Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Kullanılan C1 Seviye Ders Kitaplarında Yer Alan Dinleme Etkinliklerinin Üst Bilişsel Stratejiler Açısından İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 1, 211 - 224, 01.01.2019

Mesut Gün Çiğdem Yalçın

Öz

Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde temel beceriler arasında yer alan dinleme pasif bir beceri alanı olmayıp zihinsel bir çaba gerektiren, geliştirilebilir ve öğretilebilir bir alandır. Zihinsel bir çaba söz konusu olduğunda da üst biliş kavramı ön plana çıkmaktadır. Üst biliş, öğrencinin kendi öğrenmelerini denetlemesi, bilişsel sürecini kontrol etmesi ve bu süreci değerlendirmesidir. Dolayısıyla dinlemeye yönelik performansın arttırılabilmesi için bu süreçte üst bilişe dayalı bir takım stratejiler kullanılmalıdır. Bu çalışmanın amacı, yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitaplarında yer alan dinleme etkinliklerini üst bilişsel stratejiler açısından incelemektir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi tekniği kullanılmıştır. Türkiye’de yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan 6 farklı ders kitabının dinleme etkinlikleri Oxford’un 1990 üst bilişsel strateji sınıflandırmasının alt boyutlarına göre incelenmiş ve değerlendirilmiştir. Bu bağlamda dinleme etkinliklerinin Oxford’un 1990 üst bilişsel strateji sınıflandırmasına uygunluğu kontrol listeleri oluşturularak üç uzman görüşü ile tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırma sonucuna göre, incelenen kitaplar arasında dinleme etkinlikleri kapsamında sadece üst bilişsel stratejilerin alt boyutlarından biri olan öğrenmeye odaklanma stratejisinden yararlanıldığı bunun dışında herhangi bir stratejiye rastlanmadığı tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi, ders kitabı, dinleme, üst bilişsel stratejiler

The Examination of Listening Activities Taken Place in Teaching Turkish as a Foreign Language C1 Level Textbooks in Terms of Metacognitive Strategies

Öz

Listening among the basic skills in teaching Turkish as a foreign language is not a passive skill area but it is an area that can be developed and taught that requires a mental effort. In the case of a mental effort, the concept of metacognition comes to the fore. Metacognition is to control the student's own learning, control his / her cognitive process and evaluate this process. Therefore, in order to increase the performance for listening, a strategy based on metacognition should be used in this process. The aim of this study is to examine listening activities in Turkish textbooks as foreign languages in terms of metacognitive strategies. Document analysis technique was used in the research. Listening activities of the 5 different textbooks used in teaching Turkish as a foreign language in Turkey were examined and evaluated in terms of Oxford’s 1990 sub- dimensions of metacognitive strategies classification. In this context, the compliance of listening activities with Oxford's 1990 classification of metacognitive strategy was tried to be determined by three experts' opinions. According to the results of the study, it was determined that there was no strategy other than centering your learning which is one of the subdimensions of metacognitive strategies

Anahtar Kelimeler

Teaching Turkish as a foreign language, textbook, listening, metacognitive strategies

Kaynakça

• Alyas, A. (2011). Metacognitive Strategies to Foster Learner Autonomy in EFL Reading. Yayımlanmış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yabancı Diller Eğitimi, Ankara.
• Anderson, N. J. (1991). Individual differences in strategy use in second language reading and testing. Modern Language Journal, 75, 460-472.
• Aytaçlı, B. (2012). Durum Çalışmasına Ayrıntılı Bir Bakış, Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(1), 1-9.
• Coşkun, A. (2010). The Effect of Metacognitive Strategy Training on the Listening Performance of Beginner Students, Novitas-ROYAL (Research on Youth and Language), 4 (1), 35-50.
• Değirmenci, İ. L. (2005). Bilişsel ve Üst-Biliş Stratejilerinin Kullanımı ile Yabancı Dil Testlerindeki Performans Arasındaki İlişki, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yabancı Diller Eğitimi, İstanbul.
• Durmuş, M. (2013). Yabancılara Türkçe Öğretimi, Ankara: Grafiker Yayınları.
• Harputoğlu, B. (2015). Yabancı Dil Olarak Türkçe ve Ana Dil Türkçe Ders Kitaplarında Öğrenme Stratejilerinin İncelenmesi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Katrancı ve Yangın (2013), Üstbiliş Stratejileri Öğretiminin Dinlediğini Anlama Becerisine ve Dinlemeye Yönelik Tutuma Etkisi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Türkçenin Eğitimi Öğretimi Özel Sayısı,11, 733-771.
• Metin, M. (2015). Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Pegem Akademi, S. 363.
• O’Malley, J. M., Chamot, A. U., Stewner-Manzanares, G., Russo, R., & Kupper, L. (1985a). Learning strategy applications with students of English as a second language. TESOL Quarterly, 19, 285-296.
• Oxford, R. L. (1990). Language Learning Strategies: What every teacher should know. Newbury House Publishers. Oxford University Press.
• Rahimirad, M. (2014), The Impact of Metacognitive Strategy Instruction on the Listening Performance of University Students, Procedia - Social and Behavioral Sciences 98 ( 2014 ), 1485 – 1491.
• Ridley, D. S., Schutz, P. A., Glanz, R.S., & Weinstein, C. E. (1992). Self regulated learning: The interactive influence of metacognitive awareness and goal-setting. Journal of Experimental Education, 60, 293-306.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, (5. Baskı), Ankara: Seçkin Yayıncılık.