Mustafa Kemal Paşa ve Silah Arkadaşları İçin Yazılan Manzum Bir Osmanlı Arşiv Belgesi

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 3, 80 - 86, 01.01.2020

Muhittin Eliaçık

Öz

Hazine-i Evrak olarak nitelenen Osmanlı arşivleri tüm bilim dalları için çok önemli bilgi ve belgeler içeren bir okyanustur. Bu arşivlerde muhtelif sebeplerle manzum olarak kaleme alınıp saraya veya diğer devlet kurumlarına sunulan ve arşiv belgesi hükmünü kazanmış çok sayıda belge bulunmaktadır. İşte bunlardan birisi de TBMM reisi Mustafa Kemal Paşa ve onun silah arkadaşları için yazılmış iki methiye manzumesi olup yazarı, bürokratik hayatının on yılını Diyarbakır'da geçirip altı yıl da Diyarbakır valiliği yapmış olan Mehmed Halid Hacı Halid Bey’dir. Kendisi 1896 yılında bu vilayete vali olarak atanmış ve orada önemli işlere imza atmış bir bürokrattır. Lefkoşe doğumlu olan ve ilk eğitimini evinde özel öğretmenle tamamlamış olan bu zat, taşrada bazı görevler yaptıktan sonra Aydın ve Sinop’ta tahrirat müdürlüğü, Suriye ve Van’da mektupçuluk, Kosova ve Yanya’da savcılık, Diyarbekir ve Dersaadet istinaf mahkemeleri başsavcılıkları ve Girid adliye müfettişliği yapmıştır. Diyarbakır valiliğini aralıksız altı yıl sürdürmüş ve orada çok sayıda eser ve onarım işleriyle birlikte çeşitli hayır ve hasenat işleri yapmıştır. Diyarbakır valiliğinden ayrıldıktan sonra birkaç görev daha yapıp İstanbul’a yerleştiği ve bu sırada Millî Mücadele’yi uzaktan desteklediği, 30 Ağustos 1922’de kazanılan Başkomutanlık Meydan Savaşı üzerine de TBMM reisi Mustafa Kemâl Paşa ile onun silah arkadaşları hakkında iki methiye manzumesi kaleme aldığı tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Osmanlı arşivleri, Mustafa Kemal Paşa, methiye, Diyarbakır

An Poetry Archive Document Written About Mustafa Kemal Pasha And His Weapon Friends

Öz

Ottoman archives are a sea that is described as the Treasury and contains very important information and documents for all disciplines. There are many documents in these archives that were written in verse for various reasons and presented to the palace or other government institutions and kept by winning the archive document.One of them is the two praise texts written for the head of the Grand National Assembly of Turkey, Mustafa Kemal Pasha and his gunmates. These writings were written by Mehmed Halid Hacı Halid Bey, who spent ten years of his bureaucratic life in Diyarbakır and served as the governor of Diyarbakır for six years. He was a bureaucrat who was appointed as the governor of this province in 1896 and carried out important works there. Born in Nicosia and completed his primary education with a private teacher in his home.He did some duties in the provinces, after he served as an writing editor in Aydın and Sinop; He worked as an inspector. He continued his governorship of Diyarbakır, where he was appointed in 1896, for six years without any interruption, and realized many works and repairs and many charities. After leaving the Diyarbakır governor, doing a few more tasks it was determined that he settled in Istanbul and supported the National Struggle at a distance, and that he wrote two praises on the Commander-in-Chief Battle of Mustafa Kemal and his gunmates on August 30, 1922

Anahtar Kelimeler

Ottoman archives, Mustafa Kemal Pash, eulogy, Diyarbekir

Kaynakça

• BOA (Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı), DH. SAİDd. (Sicill-i Ahval Defterleri), gömlek nr.1, sıra nr. 726, 29.12.1268.
• BOA (Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı), HR. İM (Hariciye Nezareti İstanbul Murahhaslığı), dosya nr. 61, gömlek nr.47, 1922.10.26
• Kırmızı, A. (2008). Kıbrıslı Halid Bey’in Diyarbakır Valiliği (1896-1902), Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Diyarbakır, (C.1, s.265-274), Ankara: Diyarbakır Valiliği Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayını.