Şeker Pancarında Kota Uygulamasının Kütahya Şeker Pancarı Üretimine ve Üreticilerin Sosyo-Ekonomik Durumlarına Etkisi

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 2, 222 - 237, 01.01.2020

Şeyma Yılmaz Kuşçuoğlu Ergin Uzgören

Öz

Tarım, kalkınma süreçlerinin ilk aşamasını oluşturması açısından özellikle gelişmekte olan ülke ekonomileri için kritik öneme sahiptir. Tarımsal bir ürün olan şeker pancarı, yüksek katma değere sahip şekerin başlıca hammaddesi olması bakımından önem kazanmaktadır. Bu nedenle tüm ülkeler, stratejik ürün olarak şeker piyasasını düzenlemeye yönelik çeşitli tedbirler almaktadırlar. Türkiye’de de şeker piyasasını düzenlemek amacıyla çeşitli uygulamalar yapılmıştır. Bu çalışmada 1998’den beri uygulanan pancar üretim kotasının Kütahya’daki şeker pancarı üretimine ve pancar üreticilerinin sosyo-ekonomik durumlarına olası etkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaca yönelik olarak, Kütahya’da şeker pancarı üreticisi çiftçilerden kolayda örneklem yöntemiyle seçilmiş olan 60 üreticiye anket uygulanmıştır. Anket sonuçları analiz edildiğinde, Kütahya’da pancar üretiminin kota uygulaması ile çok büyük değişiklikler göstermediği, pancar üretilen alanların ve üretilen pancar miktarının büyük oranda sulama olanakları ve tarım arazilerinin parça sayısı ile ilişkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır

Anahtar Kelimeler

Tarımsal Kota Uygulamaları, Şeker Pancarı Kota Uygulaması, Şeker Pancarı

The Effect of Quota Application on Sugar Beet on Kutahya Sugar Beet Production and Socio-Economic Status of Producers

Öz

Agriculture is especially critical for the economies of developing countries, as it constitutes the first stage of development processes. Sugar beet, which is an agricultural product, gains importance in terms of being the primary raw material of sugar with high added value. For this reason, all countries take various measures to regulate the sugar market as a strategic product. Various applications have been made to regulate the sugar market in Turkey. The aim of this study is to investigate the possible effects of sugar beet production quota applied since 1998 on sugar beet production in Kutahya and the socio-economic status of beet producers. For this purpose, a questionnaire was applied to 60 farmers who were selected from sugar beet farmers in Kutahya by sampling. When the results of the survey were analyzed, it was concluded that the production of beets in Kutahya did not show great changes with the application of quotas, the areas of beet produced and the amount of beet produced were largely related to irrigation possibilities and the number of parts of agricultural land

Anahtar Kelimeler

Agricultural Quota Applications, Sugar Beet Quota Application, Sugar Beet

Kaynakça

• Bıyık, G., & Ertürk Atabey, S. (2017). Gıda Rejimi Perspektifinden Türkiye’de Şeker Kanununun Değerlendirilmesi ve Bir Regülasyon Kurumu Olarak Şeker Kurulu’nun Düzenleyici Rolü. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi , 6 (ICAFOF 2017 Özel Sayı), 178-191.
• Ceylan, R. F., İlbasmış, E., & Özkan, B. (2018). Is price significant in Planning for Sugar Beet Production? An Example from Turkey. Mediterranean Agricultural Sciences , 31 (2), 117-122.
• Çiçek, Ö., & Acar, O. K. (2018). Türkiye’de Şeker Fabrikalarının Özelleştirilmesi ve İstihdam Üzerine Etkileri. QUO VADIS Social Sciences Proceedings Book FSCongress , 110- 120.
• Demir, M. (2017). Kars İlinde Şeker Pancarı Üretiminin Beşeri ve Ekonomik Önemi, Sürdürülebilirliği. Marmara Coğrafya Dergisi (36), 175-190.
• Dikmen, F. H., & Bozdağ, E. G. (2018). Türkiye’de Kamu Şeker Fabrikaları İçin Bir Etkinlik Analizi: 2003-2016. İşletme Araştırmaları Dergisi , 10 (3), 452-470.
• Erdinç, Z. (2017). Türkiye'de Şeker Sanayinin Gelişimi ve Şeker Sanayinde İzlenen Politikalar. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , 17 (3), 9-26.
• FAOSTAT. (2019). 12 9, 2019 tarihinde Food and Agriculture Organization of the United Nations: http://www.fao.org/faostat/en/#data/QV adresinden alındı
• Güneş, E., Gün, S., Gülçubuk, B., & Olhan, E. (2004). Türkiye’de Şeker Politikalarının Şekerpancarı Üretimine Etkileri: Ankara İli Polatlı İlçesi Araştırması., (s. 61-66). Tokat.
• Haşıloğlu, S. B., Baran, T., & Aydın, O. (2015). Pazarlama Araştırmalarındaki Potansiyel Problemlere Yönelik Bir Araştırma: Kolayda Örnekleme ve Sıklık İfadeli Ölçek Maddeleri. Pamukkale İşletme ve Bilişim Yönetimi Dergisi , 2 (1), 19-28.
• Karadeniz, V. (2016). Erzincan İlinde Şeker Pancarı Tarımının Coğrafi Dağılışı ve Başlıca Sorunları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi , 9 (46), 327-338.
• Kaya, F. (2015). Küresel ve Bölgesel Şeker Politikalarının Türkiye Şeker Fabrikalarına Etkilerine Bir Örnek; Ağrı Şeker Fabrikası. İstanbul Ünivesitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Dergisi (31), 41-61.
• Kepenoğlu, A. (2008). Şeker Pancarında Kota Uygulamalarının Şeker Pancarı Üretimine Etkileri ve Üreticilerin Sosyo-Ekonomik Durumlarında Meydana Gelen Değişimler: Eskişehir İli Alpu İlçesi Araştırması. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Koç, H., & Bulut, İ. (2016). Türkiye Şeker Pancarı Üretiminde Yozgat İli'nin Yeri ve Önemi. Türk Coğrafya Dergisi (67), 33-40.
• Koç, H., Ergün, A., & Kartal, F. (2018). Sivas İli’nde Şeker Pancarı Üreticilerinin Sorunları ve Çözüm Önerileri. İnternational Journal of Geography and Geography Education (38), 247- 265.
• Konyalı, S., & Gaytancıoğlu, O. (2002). Yeni Şeker Kanununun Türkiye Şeker Sanayiine Etkilerinin İncelenmesi. Tarımsal ve Tarıma Dayalı Sanayi (s. 310-313). Erzurum: 5. Türkiye Tarım Ekonomisi Kongresi Erzurum.
• KPEK, Kütahya Pancar Ekicileri Kooperatifi. (2019, 12 3). Kütahya Şeker, Melas ve Küspe Üretim Miktar ve Parasal Değerleri. Kütahya.
• KŞFAŞ, Kütahya Şeker Fabrikası Anonim Şirketi. (2019, Kasım 21). 2018 Yılı Üretim, İstihdam ve Maliyetler Raporu. Kütahya, Merkez.
• Resmi Gazete. (2002, 6 28). Tarım Reformu Uygulama Alanı Toprak Normu Esaslarının Yürürlüğe Konulması Hakkında Karar . Karar No: 2002/4285, Sayı:24799.
• SEDK, Sosyo Ekonomik Değerlendirme Komitesi. (2017). Biyogüvenlik Kurulu’na Sunulmak Üzere Sosyo-Ekonomik Değerlendirme Komitesi Tarafından Hazırlanan Rapor. 12 9, 2019 tarihinde Türkiye Biyogüvenlik Bilgi Değişim Mekanizması: http://www.tbbdm.gov.tr/YemArsiv2.aspx adresinden alındı
• Şimşek, G. (2018). Şeker Fabrikalarının Ekonomik ve Sosyal Etkileri: Erzurum Şeker Fabrikası Örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi , 11 (60), 1136-1152.
• Tosun, F., & Arslan, S. (2016). 4634 Sayılı Şeker Kanunu Sonrasında Türkiye Şeker Sanayinde Meydana Gelen Gelişmeler. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi , 25 (Özel Sayı), 328-333.
• Tuğcu, G. (2009). Pankobirliğin 4634 Sayılı Şeker Kanunu Çerçevesinde Ülke Şeker Piyasasındaki Yerinin Şeker Pancarı Üreticisi Açısından Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi . Tekirdağ: Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• TÜİK, Türkiye İstatistik Kurumu. (2019). 12 10, 2019 tarihinde https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr adresinden alındı