Şeyhülislâm Hocazâde Muhammed Efendi’nin Manzum Fetvâları II

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 4, 173 - 177, 01.01.2019

Muhittin Eliaçık

Öz

Osmanlı’da 16.yüzyıldan itibaren fetvâlar nazmen de verilmiş ve fıkhî konuların bu şekilde verilmesi bu nazım türünü ilgi çekici hâle getirmiştir. Yiğit, genç, kavî manasındaki ‘fetâ’ kökünden gelen fetvâ kelimesi müşkül bir meselenin güçlü bir cevapla çözülmesini anlatmaktadır. Osmanlı fetvâları büyük ölçüde mensur yazılmış ise de bazı şeyhülislâm veya müftülerin fetvâlarını manzum biçimde de verdiği görülmüştür. Divan şairleri arasında yüksek bir sayıya sahip olan şeyhülislâm veya müftülerin verdikleri manzum fetvâların sanatça pek iddialı olmadığı ve meramın kısaca anlatılmasının esas alındığı görülmektedir. Osmanlı’da manzum fetvâ veren şeyhülislâmlar arasında Hocazâde ailesinden çok sayıda kişi olup, bunlardan birisi de Muhammed Efendi’dir. O, babasının ardından iki kez şeyhülislâm olarak atanmış ve tıpkı babası gibi manzum fetvâ vermede öne çıkmıştır. Onun manzum fetvâları şu ana kadar tespit edilen manzum fetvâlar arasında uzunluğu ile dikkati çekmektedir. Manzum fetvâlarından üç tanesi daha önce tarafımızca tanıtılmıştı. Bu çalışmada sonradan tespit edilen manzum fetvâları tanıtılmaktadır. Bunlar arasında Arapça olanlar da vardır

Anahtar Kelimeler

Hocazâde, Şeyhülislâm Muhammed Efendi, manzum fetvâ

Poetry Fatwas of Sheikhulislam Hodjazade Muhammed Efendi II

Öz

Since the 16th century in the Ottoman Empire, the fatwas were given in verse form and the fact that of fiqh subjects were given in this way directed the attention to this way. The word fatwa, which comes from the root of ‘feta' in the meaning of yigit, young, kavi, describes the solution of a difficult issue with a strong answer. Although the Ottoman fatwas were largely prose written, it was seen that some of the sheikhs or mufti were also given the fatwas in verse form. It is seen that the verse fatwas given by the sheikhs or muftis, who have reached a high number among the Divan poets, are not very ambitious in the art and they are based on a brief description of the purport. Among the sheikhs who gave verse fatwa in the Ottoman Empire, there were many from Hocazâde family; one of them was Muhammed Efendi.He was appointed as sheikhulislam twice after his father and, like his father, he was known for verse fatwas.His verse fatwas are among the longest of the verse fatwas identified so far.Three of the verse fatwas were introduced by us before, and in this study, the later identified fatwas were introduced. These include the fatwas written in Arabic

Anahtar Kelimeler

Hodjazade, sheikhulislam, Muhammed Efendi, poetry fatwa

Kaynakça

• Ahmed Rifat Efendi (tsz), Devhatü’l-meşâyih maa-zeyl, İstanbul.
• Eliaçık, M. (2017), “Şeyhülislâm Hocazâde Muhammed Efendi’nin Manzum
• Fetvâları”, Journal of History School, September 2017,pp.71-82.
• İpşirli, M.(2003). “Mehmed Efendi, Hocazâde”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, C.28, İstanbul, s.452-453.
• Müstakimzade Süleyman Sadeddin, Devhatü’l-Meşâyih, Milli Kütüphane, 06 Mil Yz A /2.
• Mecmû'a-i Eş'âr ve Fevâ'id, Afyon Gedik Ahmet Paşa İl Halk Kütp., 03 Gedik 18185.
• Mecmûatü’l-fetāvā, Diyanet İşleri Başkanlığı Kütüphanesi, demirbaş nr. 1923, 3577, 2118.