İçme Suyu Havzalarının Ekosistem Yaklaşımlı Planlama Paradigmalarının Kapsamı

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 119 - 141, 31.12.2021

Füsun Günay Ulugergerli

https://doi.org/10.32569/resilience.876486

Öz

Küresel olarak nüfus artışı ve suya olan talep arttıkça, sınırlı olan su kaynaklarının özellikle içme suyu kaynaklarının etkin ve sürdürülebilir şekilde yönetilmesi kritik önem taşımaktadır. Sürdürülebilir su kaynakları yönetimi için, suların nerede olduğu, hangi nicelik ve kalitede bulunduğu, ne kadar değişken olduğu ve gelecekte nasıl gelişeceklerinin öngörülebilmesi gereklidir. Nüfus artışı ve iklim değişikliği toplumların ve kaynakların sel ve kuraklık gibi aşırı hidrolojik olaylara maruz kalma oranını arttırırken, olayların can kayıpları ve ekonomiler üzerindeki etkisini en aza indirmeye yardımcı olabilecek erken uyarı bilgileri ve ürünleri sunmakta çok önemli hale gelmiştir. Kısıtlı doğal kaynaklardan olan su kaynakları değerlendirilirken tehlikeler ve tehditlere göre planlamalar yapılması, işletilmesi ve sürekliliğinin sağlanmasında, doğal ekosistemler dikkate alınarak havza bazında çalışmak önemli katkı sunmaktadır. Kapsamlı havza yönetimi multidisipliner veri gerektirmektedir. Toplumlar için çeşitli ekosistem servislerinin sürdürebilirliğinde havza yönetiminin kullanılması önemli araştırma alanıdır. Sağlıklı ekosistemler hem insan toplulukları hem de ekosistem servisleri için karşılıklı fayda sağlamaktadır. Havza seviyelerinin sağlıklı ekosistem açısından yeterli olmaması, gelecek nesillerin sağlayacağı faydaları tehlikeye atabilir. Bu nedenle tüm ekolojik planlama süreçleri dikkate alınarak havza çalışmaları yapılmalıdır. Bu bağlamda stratejik doğal kaynaklardan olan suyun sürdürülebilir kullanımı, su sistemlerinin ve bunlara bağlı ekosistemlerin havza bazında korunması, iyileştirilmesi ve olası tahribatların önlenmesi için yapılan çalışmaları kapsamaktadır. Bu çalışma hem mevcut su havzalarının yönetilmesi hem de gelecekte ihtiyaç duyulacak miktarlar için su havzalarının planlanmasında, ekosistem yaklaşımlı yapılan çalışmaların sunduğu katkılar üzerine yoğunlaşmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ekosistem servisleri, Bütünleşik havza yönetimi, İçme suyu havzası, Havza yönetimi

The Scope of Ecosystem Approach Planning Paradigm of Drinking Water Basins

Öz

Due to the global rising of population and water demand, effective and sustainable management of limited water resources especially drinking water usage is critical. Therefore it is necessary to be able to predict where the waters are, in what quantity and quality, how variable they are, and how they will develop in the future. Exposure of communities and resources to extreme hydrological events such as floods and droughts increase driven by population growth and climate change, has become very important to provide early warning information and products that can help minimize the impact of events on the loss of life and economies. While evaluated water resources which are limited natural resources make the planned use of natural ecosystems with dangers and threats and ensuring their continuity, makes it significant to work on the basin. Comprehensive watershed management requires multidisciplinary data. The use of watershed management in the sustainability of various ecosystem services for communities is an important research area. Healthy ecosystems are provided mutual benefits for both communities and ecosystem services. If the basin levels are not sufficient for a healthy ecosystem, the benefits of future generations can be jeopardized. Therefore, basin studies should be carried out taking into account all ecological procesess. This context includes the sustainable use of water which is one of the strategic natural resources, the protection, and improvement of water systems and related ecosystems on a basin, and the studies carried out for preventing possible damages.This study focuses on both topics that existing water basin management and planning of the number of water basins will be needed in the future and contributes to the ecosystem approach planning.

Anahtar Kelimeler

Drinking water basin, Watershed management, Ecosystem services, Integrated watershed management

Kaynakça

• Referans1: Göl Ceyhun, (2008), “ Kentsel Su İhtiyacının Karşılanmasında Sürdürülebilir Havza Yönetimi”, TMMOB 2. Su Politikaları Kongresi.
• Referans2: Khan, H.F.,vd., (2017) “A coupled modeling framework for sustainable watershed management in transboundary river basins, Hydrol. Earth Syst. Sci.,”, 21, 6275–6288, 2017, https://doi.org/10.5194/hess-21-6275-2017.
• Referans3: Li, Ping vd., (2016), “Evaluation of Freshwater Provisioning for Different Ecosystem Services in the Upper Mississippi River Basin: Current Status and Drivers” , Water 2016, 8, 288; doi:10.3390/w8070288
• Referans4: Kuru Azem, Tezer Azime, (2020), “İçme suyu havzası koruma sınırlarının belirlenmesine yeni yöntem önerisi: Kırklareli barajı içme suyu havzası örneği”, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University 35:1 519-535.