Kırılganlıktan Kapasite Geliştirmeye

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 85 - 99, 30.06.2019

Nilgün Okay , Ebru İnal

https://doi.org/10.32569/resilience.570286

Cited By: 6

Öz

Afet risk azaltma planlanması ve stratejilerinin
uygulanmasında halkın tümünün paydaş olarak yer aldığı yaklaşımların afete
dirençliliği geliştirmede başarılı olduğu bilinmektedir.  Afete dirençlilik bakımından toplumun tüm
kesimlerinin görüşlerini sağlayan, bireylerin kapasitelerini geliştiren,
çözümün ve uygulamanın parçası haline gelmesini sağlayan katılımcı yaklaşımlar
öncelikli olmalıdır.  Halbuki afet risk
azaltma süreçlerinde, sadece teknik uzmanların karar verdiği planlama yaklaşımı
hakimdir.  Engelli veya özel gereksinimli
bireylerin zarargörebilirlikleri (kırılganlıkları) ve ihtiyaçlarından söz
edilmekte, fakat kapasite ve yetenekleri göz önüne alınmamaktadır.  Temel hak ve özgürlükler bakımından bu
bireyler sosyal hayatın içinde olmak istemelerine rağmen, hem fiziksel hem de
sosyal engeller nedeniyle kırılganlıkları daha da artmaktadır.  Başta aileler olmak üzere tüm toplum özel
gereksinimli bireylerin kapasiteleri ve yapabilecekleri konusunda
bilinçlenmelidir.  Özel gereksinimli
bireylerin sosyal yaşama dahil olması, görünür hale gelmesi, meslek
edinmesi, afete hazırlık kapasitelerinin geliştirilmesi, farkındalığının
arttırılması ve katılımcı planlama yaklaşımı kullanarak duyarlı afet risk
yönetiminin geliştirilmesi toplumsal dirençlilik sağlanacaktır.  Bu bağlamda, duyarlı ulusal afet risk azaltma
stratejilerinin geliştirilebilmesi için çoklu-özel gereksinimlilik verisinin
oluşturulması ve konuda araştırma çalışmalarının da desteklenmesi önemlidir.

Anahtar Kelimeler

afet risk azaltma, çoklu-gereksinimlilik, dirençlilik, kapasite, katılımcı planlama, zarargörebilirlik

From Vulnerability to Capacity Building

Öz

It is known
that approaches that involve all stakeholders in disaster risk reduction
planning and implementation of strategies are successful in developing disaster
resilience.  Participatory approaches
that provide the views of all segments of the society, improve the capacities
of individuals, and become part of the solution and implementation should be a
priority. However, disaster planning mitigation processes are predominantly
based on the planning approach decided by technical experts. The vulnerability
and needs of individuals with disabilities or special needs are addressed, but
their capacity and capabilities are not considered. Although these individuals
want to be in social life in terms of fundamental rights and freedoms, their
vulnerability increases even more due to both physical and social barriers. The
whole society, especially the families, should be made aware of the capacities
and capabilities of individuals with special needs. Social resilience will be
ensured by involving individuals with special needs, making them visible,
acquiring a profession, developing disaster preparedness capacities, raising
awareness and developing sensitive disaster risk management by using
participatory planning approach. In this context, in order to develop sensitive
national disaster risk mitigation strategies, it is important to create
multi-special  needs data and to support
research studies on the assessment.

Anahtar Kelimeler

capacity, disaster risk reduction, participatory planning, resilience, vulnerability

Kaynakça

• AFAD (2012). Stratejik Plan. https://www.afad.gov.tr/tr/2402/AFAD-Baskanligi-Stratejik-Plani
• AFAD (2012). Ulusal Deprem Strateji Planı (UDSEP). https://www.afad.gov.tr/tr/2414/UDSEP-2023
• AFAP (2015). Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP). https://www.afad.gov.tr/tr/2419/Turkiye-Afet-Mudahale-Plani
• AFAD Ulusal Deprem Araştırma Programı (UDAP). https://www.afad.gov.tr/tr/24213/Ulusal-Deprem-Arastirma-Programi-UDAP; https://deprem.afad.gov.tr/icerik?id=10&menuId=100
• AFAD Paydaşlar Listesi. https://www.afad.gov.tr/tr/2407/Paydaslar
• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2017). Erişilebilirlik: İzleme ve Denetleme, Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2018). Engelli ve Yaşlı Bireylere Yönelik İstatistikler. Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Alexander D., Gaillard J.C., Wisner B. (2012). Disability and Disaster. In: B. Wisner, JC Gaillard, I. Kelman (eds), Handbook of Hazards and Disaster Risk Reduction. Routledge, New York, pp 413–423.
• Arıkan Ç. (2002). Sosyal Model Çerçevesinde Özürlülüğe Yaklaşım. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 2 (1):11-25.
• Arnold M., McClain-Nhlapo C., Raja S.D., Piccio L. (2018). Five actions for disability-inclusive disaster risk management. https://blogs.worldbank.org/sustainablecities/leaving-no-one-behind-development-roadmap-disability-inclusionAslan M., Şeker S. (2011). Engellilere yönelik toplumsal algı ve dışlanmışlık. Sosyal Haklar Uluslararası Sempozyumu Bildiri Kitapçığı, 449-463.
• Babaoğlu C. (2018). Türkiye’de Anakentlerde Engellililere Yönelik Hizmetler ve Sorun Alanları, TESAM Akademi Dergisi, 79-110.
• Birleşmiş Milletler (2008). Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi, www.un.org/disabilities/documents/natl/turkey.doc.Çaha H. (2016). Engellilerin Toplumsal Hayata Katılmasına Yönelik Politikalar: Türkiye, ABD ve Japonya Örnekleri. İnsan ve Toplum, 5 (10): 123-150.
• DBP (2018). http://www.dpb.gov.tr/tr-tr/istatistikler/engelli-personel-ve-omss-istatistikleri
• Engelsiz Erişim. https://www.engelsizerisim.com/detay/turkiyedeki-korler-okullari/
• FEMA 2018-2022 Strategic Plan. http://www.fema.gov/strategic-plan
• Hürriyet (2012). Engelli Komşu İstenmiyor. http://www.hurriyet.com.tr/engelli-komsu-istenmiyor-20906837.
• Kalyon H. (2012). Bülent Ecevit Üniversitesi’nde Engelli Öğrenci Biriminin Yeniden Yapılandırılması. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 2 (1): 63-68.
• Kelman I. (2018). People with Disabilities and Disasters. In: H. Rodríguez, W. Donner, J. Trainor (eds) Handbook of Disaster Research. Sociology and Social Research. Springer, Cham.
• Kırıkkaya B. E., Gerdan S. (2018). Engelli ve Engelli Adayı Bireylerin Bir Afet Anında Nasıl Davranacaklarına İlişkin Görüşleri. Resilience, 2(2): 123-129.
• Kumtepe H. (2002). Ankara İlinde Yaşayanların Engellilere Yönelik Tutumları (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 24.
• Murat S. (2009). Genel Olarak Özürlülere Yönelik Çalışmalar ve İSMEK Örneği, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, Sayı: 56, 21-89.
• Okay N., İlkkaracan İ. (2018). Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Afet Risk Yönetimi / Resilience 2 (1): 1-12.
• Okur N., Erbil-Erdogan F. (2010). Sosyal Haklar ve Özürlüler: Özürlülük Modelleri Bağlamında Tarihsel Bir Değerlendirme. II. Sosyal Haklar Ulusal Sempozyumu Bildiri Kitabı, Denizli Pamukkale Üniversitesi Yayınları, 245-263.
• Otsimo (2018). https://otsimo.com/tr/turkiyede-otizmli-cocuk-sayisi/
• Özgökçeler S., Alper Y. (2010). Özürlüler Kanunu’nun Sosyal Model Açısından Değerlendirilmesi. İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 1(1): 33-54.
• Özida projesi (2010). https://ailevecalisma.gov.tr/eyhgm/sayfalar/istatistikler/
• TC Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. http://www.surdurulebilirkalkinma.gov.tr/amaclari/
• TBMM (2008). Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi.
• http://www.ozida.gov.tr/ulasilabilirlik/Belgeler/2_mevzuatstandart/uluslararasi_sozlesme/bm_engellihaklarisozlesmesi.pdf
• TÜİK (2011). Özürlülerin Sorun ve Beklentileri Araştırması, Türkiye İstatistik Kurumu. http://www.tuik.gov.tr/prehaberbultenleri. do?id=6370.http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24644
• TÜİK (2016). Türkiye Sağlık Araştırması Raporu http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1095
• Twigg J., Lovell E., Kett M. (2018). Disability inclusion and disaster risk reduction: Overcoming barriers to progress.
• http://repo.floodalliance.net/jspui/bitstream/44111/2861/1/odıdisability.jpg
• UNISDR (2015). The Sendai framework for disaster risk reduction 2015–2030. United Nations Office for Disaster Risk Reduction, Geneva. Retrieved from http://www.preventionweb.net/files/43291_sendaiframeworkfordrren.pdf
• UNISDR (2017). Terminology on Disaster Risk Reduction, https://www.unisdr.org/we/inform/terminology
• WB Disability Inclusion and Accountability Framework. https://blogs.worldbank.org/sustainablecities/leaving-no-one-behind-development-roadmap-disability-inclusion
• Özürlüler Vakfı. Ulaşılabilirlik Kılavuzu, Mimari Projelerde Engelli ve Yaşlılarla İlgili Olarak Uyulması Gereken Temel Kurallar.
• http://www.ozurlulervakfi.org.tr/docs/ozurluler.vakfi-mimari.erisilebilirlik.kilavuzu.pdf; http://www.izmimod.org.tr/yasa/engelli.html
• 5378 Sayılı Engelliler Hakkında Kanun
• 657 Sayılı Devlet Memur Kanunu
• 3984 Sayılı Kanun
• 5216 Sayılı Kanun