1946-1948 Yılları Arasında Türkiye ve İran Modernizminin karşılaştırması için bir ortam olarak Arkitekt Dergileri ve Modern Mesken Meselesi

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 3, 20 - 36, 01.01.2019

Farivash Ghanadı Maragheh Hilal Tuğba Örmecioğlu

Öz

20. yüzyıl ortasına kadar iki komşu ülke olan İran’da ve Türkiye’de modernleşme süreçlerinin paralelliği, dönemin mimarlığının da benzerliklerini ve farklılıklarını araştırmacılar için ilgisi çekici bir konu haline getirmiştir. Özellikle konut alanında yaşanan tartışmalar ve örneklerin fazlalığı, araştırmacılara bu konuda verimli bir altlık sunar. Bu konudaki öne sürülen pek çok biçimsel ilişkinin yanı sıra iki modernleşme hareketinin benzerliklerinden biri de mimari periyodik yayınlardır. Söz konusu bu dönemde iki ülkede de aynı adla yayınlanan “Arkitekt” dergileri adları, tarzları, içerikleri vd. özellikleri ile dikkat çekici benzerlikler taşır. Bu çalışma, iki ülkedeki modern konut mimarisini karşılaştıran diğer çalışmalara, biçimsel ilişkilerin izlenebileceği nesnel bir platform olarak Arkitekt dergilerini önermektedir. Çalışmada 1946-1948 yılları arasında iki ülkede de aynı isimle yayınlanan “Arkitekt” dergileri ele alınmış ve iki ülke arasındaki benzerlikler modern mesken meselesine yaklaşımlar üzerinden incelenmiştir. Böylelikle, her iki ülkedeki “Arkitekt” dergilerinde yayınlanan konut projelerinin kıyaslanması hedeflenmiştir. Bu çalışmada İran’da ve Türkiye’de modern mimarlığın kıyaslanması amacı ile ortak yayınlar ve projeler kapsamında karşılaştırma metodu kullanılmış ve böylece diğer araştırmalarda tespit edilen benzerlikler yanı sıra bazı dikkat çekici farklara da ulaşılmıştır

Anahtar Kelimeler

Arkitekt Dergileri , Modern Konut , İran ve Türkiye

The Architect Journals Between 1946-1948 as medium of comparison on Modernism in Iran and Turkey: The case of Modern House

Öz

The parallelism of modernization periods, and the similarities and differences of architecture until 20th century in Iran and Turkey have been a popular subject for researchers. Especially, the discussions about residential architecture and the majority of cases give a fruitfull contextfor studies about this subject. Beside the stylistic similarities, which had already been discovered, one of the similarities of the two modernization movements is the architectural periodicals . The “Architect” journals that had been published concurrently with similar names, styles, subjects etc. bear remarkable similarities. This paper offers “Architect journals” as an objective medium for following formal relationships to similar studies comparing modern housing architecture in the two countries. In this paper the Architect journals which had been published between 1946 -1948 have been compared and the similarities are being searched under the topic of residential architecture. Hence, it is intended to compare the house projects which have been published in Architect Magazines in both countries. In this study analogy method is used for the purpose of comparison of modern architecture in Iran and Turkey, under a joint publications and projects; so, as well as similarities determined in other studies, some remarkable differences have been reached

Anahtar Kelimeler

Architect Journals, Modern Houses, Iran and Turkey

Kaynakça

• Anonim. (1947). “Tahran Takhtejamshid Caddesinde Bulunan Bir Konut”. Architect Dergisi ( İran). Haziran / Temmuz. s. 151.
• Anonim. (1948). “ Tahran'da Yer Alan Bir Konut”. Architect Dergisi ( İran). Haziran/Temmuz. s. 219.
• Anonim. (1948). “ Tahran Takhtejamshid Caddesinde Bulunan Bir Konut”. Architect Dergisi ( İran). Haziran / Temmuz. s. 228.
• Atakan, Y. (1948). “Büyük Ada’da bir Villa”. Arkitekt Dergisi (Türkiye). Ağustos, s. 149- 152.
• Bilgin,İ. (2002). ARKİTERA.(2002). http://v3.arkitera.com/v1/platform/konut/ihsanbilgin3.htm adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 05.09.2019)
• Bozdoğan, S. ( 2002). Modernizm ve ulusun inşası: erken cumhuriyet Türkiye'sinde mimari kültür.
• Eldem. (1946). “ Boğaz içinde Bir Villa”. Arkitekt Dergisi ( Türkiye). Mayıs / Haziran. s. 99.
• Franck, O. (2011). Erken Cumhuriyet dönemindeki Almanca konuşan mimarlar. Geothe Enstitüsü. http://www.goethe.de/ins/tr/ank/prj/urs/arc/trindex.htm adresinden erişildi. ( Erişim Tarihi: 05.09.2019)
• Hassanpour N. ve Soltanzadeh, H. ( 2016a). İran ve Türkiye Modern Mimarlığındaki etkenlerin incelenmesi (1940-1980 yılları arasında). The First Annual Conference of Architecture, Urban Planning and Urban Management.
• Hassanpour N. ve Soltanzadeh, H. (2016b). Tradition and Modernity in Contemporary Architecture of Turkey. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication. TOJDAC August 2016 Special Edition, s.754-770
• Hassanpour, N. ve Soltanzadeh, H. ( 2017). Background Factors in Contemporary Architecture Developments of Iran During the Second Pahlavi and Comparative Comparison with Turkey. The Scientific Journal of NAZAR research center (Nrc) for Art, Architecture & Urbanism. No 44. Feb. 2017. s. 43-56
• Kharvari , F. (2018). Vartan Hovanessian, The Legacy Of Modern Iranian Architects. worldarchitecture.org. ( 2018). https://worldarchitecture.org/architecture- news/cmhmp/vartan_hovanessian_the_legacy_of_modern_iranian_architects.html adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 05.09.2019)
• Khorashahi, F. (2013). A Revetment. Yüksek Lisans Tezi. Waterloo Universitesi, Kanada.
• Kopuz, A. (2018). Türkiye’de Erken Cumhuriyet Dönemi Yabancı Mimarların İzleri, Franz Hillinger Örneği. Megaron. 3. Sayı. S. 363-373
• Kömürcüoğlu, E. (1948). “ Boyacı Köyde Bir Villa”. Arkitekt Dergisi ( Türkiye). Eylül/ Ekim. s. 189.
• Le Corbusier, (1999 - ilk basım 1923). Bir Mimarlığa Doğru, (çev.) Serpil Merzi. Yapı Kredi Yayınları. İstanbul.
• Le Corbusier, (1991). Yeni Bir Mimarlığa Doğru Beş Nokta. 20. Yüzyıl Mimarisinde Program ve Manifestolar, (der.) Ulrich Conrads, (çev.) Dr. Sevinç Yavuz, Şevki Vanlı Mimarlık Vakfı Yayınları, Ankara.
• Moshiri, İ.( 1946). “ Villa Caddesinde Yer Alan Bir Konut”. Architect Dergisi ( İran). Ağusto/Eylül. s. 27.
• Moshiri, İ. (1946). “ Saadi Caddesinde Yer Alan Bir Konut”. Architect Dergisi ( İran). Ağustos / Eylül. s. 27.
• Mousavi M., Afzalian K., ve Fanaei Z. (2018). Cubic Architecture and Modern Residential Architecture in Turkey and Iran (1930s). The Scientific Journal of NAZAR research center (Nrc) for Art, Architecture & Urbanism. No 56. Feb. 2018. S. 69-84
• Öktünç A. (2014). Le Corbusier’nin “Mimarlar için Üç Anımsatma”sı ve Maruf Önal’ın Ar Apartmanı”, Mimarlık Dergisi, sayı. 376
• Özcan, U. ve Ürük, Z. (2019). Modern Mimarlıkta Le Corbusier Etkisi ve Villa Savoye Mutfağı, International Journal of Social and Humanities Sciences (IJSHS), s.57-68.
• Uzman, M. (1946). “ Büyükada’da Bir Ev”.Arkitekt Dergisi (Türkiye). Eylül / Ekim. s. 207.
• Uzman, N. (1948). “ Ankara’da Bir Ev”. Arkitekt Dergisi ( Türkiye). Mayıs / Haziran. s.99.