Turkey's Mediation Role and Peace Diplomacy: The Ankara Process in Resolving the Ethiopia-Somalia Crisis

Yıl 2025, Cilt: 14 Sayı: 1, 165 - 186, 01.03.2025

Tunç Demirtaş

https://doi.org/10.36360/1560-014-001-009

Öz

This article examines Türkiye’s mediation role in the Ethiopia-Somalia Memorandum of Understanding (MoU) crisis on January 1, 2024, and the diplomatic framework of the Ankara Process. Mediation in international relations is considered a crucial mechanism for conflict resolution and peacebuilding. Türkiye’s influence in the Horn of Africa is analyzed within the framework of power-based and facilitative mediation models. Ethiopia’s pursuit of sea access led to the signing of the MoU with Somaliland, which violated Somalia’s sovereignty and triggered a regional crisis. To resolve this issue through diplomatic means, Türkiye launched the Ankara Process, conducting shuttle diplomacy between the parties. The negotiations held in Ankara on July 2 and August 12, 2024, enabled direct engagement and solidified Türkiye’s role as a trusted mediator.

Anahtar Kelimeler

Mediation, Horn of Africa, Ankara Process, Somalia, Ethiopia

دور تركيا فـي الوساطة ودبلوماسية السلام: عملية أنقرة فـي حل الأزمة بين إثيوبيا والصومال

Öz

تتناول هذه الدراسة دور الوساطة الذي أدّته تركيا في أزمة مذكرة التفاهم بين إثيوبيا والصومال في 1 يناير 2024، والإطار الدبلوماسي لعملية أنقرة. تُعَدّ الوساطة في العلاقات الدولية آلية أساسية لحلّ النزاعات وبناء السلام. يجري تحليل نفوذ تركيا في القرن الإفريقي ضمن نماذج الوساطة القائمة على القوة والتيسير. أدى سعي إثيوبيا للوصول إلى البحر إلى توقيع مذكرة تفاهم مع أرض الصومال (صومالي لاند)، وهذا انتهك سيادة الصومال، وأدى إلى أزمة إقليمية. لمواجهة هذه الأزمة دبلوماسيًّا، أطلقت تركيا عملية أنقرة، حيث قامت بدبلوماسية مكوكية بين الأطراف المعنية. وأتاحت المفاوضات التي عُقِدت في أنقرة يومَي 2 يوليو و12 أغسطس 2024 تواصلًا مباشرًا، وهذا عزّز دور تركيا بوصفها وسيطًا موثوقًا به.

Anahtar Kelimeler

الوساطة, القرن الإفريقي, عملية أنقرة, الصومال, إثيوبيا

Kaynakça

• Yakup Şahin, “Uyuşmazlıkların Çözümünde Üçüncü Taraf Rolü Olarak Arabuluculuk”, Güvenlik Çalışmaları Dergisi, Yıl: 23, Cilt: 23, Sayı: 2, Aralık 2021, s. 222.
• Richard Jackson, Jacob Bercovitchve, Yirmi Birinci Yüzyılda Çatışma Çözümü, İlkeler, Yöntemler ve Yaklaşımlar. (Çev. Hayrettin Özler), Ankara: Adres Yayınları, 2020, s.72.
• Adalet Bakanlığı, Temel Arabuluculuk Eğitimi Katılımcı Kitabı, Aralık 2021, s.36.
• Dmitri Chirciu ve Aliia Raimbekova, “Rusya ile Ukrayna arasında esir takası gerçekleşti”, 15.01.2025, Anadolu Ajansı.
• Sarp Özer,"Tahıl Koridoru"ndan 1000'den fazla gemiyle 33 milyon tona yakın tahıl taşındı”, 17.07.2023, Anadolu Ajansı.
• Serhat Orakçı, “Somali: 26 yıllık istikrar arayışı”, 24.01.2018, Anadolu Ajansı.
• Tunç Demirtaş, “Somali-Etiyopya Krizinde Çözüm Arayışları: Ankara Sürecinin İkinci Turu”, SETA Odak, Ağustos 2024
• Tunç Demirtaş, “Somali ve Etiyopya’dan Sudan ve BAE’ye: Türkiye’nin Barış ve İş Birliği Modeli”, Kriter, Cilt:9, Sayı: 97, (2025).
• Tunç Demirtaş, “The Ankara Process: Can the Somalia-Ethiopia Tension Be Resolved through Türkiye’s Efforts?”, SETA Analysis, August 2024 No.90, s.8-9.
• Hasan Öztürk, “Etiyopya – Somali Sorununda Büyük Resmi Okuyabilmek”, TASAM, Ocak 2007,https://tasam.org/tr-TR/Icerik/491/etiyopya_%E2%80%93_somali_sorununda_buyuk_resmi_okuyabilmek,
• Gebre Hiwet Tesfagiorgis, “Access to the Sea in the Context of Eritrea and Ethiopia”, Eri-Platform, 2022, s. 4.
• UN General Assembly, Fifth Session, ss. 20-22,https://documents.un.org/doc/resolution/gen/nr0/059/88/pdf/nr005988.pdf,
• Ruth Iyob, The Eritrean Struggle for Independence: Domination, Resistance, Nationalism 1941-1993, (Cambridge University Press, Cambridge: 1995).
• Hasan Sheikh Mahmud, “Itoobıya Waxaanu Isku Haysanaa Sıday Bada Kusoo Gaadhaysaa, Mw Xasan Sheekh”, Youtube, https://youtu. be/C7WcLRUS95I?si=NOO-FJZFSqTjWD6B (Access date: 8 Aralık 2024).
• “Bakan Fidan: Etiyopya-Somali Krizinde Taraflar Arasında Önemli Yakınlaşma Sağlandı”, TRT Haber,
• African Union, OAU/AU Treaties, Conventions, Protocols & Charters, Article 4.
• Esra Tekin, “Türkiye voices concern over agreement between Ethiopia, Somalia’s breakaway region”, Anadolu Ajansı, 04.01.2024.
• T.C. Dışişleri Bakanlığı, “Ankara Süreci'nin İkinci Toplantısı, 13 Ağustos 2024, Ankara”, 13.08.2024.
• “Al-Shabaab and Somalia unite against Ethiopia and Somaliland”, Horn Observer Contributor, 04.01.2024,
• Muhammed Hüseyin Mercan ve Mahmoud Alrantisi, “Rethinking Al-Aqsa Flood Operation on its First Year”, Rouya Turkiyyah, 2024 (4/13), p.12.
• Gökçe Karaköse, “Cumhurbaşkanı Erdoğan, Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud ile telefonda görüştü”, Anadolu Ajansı, 11.08.2024; Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı, “Cumhurbaşkanı Erdoğan, Etiyopya Başbakanı Ali ile telefonda görüştü”, 10.08.2024.
• “Bakan Fidan: Etiyopya-Somali krizinde taraflar arasında önemli yakınlaşma sağlandı”, TRT Haber, 13.08.2024 (Accessed 14.08.2024).
• William J. Burns, The Back Channel: A memoir of American diplomacy and the case for its renewal, New York: Random House, 2019, s.15.
• Ferdi Türkten, “MİT'in yönettiği takas operasyonunu ABD Başkanı Biden canlı takip etti”, Anadolu Ajansı, 11.08.2024, (Accessed 14.08.2024).
• “ABD, MİT Başkanı Kalın'dan arabuluculuk talep etti”, NTV, 14.04.2024, (Accessed 14.08.2024).
• Tunç Demirtaş, “Türkiye-Somali Anlaşmasının Verdiği Mesaj ve Türkiye ile Müttefiklik”, SETA Odak, 22 Şubat 2024.
• Tunç Demirtaş, “Ankara Süreci’nde Türkiye’nin Rolü”, SETA Odak, 17 Ağustos 2024.
• Muhammed Yasin Güngör, “Turkish foreign minister meets Egypt's president during 2-day visit”, Anadolu Ajansı, 05.08.2024;
• “Somaliland opposition leader Cirro wins in presidential election, beating incumbent”, Reuters, 19 Kasım 2024
• Dışişleri Bakanlığı, Türkiye-Afrika İlişkileri, 2024.
• Omar, M. S. (2022). الحكومة الجديدة في الصومال: التحديات الداخلية والخارجية. Rouya Türkiyyah, 11(3), 129-150.
• “TÜRKİYE- ETİYOPYA İŞ FORUMU ETİYOPYA’DA DÜZENLENDİ”, DEİK, https://2u.pw/B16L434t
• Zafer Fatih Beyaz, Merve Yıldızalp, “Cumhurbaşkanı Erdoğan: Somali ve Etiyopya arasında yeni bir başlangıcın ilk adımını attık”, 11 Aralık 2024, Anadolu Ajansı.
• “Somaliland opposition leader Cirro wins in presidential election, beating incumbent”, Reuters, 19 Kasım 2024.
• “Oruç Reis Somali’de”, T.C Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, 25 Ekim 2024, https://2u.pw/k3jbgQ1o
• Horn observer Contributor, “US Intelligence: Potential Arms Deal Between Houthis and Al-Shabaab in Somalia”, 12 June 2024, Horn Observer.