“Matelasse” Kumaşlar ve Özellikleri

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 2, 81 - 98, 01.01.2020

Fatma Nur Başaran Nazan Özcan

Öz

Tekstil, ilk hammaddeden ürüne ve kullanım talimatlarına kadar tüm süreçleri kapsayan çok geniş bir kavramdır ve en temel ihtiyaçtan moda akımlarına, teknolojik gelişmelere göre şekillenen ürünler sunmaktadır. Her kullanım alanı yapı, biçim, doku, görünüm vb. farklılıklar gerektirmektedir. Böylece ortaya çıkan üretim ve malzeme çeşitliliğinin her kesimde tanınabilirliği, karakteristik özellikleri doğrultusunda geliştirilen özel sınıflama ve isimlendirmelerle sağlanmaktadır. Tekstil sektöründe bazı ürünler üretim anında kendine has özelliklere sahip olmakta, bazıları bitim işlemleri veya dikiş gibi tekniklerle son ürün haline gelmektedir. Günümüzde teknolojik sistemler sayesinde üretim süreçlerinde şekillenen ve bu yönüyle yorganlama veya kapitone terimlerinden ayrılan Matelasse kumaşlar, iki kumaş katı arasında dolgu malzemesi kullanılarak üretilen, kalın, bileşik yapılardır. Matelasse terimi, Marsilya Fransa eyaletinin geleneksel el sanatı olan ve yorganlama tekniği ile yapılan kapitonelerin taklit edilmesi ile üretilmiş kumaşlar için kullanılmış ve bu kumaşlar kadın giysilerinin bir parçası olarak iç cepliklerde değerlendirilmiştir. Popülerliği artan ve oldukça dikkat çeken bu kumaş, moda ürününe dönüştürülerek önce iç giyimde daha sonra birçok giyside tercih edilir hale gelmiş, hızlı üretimi için jakarlı sistemler geliştirilmiştir. Farklı fonksiyonlarda kullanılmak üzere fiziki ve teknik özellikleri değerlendirilen kumaş, çeşitli versiyonlarla üretilerek patentleri alınmıştır. Hatta bu patent bilgileri ünlü modacılar tarafından ultra düzeyde geliştirilerek koleksiyonlarda kullanılmasına ve marka yüzü olmasına rağmen literatürde üretim süreçleri ve teknik açıdan ele alan araştırmaya pek rastlanmamaktadır. Bu yönde üretim yapan işletmelerde ise kapitone, pike örgü, torba örgü gibi çeşitli isimlerle anılmaktadır. Ortak terim kullanımını sağlamak, üretim ve teknik özellikleri ile örneklemek amacıyla ele alınan bu çalışmada; rölyef/hacimli yüzey, zengin desen olanakları, yumuşak doku özellikleri ile kullanım alanı artan Matelasse kumaşlar, dokuma ve örme kumaş gruplarında incelenmiştir. Literatür ve saha çalışması ile Matelasse kumaşların tarihteki yeri, teknik özellikleri, üretim yöntemleri vb. hakkında elde edilen bilgiler değerlendirilmiş, teknik analizleri yapılarak kumaş simülasyonları hazırlanmıştır

Anahtar Kelimeler

Matelasse, tekstil, dokuma, örme

“Matelasse” Fabrics and Properties

Öz

Textile is a very wide concept that covers all processes ranging from the first raw material to the product and instructions for use, and offers products from the most basic need to fashion trends, which are shaped according to the technological developments. Each area of use requires differences such as structure, shape, texture, appearance, etc. Thus, the recognition of the production and material diversity in every segment of the society is ensured by special classifications and nomenclature developed in line with its characteristic features. Some products in the textile industry have unique features at the time of production, while some turn into end products with techniques such as finishing processes or sewing. Today, Matelasse fabrics, which are shaped in production processes thanks to technological systems and separated from quilting terms in this respect, are thick, composite structures produced by using filling material between two fabric layers. The term Matelasse was used for fabrics produced by imitation of quilts made by quilting technique, which is the traditional handicraft of the province of Marseille France , and these fabrics were evaluated in inner pockets as part of women's clothing. This fabric, which is increasing in popularity and attracting attention, has been transformed into a fashion product, has initially become preferred in underwear and then in many garments, and jacquard systems have been developed for its rapid production. The fabric, whose physical and technical properties have been evaluated for use in different functions, has been produced in various versions and patents have been obtained. In fact, although this patent information has been developed at a superior level and used in collections by famous fashion designers and it has a brand face, there is not much research in the literature that deals with production processes and technical aspects. In companies producing in this direction, it is known by various names such as quilting, pique knitting and bag knitting. In this study, which was conducted in order to ensure the use of common terms and exemplify them with their production and technical characteristics, Matelasse fabrics, the usage area of which increased with relief / bulky surface, rich pattern possibilities, soft texture properties, were examined in woven and knitted fabric groups. With the literature and field work, the information obtained about Matelasse fabrics' place in history, technical features, production methods etc. was evaluated, and fabric simulations were prepared by making technical analyses

Anahtar Kelimeler

Matelasse, textile, weaving, knitting

Kaynakça

• Ashenhurst, T. R. (1883). Design in Textile Fabrics. Cassel & Company, Limited, London, Paris, NewYork.
• Başaran, F. N. (2020). Bileşik Yapılı Dokuma Teknikleri. Karınca Ajans, Bizim Büro Basım Evi Yayın ve Dağıtım Hizmetleri San. Tic. Ltd. Şti. Ankara.
• Başer, G. (2005). Dokuma Tekniği ve Sanatı. Cilt 2 Dokuma Kumaş Tasarımı. Punto Yayıncılık Ltd.Şti. İzmir.
• Berber, G. Ş. (2019). Dokuma Kumaşlarda Rölyef Etkiler ve Deneysel Çalışmalar. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü. Ankara.
• Berber, G. Ş. ve Başaran, F.N. (2018). Rölyef Etki Açısından Dokuma Kumaşlarda İplik. Hars Akademi Uluslararası Hakemli Kültür-Sanat-Mimarlık Dergisi, Sayı 1(1), 57-68.
• Brannock, R.W. (1965). Heat Puffing Of a Cured Latex Coated Fabric of Cotton and Thermoplastic Fibers. U.S. Patent No. 3,178,498. Washington, DC: U.S. Patent and Trademark Office.
• Cavalier, S. J. and Raper, L. B., & Walker, Harold B. (1971). Filled Cushion Matelasse Fabric and Method. U.S. Patent No. 3,553,066. Washington, DC: U.S. Patent and Trademark Office.
• Dölen, E. (1992). Tekstil Tarihi. Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Yayınları No:92/1. Matbaa Eğitimi Bölümü Yayın No: 6. 608 s., İstanbul.
• Galatioto, L. C. (1971). Method of Treating Knitted Synthetic Fabrics to Simulate Matelasse Cloth and Resulting Products. U.S. Patent No. 3,598,513. Washington, DC: U.S. Patent and Trademark Office.
• Gooch, J. W. (2011). Encyclopedic Dictionary of Polymers. USA: Atlanta.
• Gürcüm, B. H. (2010). Dokuma Kumaşların Öznel Algısı ile Bazı Fiziksel Özellikleri Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. Tekstil ve Konfeksiyon, 2, 101-108.
• Halaçeli, H. (2009). Elastan İçeren Dokuma Kumaşlarda Üç Boyutlu Yaklaşımlar. Sanatta Yeterlik Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü. İzmir.
• Halaçeli M., H. (2015). Günümüz Dokuma Kumaş Tasarımında Deneysel Yüzey Araştırmaları. Anadolu Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, Cilt 5, No. 13, 88-111.
• Howorth, W.S. and Oliver P.H. (1958). The Application of Multiple Factor Analysis To The Assessment of Fabric Handle. Journal of the Textile Institute, 49, pp. 540-553. İmer, Z. (1989). Dokuma Tekniği 2. Sistem Ofset: Ankara.
• McKinnon, B.; Land, F. J. and Handermann, A. C. (2007). Flame Resistant Matelasse Fabrics Utilizing Spun and Filament Flame Resistant Yarns. U.S. Patent Application No 11/436,023.
• Schoeser, M. (1995). International Textile Design. Laurence King Publishing. London. Sytz, R. M. (2012). Enhanced Knit Fabric Fire Barrier for Mattresses. U.S. Patent Application No 13/440,775.
• Taylor, L. B. (1952). What do you know about Fabrics? Journal Design, 53(4), 84-85.
• Yıldırım, L. (2007). Günümüz Ev Tekstili Tasarımını Etkileyen Faktörlerin Saptanması ve Türk Ev Tekstilindeki Durumu. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü. İzmir.
• URL-1- https://www.wikizeroo.org/index.php?q=aHR0cHM6Ly9lbi53aWtpcGVkaWEub3JnL3dp a2kvTWF0ZWxhc3PDqQ (Erişim Tarihi: 21.12.2019)
• URL-2-https://www.batesmillstore.com/blogs/news/120896327-the-history-of-matelasse (Erişim Tarihi: 30.09.19)
• URL-3-http://collections.vam.ac.uk/item/O98183/the-tristan-quilt-bed-cover-unknown/ (Erişim Tarihi: 21.12.2019)
• URL-4-https://tr.ecobuilderz.com/what-is-matelasse-fabric-10563 (Erişim Tarihi: 30.09.19)
• URL-5-https://www.momu.be/collectie/studiecollectie.html (Erişim Tarihi: 21.12.2019)
• URL-6-https://collections.vam.ac.uk/item/O107992/pocket-unknown/ (Erişim Tarihi: 14.01.2020)
• URL-7-http://dfwstyledaily.com/2018/10/05/50th-anniversary-of-balenciaga-in-black/ (Erişim Tarihi: 01.01.2020)
• URL-8-https://www.nytimes.com/2007/10/02/style/02iht-rsuzy03.4.7719261.html) (Erişim Tarihi: 01.01.2020)
• URL-9-https://liketopclothing.ga/new/weat16961nstb65225.html (Erişim Tarihi: 14.03.2020)
• URL-10-https://bestshoppingideas.ga/new/xwmq93057aspt11028.html (Erişim Tarihi: 14.03.2020)
• URL-11- https://www.restorationhardware.com/catalog/product/product.jsp?productId=prod6750 013 (Erişim Tarihi: 18.03.2020)
• URL-12- https://www.restorationhardware.com/catalog/product/product.jsp?productId=prod2140 379&categoryId=cat3820001 (Erişim Tarihi: 14.03.2020)