Sürdürülebilir Bir Yönetim Paradigması: Ortopedik Engelli Bireylerin Afetlere Hazırlık Seviyeleri

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 24, 30.06.2019

Bora Balun , Kasım Yılmaz

https://doi.org/10.32569/resilience.543237

Cited By: 7

Öz

Doğa veya insan temelli
olarak meydana gelen afetler, nerede, ne zaman, nasıl ve hangi büyüklükte
ortaya çıkacağı önceden tam olarak kestirilemeyen olaylardır. Ortaya çıkış
biçimine göre bireysel veya kitlesel, sosyo-ekonomik ayrım gözetmeksizin
oldukça geniş etki yaratabilen afet ve acil durumlar; başta insanlar olmak
üzere canlılar ve çevre açısından ekonomik ve sosyal zararlara yol
açabilmektedir. İnsan, çevre ve diğer canlılar açısından telafisi mümkün
olmayan sonuçlara yol açan afetler olmadan önce özel bir çaba ve hazırlık
sürecini gerektirmektedir. Bu hazırlık sürecinde engelli bireylerin,
kendilerine özel önem atfedilmesi gereken bir kitleyi oluşturdukları
düşünülmekte; karar vericiler tarafından üretilen plan, program ve
politikalarda ayrıca dikkate alınmaları gerektiği savunulmaktadır.  Afet
ve acil durumlar açısından özel öneme sahip engelli bireylerin, bu tür olaylara
bireysel hazırlık seviyelerinin ölçülmesinin amaçlandığı bu çalışmada, Karabük
ilinde ikamet etmekte olan 322 ortopedik engelli bireye; İnal (2015) tarafından
geliştirilen, 33 maddeden oluşan “Sağlık İnanç Modeli ’ne Dayalı Acil
Durumlara/Afetlere Bireysel Hazırlık Ölçeği” uygulanmıştır. Araştırma
neticesinde engelli bireylerin afet ve acil durumlar konusunda farkındalık
odaklı özel bilgilendirme ve eğitime ihtiyaç duydukları tespit edilmiştir.
Engelli bireylere yönelik hazırlanacak olan afet ve acil durum plan, program ve
politika süreçlerinde bireylerin engel derecesi ve engel grupları dikkate
alındığı takdirde hedeflenen başarı seviyesinin yükseltilebileceği
düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Acil Durum, Afet, Afetlere Bireysel Hazırlık, Engelli Birey

A Sustainable Management Paradigm: Personal Disaster Preparadness Levels of People With Disabilities

Öz

Human or nature related
disasters are usually unpredictable events of which time, place and impacts are
difficult to forecast. Disasters and emergencies may have wide and severe
impacts on lives regardless of individual or socio-economic distinctions of
people and lead to economic, social and environmental damages. It requires a
special effort and preparation process before disasters happen and cause heavy
consequences for human and environment. In this preparation process, people
with disabilities are thought to be a special group which should be given an
extraordinary attention to. In overall disaster and emergency planning,
decision makers should take people with disabilities into consideration in
organizational program and policy making processes. In this study, it is aimed
to measure the personal preparedness levels of individuals with disabilities
living in Karabük for disasters and emergencies. A total of 322 disabled person
living in Karabük was reached and surveyed about their personal disaster and
emergency preparedness levels. In this survey a 33-item “Health Belief Model
based Personal Disaster and Management Preparedness Scale” developed by Inal
(2015) was used. As a result of the study, it has been determined that disabled
individuals need special information and educational support focused on
disaster and emergency situations. It was considered that taking the level and
group of disabilities of people into consideration while preparing emergency
plan and policies would increase the chance of success of recovery in disasters
and emergencies.

Anahtar Kelimeler

Disaster, emergency, individual disaster preparedness, person with disability

Kaynakça

• Akgül, A. ve Çevik, O. (2003) İstatistiksel Analiz Teknikleri, SPSS’te İşletme Yönetimi Uygulamaları, Ankara: Emek Ofset Ltd. Şti.
• Alpar, R. (2010) Spor, Sağlık ve Eğitim Bilimlerinde Örneklerle Uygulamalı İstatistik ve Geçerlilik- Güvenirlik, Ankara: DetayYayıncılık.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2010) Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: SPSS Uygulamalı, Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Altunışık, R., Çoşkun, R., Bayraktaroğlu S., Yıldırım, E. (2005) Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Sakarya: Sakarya Kitabevi Yayını.
• Arıkan, R. (2005) Araştırma Teknikleri ve Rapor Hazırlama, Ankara: Asil Yayın.
• Arslantürk, Z. (2001) Sosyal Bilimciler İçin Araştırma Metod ve Teknikleri, İstanbul: Çamlıca Yayınları.
• Baş, T. (2010) Anket, Ankara: Seçkin Yayıncılık ve San. ve Tic. Aş.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2010) Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Pegem Akademi.
• Cebeci, S. (2010) Bilimsel Araştırma ve Yazma Teknikleri, İstanbul: Alfa Basım Yayın Dağıtım.
• Davis, D. and Cosenza, R. M. (1998) Business Research for Decision Making, Boston: Pws-Kent Publishing Company.
• Erdoğan, İ. (2003) Pozitivist Metodoloji: Bilimsel Araştırma Tasarımı İstatistiksel Yöntemler Analiz ve Yorum, Ankara: ERK.
• Erkuş, A. (2009) Davranış Bilimleri İçin Bilimsel Araştırma Süreci, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hair Jr., J.F., Black, W.C., Babin, B.J. and Anderson, R.E. (2010) Multivariate Data Analysis: A Global Perspective, 7th Edition, Pearson Education, Upper Saddle River.
• Hair, J. F., Anderson, R. E., Tatham, R. L. and Black, W. C. (1998). Multivariate data analysis, 5th Edition, New Jersey: Prentice-Hall Inc.
• Karabük Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü. (2019). Özel Gereksinimli Bireyler İçin Afet Risklerinin Azaltılması Çalıştayı Hk. E.114204 sayılı resmi yazı.
• Karasar, N. (2008) Bilimsel Araştırma Yöntemi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karasar, N. (2011) Bilimsel Araştırma Yöntemi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Nakip, M. (2013) Pazarlama Araştırma Teknikleri, 3. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Odabaşı, Y. ve Barıs, G., (2003) Tüketici Davranışı, İstanbul: Mediacat Akademi.
• Özdamar, K. (2001) Spss İle Biyoistatistik, 4. Basım, Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Özdamar, K. (2004) Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi-I, Genişletilmiş 5. Baskı, Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Özen, Y. ve Gül, A. (2007) Sosyal ve Eğitim Bilimleri Araştırmalarında Evren ve Örneklem Sorunu, Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi, (15), 394-422.
• Padem, H., Göksu, A. ve Konaklı, Z. (2012) Araştırma Yöntemler SPSS Uygulamalı, Sarajevo: International Burch University.
• Pallant, J. (2005) SPSS Survival Manual: A Step By Step Guide to Data Analysis Using SPSS, Allen and Unwin Inc., Crows Nest, New South Wales.
• Ryan, C. (1995) Researching Tourist Satisfaction Issues, Concepts, Problems, London: Routledge.
• Sekaran, U. (2003) Research Methods for Business, New York: John Wiley.
• Tabachnick, B. G. ve Fidel, L. S. (2013). Using multivariate statistics. USA: Pearson Education Limited.
• Tavşancıl, E. (2002) Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi, Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Ural, A. ve Kılıç, İ. (2013) Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS Veri Analizi, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Veal, A. J. (2006) Research Methods for Leisure and Tourism: A Practical Guide, England: Pearson Education Limited.
• Yamane, T. (2001) Temel Ornekleme Yontemleri, Çev. A. Esin, M. A. Bakır, C. Aydın ve E. Gürbüzsel. İstanbul: Literatur Yayıncılık.
• Yaşlıoğlu, M. M. (2017) “Sosyal Bilimlerde Faktör Analizi ve Geçerlilik: Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör Analizlerinin Kullanılması”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46 (Özel Sayı), 74-85.
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004) SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Detay Yayıncılık.