İmalat Sanayi için Fonksiyonel Rezonans Analiz Metodu (FRAM): Literatürün Bibliyometrik Analizi

Yıl 2024, Cilt: 04 Sayı: 02, 120 - 129, 31.12.2024

Nazlı Gülüm Mutlu

Öz

İmalat sanayi kapsamında faaliyet gösteren sektörler yüksek ve orta-yüksek teknolojiye sahip sosyo-teknik sistemlerdir. Bu sektörlerdeki firmalar rekabet avantajını sürdürebilmek ve devamlılığı güvence altına alabilmek için yetkinliklerini sürekli geliştirmeye çabalarlar. Söz konusu çabaların başarılı sonuçlar vermesinde ekosistemin en önemli parçası organizasyonel performans önemli bir role sahiptir. Performans çıktıları sürekli planlandığı gibi olmayabilmekte, değişiklikler yaşanabilmektedir. Ülke ekonomisine katkısı bakımından önemli bir role sahip olan imalat sanayisi için insan faktörüne dayanan değişkenliğin yönetilmesi öncelikle çözüm geliştirilmesi gereken problemlerdendir. Fonksiyonel Rezonans Analiz Metodu (FRAM) sosyo-teknik sistem yaklaşımına dayanan değişkenliğe neden olan ve yolunda giden durumları analiz etmeye yarayan alanda henüz yeni olan bir güvenlik analiz metotdur. Bu çalışmada, imalat sanayisine yönelik FRAM’dan fayda sağlayan araştırmalar için bibliyometrik analizi yürüterek gelecek araştırmacılara bir perspektif sunulması amaçlanmıştır. Bu amaçla, Avrupa Topluluğunda ekonomik faaliyetlerin istatistiksel sınıflandırılması rehberinde imalat sanayisini tanımlayan anahar kelimeler kullanılmıştır. Scopus veri tabanından yapılan sorgu ile 2013-2023 yıllarında üretilmiş yayınlar çalışmaya dahil edilmiştir. Analiz aracı olarak, VOS viewer kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre yayınların %52’si dergi makalesidir. Alanı domine eden başlıca yazarlar ise Tarcisio Abreu Saurin ve Eric Hollnagel olmuştur. Yazarlar için hem yayın yapmak hem de atıf vermek için ik üç dergi sırasıyla Safety Science, Reliability Engineering & System Safety ve Ergonomics’dir. Brazilya, Cin ve İtalya en çok yayın üreten ilk üç ülke olup Türkiye’de üretilen yayın sayısı son derece sınırlıdır. Araştırmacılara, araştırma boşluklarını belirleyebilmeleri için FRAM, sosyo-teknik system, dayanıklılık mühendisliği anahtar kelimelerini kullanmaları önerilmektedir. Bu çalışmada elde edilen sonuçların, özellikle Türkiye imalat sanayisinin sürdürülebilirliğine katkı sunabilecek çalışmaların yürütülmesini teşvik edeceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

İmalat sanayi, sosyo-teknik sistemler, güvenlik analizi, FRAM, bibliyometrik analiz

Functional Resonance Analysis Method for the Manufacturing Industry: A Bibliometric Analysis of the Literature

Öz

The manufacturing industry is a socio-technical system with high and medium-high technology, and companies within these sectors aim to enhance their capabilities to maintain a competitive edge and ensure long-term sustainability. Organizational performance plays a crucial role in the ecosystem, but performance outcomes may not always align with continuous planning due to changes that can occur. Therefore, managing variability based on the human factor, particularly in the manufacturing industry, which has a significant impact on the national economy, is a top priority when developing solutions to address the challenges faced by these sectors. The Functional Resonance Analysis Method (FRAM) is a safety analysis technique that aims to analyze variability that causes deviations and well-performing situations. This study conducts a bibliometric analysis to provide insight into studies that have benefited from FRAM in the manufacturing industry. The study found that 52% of published works are journal articles, and Tarcisio Abreu Saurin and Eric Hollnagel are the most prominent authors in the field. For researchers, the top three journals for publishing and citing are Safety Science, Reliability Engineering & System Safety, and Ergonomics, respectively. Brazil, China, and Italy lead in the number of publications, with a limited number coming from Turkey. To identify research gaps, it is suggested that researchers use keywords such as FRAM, socio-technical systems, and resilience engineering. The results of this study are expected to motivate future research that will support the long-term viability of Turkey's manufacturing industry, particularly.

Anahtar Kelimeler

Manufacturing industry, socio-technical systems, safety analysis, FRAM, bibliometric analysis

Kaynakça

• [1]. Carré, H., “NACE Rev. 2, Statistical classification of economic activities in the European Community”. General and regional statistics. p.44, 2008.
• [2]. Tanyaş, M., & Baskak, M., “Üretim Planlama ve Kontrol. İrfan Yayıncılık”. p.25, 2015.
• [3]. Clark, D. P., Lima, L. R., & Sawyer, W. C., “Stages of diversification in high performing Asian economies”. Journal of Economic Studies, 44(6): 1017-1029, 2017.
• [4]. Haraguchi, N., Cheng, C. F. C., & Smeets, E., “The importance of manufacturing in economic development: has this changed?”. World Development, 93: 293-315, 2017.
• [5]. Özel, S., & Öztemel, E., “İşletmelerde Teknoloji Yönetimi ve Yetkinlik Bazlı Değerlendirme”. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Yönetim Bilimleri Dergisi, 16(31): 409-425, 2018.
• [6]. Novotná, M., Volek, T., Rost, M., & Vrchota, J., “Impact of technology investment on firm’s production efficiency factor in manufacturing”. Journal of Business Economics and Management, 22(1): 135-155, 2021.
• [7]. Bosman, L., Hartman, N., & Sutherland, J., “How manufacturing firm characteristics can influence decision making for investing in Industry 4.0 technologies”. Journal of Manufacturing Technology Management, 31(5): 1117-1141, 2020.
• [8]. Albery, S., Borys, D., & Tepe, S., “Advantages for risk assessment: Evaluating learnings from question sets inspired by the FRAM and the risk matrix in a manufacturing environment”. Safety science, 89: 180-189, 2016.
• [9]. Zheng, Z., Tian, J., & Zhao, T., “Refining operation guidelines with model-checking-aided FRAM to improve manufacturing processes: a case study for aeroengine blade forging”. Cognition, Technology & Work, 18: 777-791, 2016.
• [10]. Mutlu, N., Selim, S., & Altuntaş, S., “A multinomial logit model based approach to find patterns among occupational accidents in Turkish manufacturing systems”. Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 39(2): 1049-1066, 2024.
• [11]. Mutlu, N. G., Altuntas, S., & Dereli, T., “The evaluation of occupational accident with sequential pattern mining”. Safety Science, 166: 106212, 2023.
• [12]. Mutlu, N. G., & Altuntas, S., “Assessment of occupational risks In Turkish manufacturing systems with data-driven models”. Journal of Manufacturing Systems, 53: 169-182, 2019.
• [13]. Paguay, M., Febres, J. D., & Valarezo, E., “Occupational Accidents in Ecuador: An Approach from the Construction and Manufacturing Industries”. Sustainability, 15(16): 12661, 2023.
• [14]. Kee, D., “Characteristics of Work-Related Musculoskeletal Disorders in Korea”. International Journal of Environmental Research and Public Health, 20(2): 1024, 2023.
• [15]. SSI annual statistical report, 2013-2021. https://www.sgk.gov.tr/Istatistik/Yillik/fcd5e59b-6af9-4d90-a451-ee7500eb1cb4/. Access date: 6 Feb 2024.
• [16]. Eurostat annual statistical report, 2013-2021. https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/hsw_n2_02__custom_9705352/default/table?lang=en. Access date: 6 Feb 2024.
• [17]. Hollnagel, E., “Safety-I and safety-II: the past and future of safety management”. CRC press. p.62, 127, 2014.
• [18]. Hollnagel, E., “FRAM: the functional resonance analysis method: modelling complex socio-technical systems”. Crc Press, 2012.
• [19]. Riccardo, P., Gianluca, D. P., Giulio, D. G., & Francesco, C., “FRAM for systemic accident analysis: a matrix representation of functional resonance”. International journal of reliability, quality and safety engineering, 25(01): 1850001, 2018.
• [20]. Lee, J., & Chung, H., “A new methodology for accident analysis with human and system interaction based on FRAM: Case studies in maritime domain”. Safety science, 109: 57-66, 2018.
• [21]. Patriarca, R., Di Gravio, G., Woltjer, R., Costantino, F., Praetorius, G., Ferreira, P., & Hollnagel, E., “Framing the FRAM: A literature review on the functional resonance analysis method”. Safety Science, 129: 104827, 2020.
• [22]. McGill, A., Smith, D., McCloskey, R., Morris, P., Goudreau, A., & Veitch, B., “The functional resonance analysis method as a health care research methodology: A Scoping review”. JBI Evidence Synthesis, 20(4): 1074-1097, 2022.
• [23]. Salehi, V., Veitch, B., & Smith, D., “Modeling complex socio‐technical systems using the FRAM: A literature review”. Human factors and ergonomics in manufacturing & service industries, 31(1): 118-142, 2021.
• [24]. Ramkumar, B., Harish, V., Renuka, S. D., & Srinivasaiah, R., “Lean Manufacturing: A Bibliometric Analysis, 1970-2020”. Journal of Scientometric Research, 10(1): 63-73, 2021.
• [25]. Blanco-Mesa, F., Merigó, J. M., & Gil-Lafuente, A. M., “Fuzzy decision making: A bibliometric-based review”. Journal of Intelligent & Fuzzy Systems, 32(3): 2033-2050, 2017.
• [26]. Ivanov, D., Tang, C. S., Dolgui, A., Battini, D., & Das, A., “Researchers' perspectives on Industry 4.0: multi-disciplinary analysis and opportunities for operations management”. International Journal of Production Research, 59(7): 2055-2078, 2021.