Farklı Kurumsal Çerçevelerin Kültürel Mirasın Korunmasında Risk Yönetimi Açısından Karşılaştırması: Birleşik Krallık, Japonya ve Türkiye UNESCO Dünya Miras Alanı Örnekleri

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 2, 247 - 267, 31.12.2019

Aynur Uluç Meltem Şenol-balaban

https://doi.org/10.32569/resilience.618752

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın amacı
başka ülkelerdeki doğal, insan-kaynaklı ve kurumsal tehlikelere maruz UNESCO
Dünya Mirası Alanları’nın (bundan böyle DMA) yönetimiyle ilgili farklı kurumsal
çerçeveleri Türkiye ile karşılaştırmalı olarak incelemektir. Bunu yaparken aynı
zamanda bu alanları tehdit eden faktörlerin ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu
kapsamda, öncelikle kültürel mirasın risk yönetimi ile ilişkili olarak
korunması konusundaki uluslararası gündem tartışılmıştır. Daha sonra Japonya,
Birleşik Krallık ve Türkiye olmak üzere 3 farklı ülke kültürel miras
alanlarının korunmasında risk yönetiminin nasıl dikkate alındığı konusunda
incelemeye tabi tutulmuştur. DMA’ları tehdit eden faktörlerin aynı zamanda
kurumsal yaklaşımlarla olan ilişkisi konusuna değinirken Koruma Durum Raporları
Bilgi Sistemi’nden (bundan sonra KDS) faydalanılmıştır. Bu incelemeler göstermiştir
ki Birleşik Krallık örneğinde, 31 UNESCO DMA arasında, 2'si doğal faktörlerden,
18'i insan kaynaklı faktörlerden ve 14'ü de kurumsal faktörlerden kaynaklanan
tehditlere maruzdur. Japonya örneğinde, 21 DMA'dan 3'ü doğal faktörlerden, 3'ü
insan kaynaklı faktörlerden ve 4'ü kurumsal faktörlerden dolayı tehdit
altındadır. Türkiye örneğinde de, 17 DMA'dan 3'ü doğal faktörler, 4'ü insan
kaynaklı faktörler ve 7’si kurumsal faktörler nedeniyle tehditlere maruz
kaldıkları gözlemlenmektedir. Üç ülkedeki örnekler arasında yapılan bu
kıyaslamada, risk yönetimi ve kültürel mirasın korunması için üç farklı
kurumsal sistem bulunduğunu unutmamak gerekir. Bu çalışmada da, bu sistemler
arasındaki benzerlikler ve farklılıklar incelenmiş, bu sistemlerin artıları ve
eksileri tartışılmıştır. Bu çalışmanın kapsamı araştırmayı sadece 3 ülke
örneğiyle sınırlandırılmıştır, dolayısıyla Asya, Avrupa ve Anadolu’dan birer
örnek olmak üzere yapılan bu incelemenin sonuçlarını başlangıç niteliğinde
kabul etmek anlamlıdır. İleriki çalışmalarda örnek sayısının artırılması ile
DMA alanlarındaki risklerle mücadeledeki kurumsal çerçevedeki çözümlerin bir
izgesi elde edilebilecektir.

Anahtar Kelimeler

kurumsal çerçeve, risk yönetimi, UNESCO Dünya Miras Alanı, Japonya, Birleşik Krallık, Türkiye

The Comparison of Institutional Frameworks Regarding Risk Management for Conservation of Cultural Heritage by Focusing on UNESCO World Heritage Sites: The Cases of the UK, Japan and Turkey

Öz

The aim of this study
is to investigate different institutional frameworks that deals with the
management of UNESCO World Heritage Sites (hereafter WHS) under the threats of
natural and technological hazards in other countries in comparison with Turkey.
While doing this it is also aimed to figure out the factors that threat those
sites. In this regard, first of all the international agenda regarding the
conservation of cultural heritage in relation to risk management are discussed.
Then, three different countries; namely Japan, U.K. and Turkey are examined
with respect to how they consider ‘risk management’ for the conservation of
cultural heritage sites. In addition to that, while explaining about the
relationships between institutional approaches and factors that UNESCO WHS of
those countries are exposed to ‘State of Conservation System’ (hereafter SOC)
has been used. According to this investigation it is showed that in the UK
case, among 31 UNESCO WHS, 2 of them are facing threats due to natural factors,
18 of them are exposed to threats because of human-induced factors and 14, out
of 31 are subject to threats due to institutional factors. In Japan case, 3 of
21 World Heritage Sites are faced with threats because of natural factors, 3 of
them are exposed to human-induced factors and 4 are subject to institutional
factors. In the case of Turkey, it is observed that 3 of 17 WHS are faced with
hazards because of natural factors, 4 are subject to human-induced threats and
7 of them are exposed to institutional factors. However, among instances in
three countries, it should be noted that there are three different
institutional systems for risk management and the conservation of cultural
heritage. In this study those institutional systems have been investigated with
their pros and cons as well as similarities and differences. In the scope of
this article the investigation has been limited to only 3 case countries so
that the result should be accepted as preliminary covering cases from Asia,
Europe and Anatolia. Further studies could extend the number of cases
investigated in order to have a spectrum of solutions in institutional
framework for dealing with risks in WHS.

Anahtar Kelimeler

institutional framework, risk management, UNESCO World Heritage Site, the UK, Japan, Turkey

Kaynakça

• Bouakaze Khan, D. (2017). Armed Conflict Presentation of SA 506 Cultural Heritage and Disaster Zones (METU/ODTÜ Post-grad seminars).
• Dinçer, İ. (2012). Kültür Mirasının Korunmasında ‘Risklere Hazırlık’ Kavramanının Gelişimi, Mimarlık Dergisi, İstanbul (364), p.59
• Feilden, B. S. (1987). Between Two Earthquakes: Cultural Property in Seismic Zones. Rome: ICCROM, Getty Conservation Institute.
• ICOMOS (1987). The Washington Charter.
• ICOMOS (2005). Threats to World Heritage Sites 1994-2004: An Analysis
• Jigyasu, R. (2015). Challenges and Opportunities for Disaster Risk Management of Cultural Heritage against Floods. ICOMOS–Hefte des Deutschen Nationalkomitees, 60, 22-29.
• Jigyasu, R. (2016). Reducing Disaster Risks to Urban Cultural Heritage: Global Challenges and Opportunities. Journal of Heritage Management, 1(1), 59-67. Doi: 10.1177/2455929616649476.
• Kapucu, N. (no date). Emergency and Crisis Management in the United Kingdom: Disasters Experienced, Lessons Learned, and Recommendations for the Future.
• Murakami, Y. (2011). Disaster Risk Management of Cultural Heritage Based on the Experience of the Great Hanshin Earthquake, Retrieved from http://www.nara.accu.or.jp/elearning/2011/risk.pdf Last Access 02.01.2018.
• STORM Project Report (2017). Safeguarding Cultural Heritage through Technical and Organizational Resources Management, D11 Current Practice for Management and Conservation of Cultural Heritage.
• Stovel, H. (1998). Risk Preparedness: A Management Manual for World Cultural Heritage, ICCROM, Rome.
• Tandon, A. (2013). ICCROM Programme on Disaster and Risk Management: A Background Paper.
• Uluç, A. & Şenol-Balaban (2017). Kültürel Miras Alanlarının Karşılaştığı Riskleri Diyalog(suzluk) Üzerinden Tanımlamak, Koruma: Geçmiş Bugün Gelecek Arasındaki Diyalog, TED University 26-27-28 October 2017, Ankara, Published Extended Abstract.
• Uluç, A. & Şenol-Balaban (2017). Kültürel Miras Alanlarının Karşılaştığı Riskleri Diyalog(suzluk) Üzerinden Tanımlamak, Koruma: Geçmiş Bugün Gelecek Arasındaki Diyalog, TED University 26-27-28 October 2017, Ankara, Presentation.
• UNESCO (1954). The Hague Convention.
• UNESCO (1972). Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage.
• UNESCO (2010). Managing Disaster Risk for World Heritage, UNESCO World Heritage Center, Paris. Retrieved from http://whc.unesco.org/en/managing-disaster- risks/, Last Access 4 August 2017.
• Cabinet Office (2015). White Paper Disaster Management in Japan. Cabinet Office (2017). White Paper Disaster Management in Japan.
• Yıldırım Esen, S. (2014). Risk Assessment of Archaeological Heritage at Territorial Scale: The Case of İzmir Metropolitan Area, METU, Unpublished PhD Thesis.
• Zıvralı, İ., Cabbar N. Ü. (2015). Kültür Varlıklarında Risk Yönetimi; Gelişimi, Güncel Durum ve Öneriler, 5. Tarihi Eserlerin Güçlendirilmesi ve Geleceğe Güvenle Devredilmesi Sempozyumu, 1-3 Ekim 2015, Erzurum.
• Matiz López, J. P. (2016). Integrated Risk Assessment for Cultural Heritage Sites: a holistic support tool for decision-making, PhD. Program in Management and Development of Cultural Heritage XXVI Cycle, Lucca, Italy.
• Internet Sourceshttps://historicengland.org.uk/advice/heritage-at-risk/types/
• http://whc.unesco.org/en/soc/
• [URL1] https://www.preventionweb.net/organizations/3389/profile), Last Access 29.01.2018.
• [URL2] (http://www.english-heritage.org.uk/about-us/our-priorities/) Last Access 31.01.2018.
• [URL3] (https://historicengland.org.uk/advice/heritage-at-risk/types/) Last Access 31.01.2018.
• [URL3] (http://www.cao.go.jp/en/importantcouncil.html) Last Access 31.01.2018.