Integrated Disaster Management Awareness in Turkish Political Party Statutes and Programs

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 221 - 251, 31.12.2023

Murat Berk Evren

https://doi.org/10.32569/resilience.1198686

Öz

The Turkish Republic has been run by representative democracy, mediated by political parties representing the ideology of citizens. The aim and objectives of the establishment, also management strategies of the political parties are determined through statutes and party programs. In this study, the statutes and programs of active political parties in Turkey are discussed according to disaster management awareness. Thus, it aims to determine the deficiencies in disaster management policy by examining the approaches of decision-makers in public administration. In this scope, the statutes and programs of the influential political parties in national politics which delegated to join the next elections are examined. The methodology adopts qualitative content analysis based on the classification of political party statutes and programs over the five mission areas of integrated disaster management; prevention, mitigation, preparedness, response, and recovery. In this manner, approaches of the decision-makers, who are responsible for developing strategies and policies promoting a disaster-resilient society are discussed. In addition, the extent to which political parties plan to fulfill their responsibilities and the level of disaster awareness is determined. As a result, Turkish political parties have developed a small amount of discourse on disaster management. Integrated disaster management awareness is observed more effectively, in recently established political parties that will participate in the upcoming election for the first time. Along with the new generation of political parties that strongly use media and communication devices, well-established political parties that renew themselves by adapting to contemporary social and technological dynamics also develop policies on disaster management. However, this awareness does not transform into well-structured strategies that cover all mission areas of integrated disaster management, nor does it contribute to the development of a disaster-resilient society.

Anahtar Kelimeler

Disaster Management, Disaster Policy, Party Statute, Party Program, Disaster Awareness

Türk Siyasi Parti Tüzük ve Programlarında Bütünleşik Afet Yönetimi Bilinci

Öz

Türkiye Cumhuriyeti, toplumu oluşturan kitlelerin ideolojisini temsil eden siyasi partilerin, yasama ve yürütme erklerine aracılık ettiği, temsili demokrasi ile yürütülmektedir. Siyasi partilerin kuruluş amaç ve hedefleri, yönetim stratejileri, parti tüzük ve programları ile belirlenmektedir. Çalışmada, Türkiye’de aktif siyasi partilerin tüzük ve programları, afet yönetimi bağlamında tartışılmaktadır. Böylece, ülke yönetiminde karar vericilerin afet yönetimine yaklaşımları irdelenerek, afet politikasındaki eksiklerin saptanması amaçlanmaktadır. Çalışma kapsamında, 2022 yılı itibariyle vilayetlerin salt çoğunluğunda örgütlenmesini tamamlayarak bir sonraki genel seçime girme hakkı kazanan, ülke siyasetinde etki ve etkinlik gösteren siyasi partilerin tüzük ve programları incelenmektedir. Çalışma yöntemini nitel içerik analizi oluşturmaktadır. Bu yönteme göre siyasi parti tüzük ve programlarında vurgulanan politika ve stratejiler arasından bütünleşik afet yönetiminin kapsamını oluşturan kavram ve temalar, bütünleşik afet yönetimin beş görev alanı; önleme-zarar azaltma-hazırlık-müdahale-iyileştirme ile ilgilerine göre sınıflandırılmaktadır. Çalışma kapsamında, afete dirençli toplumun oluşturulması için politika geliştirmekle sorumlu olan siyasi partilerin afet olgusuna yönelik yaklaşımları incelenmektedir. Ayrıca, siyasi partilerin sorumluluklarını hangi ölçüde yerine getirmeyi planladıkları ve bütünleşik afet yönetimi üzerine politika geliştirdikleri görev alanları saptanmaktadır. Çalışma sonucunda, medya ve iletişim aygıtlarını güçlü biçimde kullanan yeni nesil siyasi partiler ile birlikte, çağdaş toplumsal ve teknolojik dinamiklere uyum sağlayarak kendini yenileyen köklü siyasi partilerin, afet yönetiminin konuları üzerine politika geliştirdiği görülmektedir. Ancak bu politikalar, bütünleşik afet yönetiminin tüm görev alanlarını kapsayan bilinçli stratejilere dönüşmemekte, dirençli toplumun oluşturulmasına yeterli düzeyde katkı sağlamamaktadır. Bu bağlamda siyasi partilerin, afet yönetimi konusunda toplumsal tabana yayılan, tüm afet türlerini ve afetlerin döngüsel süreçlerini kapsayan, bütünleşik politikalar geliştirmesine ihtiyaç duyulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Afet Yönetimi, Siyasi Parti, Afet Politikası, Afet Bilinci, Parti Programı

Kaynakça

• AFAD. (2021). Afet Türleri. Erişim tarihi: 1 Kasım 2022, https://www.afad.gov.tr/afet-turleri
• Akçay, E. Y. (2018). 24 Haziran Seçimleri Sürecinde Siyasi Partilerin Seçim Beyannamelerinde Avrupa Birliği İle İlişkiler. OPUS International Journal of Society Researches, 8(15), 2175-2192. DOI: 10.26466/opus.449745
• AKP. (t.y.). Parti Programı. Erişim tarihi: 1 Kasım 2022, https://www.akparti.org.tr/parti/parti-programi/
• Arklan, Ü. & Tanacı, F. (2020). Seçim kampanyalarına beyannameler bağlamında bir bakış: 31 Mart 2019 yerel seçimleri örneğinde karşılaştırmalı bir inceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 11(26), 1-29 . DOI: 10.21076/vizyoner.658686
• Artés, J. (2013). Do Spanish politicians keep their promises?. Party Politics, 19(1), 143-158
• Aşıkoğlu Şahin, G. (2009). Kentsel afet risklerine yönelik zarar azaltma stratejilerinin geliştirilmesi. Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Atmış, E. & Günşen, H. B. (2011). 2011 Genel Seçimlerinde Siyasi Partiler ve Ormancılık İlişkileri. Kastamonu University Journal of Forestry Faculty, 11(2), 191-204
• Aydıner, T. (2014). Doğal Afet Yönetişimi: Türkiye’de Doğal Afet Yönetimi Uygulamalarının Tarihsel Bağlamda Değerlendirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Denizli.
• Aydıner, T., & Özgür, H. (2014). Yönetişim ve Doğal Afetler: Türkiye’de Doğal Afet Yönetişimi Ne Kadar ve Hangi Biçimde Mümkün?. İçinde: Fatma Neval Genç (Ed.). Kamu Yönetiminde Değişim, Kamu Yönetimi Forumu XII Bildiriler Kitabı, 395-404
• Aymankuy, Y., Demirbulat, Ö., & Aymankuy, Ş. (2016). Türkiye'de Siyasi Partilerin Seçim Beyannamelerinde Turizmin Yeri-Haziran 2015 Genel Seçimleri Örneği. Mehmet Akif Ersoy Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 292-302
• Aytaç, S. E. (2017). Türkiye’de siyasi partilerin seçim beyannamelerindeki politika öncelikleri 2002–2015. Siyasal: Journal of Political Sciences, 26(2), 7-26
• Azimli Çilingiroğlu, G. (2018). Türkiye’de Uygulanan Afet Yönetimi Politikalarının İncelenmesi: Yasal Düzenlemeler ve DASK. Journal of Resilience (Dirençlilik Dergisi). 2(1), 13-21
• Balamir, M. (2000). Kaderci Toplumun Yeniden Üretimi Türkiye Afetler ve İmar Mevzuatının İrdelenmesi, İçinde: Emine M. Komut (Ed.), Kentsel Yerleşmeler ve Doğal Afetler, Ankara: Mimarlar Odası Yayını, 100-126
• Balamir, M. (2001). Recent Changes in Turkish Disasters Policy: A Strategical Reorientation?, İçinde: P. R. Kleindorfer & M. R. Sertel (Ed.), Mitigation and Financing Seismic Risks: Turkish and International Perspectives, Dordrecht, Boston, London: Kluwer, 207-234
• Bali, R. (2022). Importance of Community Awareness and Preparedness in Disaster Risk Reduction. International Journal of Multidisciplinary, 7(10), 40–57
• Balun, B. (2022). CHP VE AK Parti Siyasi Programlarının Sosyal Politika Kapsamında Değerlendirilmesi. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(2), 27-61
• Batuhan, T. (2020). 2018 Genel Seçimleri Siyasi Parti Beyannamelerinde Kentleşme ve Çevre Politikaları. Şehir ve Medeniyet, 6(13). 449-473
• Bay, E., Kahramanoğlu, R., Döş, B. & Polat, Ü. (2020) Siyasi partilerin seçim beyannamelerinde hedeflediği insan karakterlerinin analizi. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi , 15(22), 1082-1113. DOI: 10.26466/opus.640943
• BBP. (2017). Parti Programı. Erişim tarihi: 1 Kasım 2022, https://www.bbp.org.tr/bbp/dosyalar/Parti-Programi.pdf
• Blackwell, J. & Convery, F. J. (Eds.). (1983). Promise and Performance: Irish Environmental Policies Analysed. Dublin: Resource and Environmental Policy Centre, University College Dublin.
• BTP. (t.y.). Parti Programı. Erişim tarihi: 1 Kasım 2022, https://btp.org.tr/parti-programi/
• Bulut, P. & Güven, S., (2010). Siyasi parti programlarında ilköğretim. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 6(2), 281-300
• Ceylan, A. & Uslu, İ. (2019). 7 Haziran 2015 genel seçimlerinde partilerin uluslararası göç yaklaşımları üzerine karşılaştırmalı inceleme. Social Sciences Research Journal, 8(1), 97-114
• CHP. (t.y.). Parti Programı. Erişim tarihi: 1 Kasım 2022, https://chp.azureedge.net/1d48b01630ef43d9b2edf45d55842cae.pdf
• Coppola, D. (2006). Introduction to international disaster management. Elsevier.
• Çabuk, A. (2020). 2002 Sonrası Türkiye Büyük Millet Meclisinde Grubu Bulunan Siyasi Partilerin Beyannamelerinde Afet ve Acil Durum. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(10), 189-205
• Çetin, S. (2012). Türkiye'de 1980 sonrası mecliste temsil edilen siyasi partilerin programlarında sektörel rekabet stratejileri. Doktora Tezi. Bartın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Dartanto, T., Bastiyan, D. F., & Sofiyandi, Y. (2017). Are local governments in Indonesia really aware of disaster risks?. İçinde: AIP conference proceedings 1857(1). AIP Publishing.
• Deniş, H. E. (2011). Adalet ve Kalkınma Partisi’nin, Kent Kalkınmasına Yönelik Çalışmaları: Parti Programı ile Gerçekleştirilen Uygulamaların Karşılaştırılması. Political Economy, Crisis & Development, 371-382
• DEVA. (2020). Program. Erişim tarihi: 1 Kasım 2022, https://cdn.devapartisi.org/14/DEVA-PARTI%CC%87SI%CC%87-PROGRAMI2.pdf
• Doğan, B. (2015). Türkiye’de Afet Yönetim Politikalarının Analizi: Paydaşlar, Etkinlik ve Sorunlar, Sakarya Üniversitesi 6. Kamu Politikaları Çalıştayı Bildiriler Kitabı, 16-18 Eylül 2015.
• DSP. (2019). Yerel Yönetimler Bildirgesi: Cumhuriyetkent. Erişim tarihi: 1 Kasım 2022, https://www.dsp.org.tr/Uploads/bildirge.pdf
• Duval, D., & Pétry, F. (2020). Citizens’ evaluations of campaign pledge fulfillment in Canada. Party Politics, 26(4), 437-447
• Garry, J. (1999). Using Computer-Coded Content Analysis of German and Norwegian Election Manifestos to Estimate Party Policy Positions. Paper for Mannheim ECPR.
• Gelecek Partisi. (2019). Program. Erişim tarihi: 1 Kasım 2022, https://gelecekpartisi.org.tr/uploads/kurumsal/Gelecek_Partisi_Program.pdf
• Genç Parti. (t.y.). Genç Parti Manifestosu. Erişim tarihi: 1 Kasım 2022, https://cemuzan.org/genc-parti-manifestosu/
• Gerdan, S. (2014). Determination of disaster awareness, attitude levels and individual priorities at Kocaeli University, Eurasian Journal of Educational Research, 55, 159-176. http://dx.doi.org/ 4689/ejer.2014.55.10
• Gürçam, S. (2023), Z Kuşağının İklim Krizi Hassasiyeti: 2023 Cumhurbaşkanlığı Seçimleri Öncesi Akp ve Chp’nin Yaklaşımları Üzerine Bir İnceleme. İçinde: M. Lamba (Ed.). Siyaset Bilimi, Uluslararası İlişkiler ve Kamu Yönetimi Alanında Uluslararası Araştırmalar. 45-66. Ankara: Platanus Publishing
• Haspolat, E. (2015). ‘Kadın, Anne, Yurttaş’ Ana Akım Siyasal Partilerin Seçim Bildirgelerinde Kadın Algısı: 1 Kasım 2015 Genel Seçimleri Örneği. Toplum ve Demokrasi, 9(19-20), 73-107
• HDP. (t.y.). Parti Programı. Erişim tarihi: 1 Kasım 2022, https://hdp.org.tr/tr/parti-programi/8/
• Hearl, D. (1988). Analysis of liberal party manifestos since 1945. İçinde: Liberal Parties in Western Europe (Eds). Emil Kirchner, 436-454. Cambridge: Cambridge University Press.
• Hsieh, H. F. & Shannon, S. E. (2005). Three approaches to qualitative content analysis. Qualitative Health Research. 15(9) 1277-1288. doi: 10.1177/1049732305276687
• HÜDAPAR. (t.y.). Parti Programı. Erişim tarihi: 1 Kasım 2022, https://hudapar.org/parti/parti-programi-3/genel-merkez/
• İyi Parti. (t.y.). İyi Parti Programı. Erişim tarihi: 1 Kasım 2022, https://iyiparti.org.tr/storage/img/doc/iyi-parti-guncel-parti-program.pdf
• Kadıoğlu, M. (2008). Modern, Bütünleşik Afet Yönetiminin Temel İlkeleri. İçinde: Afet Zararlarını Azaltmanın Temel İlkeleri. Ed: Kadıoğlu, M. & Özdamar, E. 1-34. JICA Türkiye Ofisi Yayınları: Ankara
• Kalender, A. (2003). Seçmenin karar sürecinde iletişim araç ve yöntemlerinin önemi üzerine bir araştırma. Selçuk İletişim. 2(4), 30-41
• Kanlı, İ. B. & Erol, M. (2019). TBMM’de Grubu Bulunan Siyasi Partilerin Programlarında Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerinin Karşılaştırmalı Analizi. II. International Conference on Management and Social Sciences Proceeding Book. 80-121
• Kapucu, N., Arslan, T. & Demiröz, F. (2010), Collaborative emergency management and national emergency management network, Disaster Prevention and Management, 19(4). 452-468. https://doi.org/10.1108/09653561011070376
• Kavas, A. (2018). 24 Haziran seçimlerine doğru siyasi partilerin seçim beyannamelerinde yerel yönetimler. TEPAV. Değerlendirme Notu. 201823, 1-11
• Kurita, T., Nakamura, A., Kodama, M., & Colombage, S. R. N. (2006). Tsunami public awareness and the disaster management system of Sri Lanka. Disaster Prevention and Management: An International Journal, 15(1), 92–110. doi:10.1108/09653560610654266
• Kurt, Y. (2022). Türkiye’de merkez sağ ve merkez sol partilerin nükleer enerji politika söyleminin karşılaştırılması. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Kusumasari, B., & Alam, Q. (2011). Bridging the gaps: the role of local government capability and the management of a natural disaster in Bantul, Indonesia. Natural Hazards, 60(2), 761–779. doi:10.1007/s11069-011-0016-1
• LDP. (t.y.). Parti Programı. Erişim tarihi: 1 Kasım 2022, https://ldp.org.tr/parti-programi
• Levine, S. (1975). Values and politics: a content analysis of party programmes. New Zealand Politics: A Reader (Ed. S. Levine), Cheshire, Melbourne.
• Madan, A., & Routray, J. K. (2015). Institutional framework for preparedness and response of disaster management institutions from national to local level in India with focus on Delhi. International Journal of Disaster Risk Reduction, 14, 545–555. doi:10.1016/j.ijdrr.2015.10.004
• Mayring, P. (2000). Qualitative content analysis. Forum: Qualitative Social Research, 1(2)
• McCluskey, N. (2008). A Policy of Honesty: Election Manifesto Pledge Fulfilment in New Zealand 1972-2005. Doktora Tezi. University of Canterbury.
• McLeay, E. (1994). Political Issues and the Policy Agenda, Double Decision: The 1993 Election and Referendum in New Zealand (Eds.. J. Vowles and P. Aimer), Victoria University Press, Wellington Memleket Partisi. (2021). Program. Erişim tarihi: 1 Kasım 2022, https://www.memleketpartisi.org.tr/parti/parti-programi
• MHP. (2009). Parti Programı: Geleceğe Doğru. Erişim tarihi: 1 Kasım 2022, https://www.mhp.org.tr/usr_img/_mhp2007/kitaplar/mhp_parti_programi_2009_opt.pdf
• Naurin, E. (2011). Election promises, party behaviour and voter perceptions. Palgrave Macmillan, London.
• Naurin, E. (2014). Is a promise a promise? Election pledge fulfilment in comparative perspective using Sweden as an example. West European Politics, 37(5), 1046-1064
• Naveed, A., & Li, W. (2019). The Role of media, government and NGO’s (International and Pakistan) in disaster management. Yüksek Lisans Tezi, University of Electronic Science and Technology of China.
• Neuman W. L. (2020). Social research methods : qualitative and quantitative approaches (Eighth). Pearson Education.
• Özmen, B. & Özden, A. T. (2013). Türkiye’nin afet yönetim sistemine ilişkin eleştirel bir değerlendirme, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 49(Ekim). 1-28
• Özbilgin, M., Erbil, C., Şimşek Demirbağ, K., Demirbağ, O. & Tanrıverdi, V. (2023). Afet yönetiminde sorumluluğun yeniden inşası: Deprem, sosyal dramalar, sosyal politikalar. Sosyal Mucit Academic Review, 4(1), 71-112. doi: 10.54733/smar.1253256
• Özkaynar, K. (2015). Siyasi partilerin 2011 ve 2015 yılı seçim beyannamelerine bakış: Bir doküman incelemesi ve içerik analizi çalışması. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(17), 439-452
• Özoral, S. (2020). Türkiye'de bürokrasi ve siyaset ilişkileri: Siyasi partilerin seçim beyannameleri üzerinden bir inceleme. KMÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Karaman.
• Polat, C. (2015). Siyasal pazarlama ve iletişim. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Polat, C., Akkaya, M. A., & Binici, K. (2016). 1 Kasım 2015 Genel Seçimleri Parti Bildirgelerinde Eğitim. Karatekin Edebiyat Fakültesi Dergisi, 4(1), 1-20.
• Raab, J. (2002), “Where do policy networks come from?”, Journal of Public Administration Research and Theory, 12(4), 581-622
• Rehman, J., Sohaib, O., Asif, M., & Pradhan, B. (2019). Applying systems thinking to flood disaster management for a sustainable development. International Journal of Disaster Risk Reduction, 101101. doi:10.1016/j.ijdrr.2019.101101
• Royed, T. J. (1996). Testing the mandate model in Britain and the United States: Evidence from the Reagan and Thatcher eras. British Journal of Political Science, 26(1), 45-80
• Sadioğlu, U. (2017). Siyasi Partilerin Kamu Yönetimi Reformu Üzerine Politikaları: 2015 Yılı Milletvekili Genel Seçimleri Örneği. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 1(Özel Sayı 4), 368-384 Sainz‐Santamaria, J. & Anderson, S. E. (2013). The electoral politics of disaster preparedness. Risk, Hazards & Crisis in Public Policy, 4(4), 234-249
• Sayın, U., & Gümüş, S. S. (7). Haziran 2015 milletvekilliği genel seçimleri parti seçim beyannamelerinin engelli kavramı temelinde içerik olarak incelenmesi. Toplum ve Demokrasi, 10(21), 69-89
• Selves, M. (2008), Principles of emergency management and the emergency management roundtable, The Emergency Information Infrastructure Project, Erişim tarihi: 10 Temmuz 2023 https://www. emforum.org/vforum/lc080213.htm
• Serra-Silva, S., & Belchior, A. M. (2020). Understanding the pledge fulfilment of opposition parties using evidence from Portugal. European Politics and Society, 21(1), 72-90
• Siyasi Partiler Kanunu, Resmî Gazete 18027 (22 Nisan 1983), Erişim: 1 Kasım 2022. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.2820.pdf
• SP. (2019). Parti Programı. Erişim tarihi: 1 Kasım 2022, https://saadet.org.tr/upload/file/992649b84c8d390c3ba07fdb6c403965.pdf
• Şahin, A. U. (2014). Afet Yönetimi Faaliyetlerinin Kamu Hizmeti Kavramı Çerçevesinde Değerlendirilmesi, Tesam Akademi Dergisi, 1(2), 7-30
• Terkan, B. (2010). Siyasi partilerin kadına ilişkin söylem ve politikaları (AKP ve CHP örneği). Selçuk İletişim, 6(2), 115-136
• Thomson, R., Royed, T., Naurin, E., Artes, J., Ferguson, M., Kostadinova, P., & Moury, C. (2012). The program-to-policy linkage: a comparative study of election pledges and government policies in ten countries. In APSA 2012 Annual Meeting Paper.
• Tiyek, R. (2015). Sosyal politika kapsamında seçim bildirgelerinin değerlendirilmesi. Hak-İş Uluslararası Emek Ve Toplum Dergisi, 4(9), 36-63.
• Tiryaki, S. (2016). Seçim beyannamelerinde siyasal iletişimin izlerini sürmek: 7 Haziran 2015 ve 1 Kasım 2015 genel seçimleri. İçinde: Ş. Balcı (Ed.), 7 Haziran’dan 1 Kasım’a Türkiye’de siyasal iletişim uygulamaları (521-578), Konya: Literatürk Academia Yayınları.
• TKP. (2001). Program. Erişim tarihi: 1 Kasım 2022, https://www.tkp.org.tr/parti/temel-metinler/program-2/
• Tok, N. T. (2012). Türkiye’deki siyasal partilerin eğitim söylemleri ve siyasaları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18(2), 273-312
• Tuğsuz, N. & Yılmaz, A. (2015). Siyasi partilerin mülteci politikaları. SETA Perspektif, (106).
• Ulukuş, S. (2023). 2018 seçimleri sonrasında kurulan partilerde liderlerin yeşil siyasete bakışı ve parti programlarında yeşil siyaset. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1), 71-88
• United Nations ISDR. (2017). Sendai Framework for Disaster Risk Reduction 2015–2030. Erişim Tarihi: 1 Ekim 2023, http://www.undrr.org/implementing-sendai-framework/what-sendai-framework URL 1: Manifesto Project. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2023, https://manifesto-project.wzb.eu
• Uzun, A. & Özkan, O. (2019). Çevre Konusunun Seçim Beyannamelerindeki Yeri: 24 Haziran 2018 Milletvekili Genel Seçimi Örneği. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(3), 326-354. DOI: 10.18026/cbayarsos.587547
• Vatan Partisi. (2015). Milli Hükümet Programı. Erişim tarihi: 1 Kasım 2022, https://vatanpartisi.org.tr/genel-merkez/temel-belgeler/milli-hukumet-programi-4126
• Waugh, W.L. (2003), “Terrorism, homeland security and the national emergency management network”, Public Organization Review, (3), 373-85
• Wolensky, R. P., & Wolensky, K. C. (1990). Local Government's Problem with Disaster Management: A Literature Review and Structural Analysis. Review of Policy Research, 9(4), 703-725
• Yargıtay. (2023). Siyasi parti genel bilgileri. Erişim tarihi: 21 Haziran 2023, www.yargitaycb.gov.tr
• Yıldırım, M., Demirkol, Ö., Yıldırım, L., & Solmaz, C. (2016). Tourism in the electoral programs of turkish political parties: an analysis of the 2015 general elections in Turkey. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 12(30), 81-96
• YRP. (t.y.). Yeniden Refah Partisi Programı. Erişim tarihi: 1 Kasım 2022, https://yenidenrefahpartisi.org.tr/page/parti-programi/14
• Zengin, B. & Koç, İ. (2022). Türkiye’deki Siyasi Partilerin Turizm Politikalarının İncelenmesi: Parti Programlarına Yönelik İçeriklerin Betimsel Analizi, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 6(4): 1068-1090
• Zhai, L. & Lee, J. E. (2023). Analyzing the Disaster Preparedness Capability of Local Government Using AHP: Zhengzhou 7.20 Rainstorm Disaster. International Journal of Environmental Research and Public Health, 20(2), 952