İstanbul’daki Hemşehri Dernekleri Toplum Afet Bilinci Geliştirmede Etkin Rol Üstlenebilir mi?

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 2, 151 - 163, 31.12.2019

Gül Yücel Didem Gürbüz

https://doi.org/10.32569/resilience.578501

Cited By: 1

Öz

Çalışmada toplum afet
bilinci geliştirmede mevcut sivil toplum kuruluşları altyapısının
kullanılabilirliği tartışılmıştır. Bu kapsamda sivil toplum kuruluşu olarak
“Hemşehri Dernekleri”nin kentte kurduğu sosyal dayanışma ağlarının temel afet
bilincinin yaygınlaştırılmasında kullanılabilirliği İstanbul sınırlılığında
incelenmiştir. Hemşehri dernekleri ülke genelinde ve daha çok göç alan büyük
kentlerde yaygın sosyal ağı ile geleneksel dayanışma kültürünün kentlerdeki
uzantısı olarak karşımıza çıkmaktadır. İstanbul’un araştırma alanı olarak
seçiminde hemşehri derneklerinin yoğun olarak faaliyet göstermesi, deprem
tehlikesi altında olması ve afet riskleri taşıması ekten olmuştur. Çalışmada
nitel araştırma yöntemlerinden görüşme tekniği yoluyla veri toplanmıştır. İstanbul’da
hâlihazırda 135 federasyon altında toplanmış 6304 hemşehri derneği
bulunmaktadır. Hemşehri derneklerinin yapısı ve sayıca fazla oluşu, araştırmada
kullanılacak araçların şekillenmesinde etkili olmuş, araştırmanın hemşehri
derneklerinin bağlı oldukları federasyonlar yoluyla yapılmasını beraberinde getirmiştir.
Bu doğrultuda hemşehri derneklerinin bağlı olduğu federasyonlarla iletişim
kurulmuş ve görüşmeyi kabul eden altı federasyonla ayrıntılı görüşme
yapılmıştır. Yapılan araştırma sonuçları, konuyla ilgili istekli olunmakla
birlikte ön çalışma ve hazırlıkların gerekliliği ortaya çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Afet, afet bilinci, sivil toplum kuruluşu, hemşehri derneği

Can Fellow Countryman Associations in Istanbul Take Active Role in Disaster Awareness?

Öz

In this study, usefulness of existing network of non-governmental
organizations such as fellow countryman association for enhancing disaster
awareness is discussed. Fellow countryman associations appear as the extension
of traditional solidarity culture with widespread social network throughout the
country and in big cities receiving more immigration. Due to the being under
the threat of earthquake and capacity of social and educational activities of
fellow countryman associations, Istanbul is selected for case study area. Data
is collected through interview technique, one of the qualitative research
methods. There are currently 6304 fellow countryman associations gathered under
the135 federations in Istanbul. The structure and large number of fellow countryman
associations are effective for determining the tools to be used in the research
and bring the research through the federations of fellow countryman
associations. In this regard, communication is established with the federations
which fellow countryman associations are affiliated and a detailed interview is
conducted with the six federations that accepted the meeting. According to
research result, there is needed to preliminary studies and preparations
despite of their willing.

Kaynakça

• Acar, Ş. (2010). “Sivil Toplum Kurumu Olarak Türkiye’de Derneklerin Profili”, Yüksek Lisans Tezi (Yayınlanmamış), Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Akça, E. (2012). “Büyükşehir Belediyelerinde, Hemşehri Derneklerinin Yerel Siyaset ve Kent Yönetimi Üzerindeki Etkileri”, Yüksek Lisans Tezi (Yayınlanmamış), Bahçeşehir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Arama Kurtarma Derneği, AKUT. (2015). “Afet ve Deprem Bilinçlendirme Semineri”. https://www.akut.org.tr/2015-yili-seminer-verileri Son Erişim Tarihi 10 Temmuz 2017
• Altay, N. (2009). “İzmir’de Hemşehri Dayanışmasının Kent Kültürü Üzerindeki Etkileri”, Doktora Tezi (Yayınlanmamış), Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Ayça Kurtoğlu, « Mekânsal Bir Olgu Olarak Hemşehrilik ve Bir Hemşehrilik Mekanı Olarak Dernekler », European Journal of Turkish Studies [Online], 2 | 2005, http://journals.openedition.org/ejts/375
• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, AFAD (2017). “Afete Hazır Türkiye Bilinçlendirme ve Eğitim Projesi, 2012-2017”, TC İçişleri Bakanlığı, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, https://www.afad.gov.tr/tr/2501/Afete-Hazir-Turkiye-Bilinclendirme-ve-Egitim-Projesi Son Erişim tarihi 01 Temmuz 2017
• Avcilar Belediyesi AB. (2018). Avcılar Belediyesi Afet Gönüllüleri projesi ABAG http://www.avcilar.bel.tr/Icerikler/Hizmetlerimiz/Abak
• Dernekler Bilgi Sistemi İstatistikleri, DERBİS.(2017). “Dernekler Bilgi Sistemi İstatistikleri” T.C. İçişleri Bakanlığı, Dernekler Dairesi Başkanlığı, https://www.dernekler.gov.tr/tr/DernekIslemleri/istatistikler.aspx Son Erişim tarihi 30 Haziran 2017
• Gürbüz D., Yücel G. (2017). “Role of NGOs in Disaster Awareness, Fellow Countryman (Hemşehri) Associations”, Poster Sunum, World Bosai Forum World Bosai Forum/ IDRC International Disaster Risk Conference, 25-28 November, 2017, Tohoku University, Sendai, Japan
• İstanbul Büyükşehir Belediyesi, İBB. (2002). “Türkiye Cumhuriyeti İstanbul ili Sismik Mikro Bölgeleme Dâhili Afet Önleme/ Azaltma Temel Planı Çalışması”, Son Rapor, Cilt 5, 2002. http://www.ibb.gov.tr/tr-TR/SubSites/DepremSite/PublishingImages/JICA-TUR.pdf Son Erişim Tarihi 01 Temmuz 2017.
• İstanbul Büyükşehir Belediyesi, İBB.(2003). “İDMP, İstanbul İçin Deprem Master Planı, 2003”. http://www.ibb.gov.tr/tr-TR/SubSites/DepremSite/Documents/%C4%B0DMP_TUR.pdf Son Erişim Tarihi 01 Temmuz 2017.
• International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies, IFRC, (2011). “Public awareness and public education for disaster risk reduction: a guide”. Geneva, IFRCRCS, http://www.ifrc.org/Global/Publications/disasters/reducing_risks/302200-Public-awareness-DDR-guide-EN.pdf Son Erişim tarihi 20 Haziran 2017
• İstanbul Valiliği., İstanbul Proje Koordinasyon Birimi, İPKB. (2017). “Toplumun Afetler Hakkında Bilinçlendirilmesi ve Eğitimi” http://www.ipkb.gov.tr/tr/bilesen/kategori/toplumun-afetler-hakkinda-bilinclendirilmesi-ve-egitimi Son Erişim Tarihi 10 Temmuz 2017
• Jeanne Hersant et Alexandre Toumarkine, «Hometown organisations in Turkey: an overview»,European Journal of Turkish Studies [En ligne], 2 | 2005
• KRDAE. (2017). “AHEB ABCD - Temel Afet Bilinci Eğitim Programı”. Boğaziçi Üniversitesi, Kandilli Rasathanesi Deprem Araştırma Enstitüsü, KRDAE, http://www.koeri.boun.edu.tr/aheb/abcd.asp Son erişim tarihi 10 Haziran 2017
• Koçak Y. ve Terzi, E. (2014). Hemşehri Dernekleri, Hemşehrilik Bilinci ve Kentlileşme İlişkisi Üzerine Bir Araştırma: İstanbul/Sultangazi’deki Karslı Hemşehri Dernekleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayı: 32, ss. 137-150.
• Maskrey, A. (1989). Disaster Mitigation—A community based approach, London: Oxfam.
• Milli Eğitim Bakanlığı, MEB.(2011). Can ve Mal Güvenliği Afet Bilinci Eğitimi Modüler Programı. https://hbogm.meb.gov.tr/ Son Erişim Tarihi 05 Mayıs 2017
• Nakagawa, Y., Shaw, R. (2004). Social Capital:A Missing Link to Disaster Recovery, International Journal of Mass Emergencies and Disasters , Vol. 22, No. 1, pp. 5–34.
• Özdemir, G. (2013). Tampon Mekanizmadan Siyasal Aktörlüğe Hemşehri Dernekleri. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/5 Spring 2013, p. 577-593.
• Shaw, R. (2012). “Corporate Community Interface: New Approaches In Disaster Risk Reduction” Community-Based Disaster Risk Reduction Community, Environment and Disaster Risk Management, Emerald Group Publishing Limited. Volume 10, 67–87
• The United Nations Office for Disaster Risk Reduction. 2015. “Sendai Framework for Disaster Risk Reduction 2015-2030”. https://www.unisdr.org/files/43291_sendaiframeworkfordrren.pdf Son erişim tarihi 28 Haziran 2017
• URL-1: Kadıköy Belediyesi, 11 Ekim 2018 tarihli haber: http://www.kadikoy.bel.tr/Haberler/turkiyenin-ilk-afet-egitim-parki-kadikoyde-acildi
• URL-2: Esenler Belediyesi Arama Kurtarma Ekibi- ESKAT, Afet Bilinci Eğitimi: http://eskat.esenler.bel.tr/egitimler/afetbilinci.html
• URL-3: Kartal Belediyesi- AKUT Vakfı Toplum Afet Bilinçlendirme Merkezi, 1 Mart 2019 tarihli haber: https://www.kartal.bel.tr/tr/haberler/Habergoster.aspx?id=17787