(2010). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine karsı tutumları ile algıladıkları etkileşim izlenme kaygıları ve problem çözme becerileri arasındaki ilişki. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(3), 109-130.
• Kandır, A. ve Orçan, M. (2011). Beş-Altı Yaş Çocuklarının Erken Öğrenme Becerileri ile Sosyal Uyum ve Becerilerinin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi. İlköğretim Online, 10(1), 40-50.
• Karaca, N.H., Gündüz, A.l ve Aral, N. (2011). Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Sosyal Davranışının İncelenmesi. Kuramsal Egitimbilim, 4 (2), 65-76.
• Karatay, H. (2007). Dil Edinimi ve Değer Öğretimi Sürecinde Masalın Önemi ve İşlevi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(3), 463-475.
• Kepenekçi, Y.K. ve Arslan, C. (2011).Okulöncesi Döneme Seslenen Kitaplarda Çocuk Hakları. Ankara Üniversitesi Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları.
• Kıran, S. (2008). Okulöncesi Dönemi Çocuklarına Yönelik Hazırlanan Masal ve Öykü Kitaplarında Geçen İletişim Engelleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adnan menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kocabaş, İ. (1999). Çocuk Kitabı Seçim Kriterleri ve 1997 Yılını Kapsayan Bir Değerlendirme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kol, S. (2011). Erken Çocuklukta Bilişsel Gelişim ve Dil Gelişimi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 1-21.
• Neuendorf, K. A. (2002) The Content Analysis Guidebook. London: Sage Publications.
• Oruç, C., Tecim, E. ve Özyürek, H. (2011). Okul Öncesi Dönem Çocuğunun Kişilik Gelişiminde Rol Modellik ve Çizgi Filmler. Ekev Akademi Dergisi, 15(48), 281-297.
• Özyürek, A., Özkan, İ., Begde, Z. ve Yavuz, N. F. (2015). Okulöncesi Dönemde Beden Eğitimi ve Spor. International Journal of Science Culture and Sport (IntJSCS). Özel sayı: 3, 479-488.
• Ramazan, O. ve Demir, S. (2011). Okul Öncesi Eğitim Kurumuna Devam Eden 36–48 Aylık Çocukların Bilişsel Gelişim Düzeyleri. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1(2), 83- 98.
• Saban, A. (2007) Lisansüstü Öğrencilerin Nitel Araştırma Metodolojisine İlişkin Algılar. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17: 451-468.
• Senemoğlu, N. (1994). Okulöncesi Eğitim Programı Hangi Yeterlikleri kazandırmalıdır? Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10, 21-30.
• Sever, S. (2002) “Okulöncesi Dönemdeki Çocuklara Seslenen Kitaplarda Bulunması Gereken Temel Özellikler”. Çocuk Edebiyatı. (Ed: Z. GÜNEŞ). Anadolu Üniversitesi Yayını, No:1420.
• Sever, S. (2010). Çocuk ve Edebiyat. Ankara: Tudem Yayıncılık.
• Şimşek, H. (2001). XIX. Yüzyıl Çocuk Dergiciliği ve Eğitsel İşlevleri Üzerine. Milli Eğitim Dergisi, 151,1-9.
• TVO (Terakki Vakfı Okulları) (2015). Büyürken. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Servisi Yayınları 2014-2015 Sayı 3.
• Uyanık, Ö. ve Kandır, A. (2010). Okul Öncesi Dönemde Erken Akademik Beceriler. Kuramsal Eğitimbilim, 3 (2), 118-134.
• Üstün, E. vd. (2016). Okulöncesi Eğitim. Öğretmen El Kitabı. KKTC Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Veziroğlu, M. ve Gönen, M. (2012). Resimli Çocuk Kitaplarının M. E. B. Okul Öncesi Eğitim Programı’ndaki Kazanımlara Uygunluğunun İncelenmesi. Eğitim ve Bilim, 37(163), 226-238.
• Yaşar, M.C. ve Aral, N. (2010). Yaratıcı Düşünme Becerilerinde Okul Öncesi Eğitimin Etkisi. Kuramsal Eğitimbilim, 3(2), 201-209.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006) Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yılmaz, A. (2012). Çocuk Eğitiminde Masalın Yeri (Binbir Gece Masalları Örneği). SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25, 299-306.