SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN KİŞİSEL SAĞLIK VERİLERİNİN KAYIT VE KORUNMASINA İLİŞKİN TUTUMLARININ İNCELENMESİ

Yıl 2023, , 145 - 168, 30.04.2023

Emine Karabayır , Ayşegül Karaca Dedeoğlu , Arzu Kurşun

https://doi.org/10.33723/rs.1257657

Öz

2010 yılında Anayasa ile güvence altına alınmış kişisel sağlık verileri, kişisel verilerin içinde önemli bir yere sahiptir. Bu verilerin korunamaması durumunda kişilerin dışlanma, ötekileştirilme ve damgalanma ihtimali bulunmaktadır. Bu çalışmada bir devlet üniversitesinin Sağlık Bilimleri Fakültesi’nde eğitim almakta olan ve sağlık sektöründe çalışmaya aday öğrencilerin kişisel sağlık verilerinin korunması konusunda tutumlarını belirlemek, kişisel sağlık verilerinin korunması konusunda bilgilerinin olup olmadığı anlamak ve demografik değişkenler bakımından farklılık olup olmadığını analiz etmek amaçlanmıştır. Sağlık Bilimleri Fakültesi’nde eğitim almakta olan hemşirelik, ebelik, çocuk gelişimi, fizyoterapi ve rehabilitasyon bölümündeki 2442 öğrenci bu çalışmanın evrenini oluşturmaktadır. Örneklem sayısının 332 kişi olması gerektiği belirlenmiş, araştırmada ise 641 gönüllü öğrenciye ulaşılmış, veriler yüz yüze anket tekniği ile toplanmıştır. Araştırmanın verileri SPSS 20.0 paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Veriler bağımsız örneklem T-testi ve tek yönlü ANOVA testi ile incelenmiştir. Araştırmaya katılan öğrencilerin kişisel sağlık verilerinin kayıt ve korunmasına ilişkin tutumları olumlu çıkmıştır (X̄3,59). Katılımcıların kişisel sağlık verilerinin korunmasına ilişkin farkındalıklarının olduğu, ancak yeterli düzeyde olmadığı söylenebilir. Sağlık personelinin ve sağlık eğitimi alan öğrencilerin, meslek yaşamında veya mesleğe geçmeden önce kişisel sağlık verilerinin kaydı ve korunması hakkındaki farkındalıklarının arttırılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kişisel Sağlık Verileri, Mahremiyet, Yasal Veri, Veri Güvenliği

Destekleyen Kurum

Karabük Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi (BAP)

Proje Numarası

KBÜBAP-22-YL-005

Teşekkür

Bu çalışma, Karabük Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi (BAP) tarafından desteklenmiştir. Proje Numarası: KBÜBAP-22-YL-005

Attitudes of Faculty of Health Sciences Students on The Registration and Protection of Personal Health Data

Öz

Personal health data, which is guaranteed by the Constitution in 2010, has an important place among personal data. In this study, it was aimed to determine the attitudes of the students about the protection of personal health data, and to analyze whether there is a difference in terms of demographic variables. The population of this study is 2442 students in the departments of nursing, midwifery, child development, physiotherapy and rehabilitation at the Faculty of Health Sciences. It was determined that the sample number should be 332 people, 641 volunteer students were reached in the study, and the data were collected by face-to-face survey technique. The data of the research were analyzed using the SPSS 20.0 package program. Data were analyzed with independent sample t-test and one-way ANOVA test. The attitudes of the students participating in the study towards the recording and protection of personal health data were positive (X̄3.59). As a result, the participants are aware of the protection of personal health data, but not at a sufficient level. It is necessary to increase the awareness of health personnel and students receiving health education about the recording and protection of personal health data before they start their professional life or profession.

Anahtar Kelimeler

Personal Health Data, Privacy, Legal Data, Data Security

Proje Numarası

KBÜBAP-22-YL-005

Kaynakça

• Akgül, A. & Çevik, O. (2003). İstatistiksel analiz teknikleri. SPSS’te işletme yönetimi uygulamaları, 1. Baskı, Emek Ofset.
• Basit, G. (2021). Hemşirelik öğrencilerinin hastaların kişisel sağlık verileri ile ilgili görüşleri. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 37(3), 189-195.
• Gözmener, B.; S., Şenol, S. & Seren İntepeler, Ş. (2019). Hemşirelik öğrencileri için kişisel sağlık verilerinin kayıt ve korunması tutum ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 12 (1), 21-30.
• Candan, M. & Bilgili, N. (2018). Hemşire ve ebelerin hasta mahremiyetine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(3), 34-43.
• Dülger, M.V. (2015). Sağlık hukukunda kişisel verilerin korunması ve hasta mahremiyeti. İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1(2), 43-80.
• Hair, J.; Black, W.; Babin, B. & Anderson, R. (2010).Çok değişkenli veri analizi. 7. Baskı, Pearson.
• İskender, M.D. & Durmuş, A. (2022). Determining the correlation between the privacy consciousness of midwifery and nursing students and their attitudes toward the recording and protection of personal health data. Euroasia Journal of Mathematics, Engineering, Natural & Medical Sciences, 9 (12), 67-78.
• Korkmaz Yıldız, N. & Atasoy, A. (2016). Öğrencilerde bilgi güvenliği farkındalığının değerlendirilmesi. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 2(3), 61-70.
• Krejcie, R. & Morgan, D. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30, 607-610.
• Maraş, G. & Ceyhan, Ö. (2021). Hemşirelik öğrencilerinin kişisel sağlık verilerinin kayıt ve korunması konusundaki tutumları. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi, 9(2), 498-509.
• Özata, M. & Özer, K. (2017). Sağlık çalışanlarının hasta mahremiyeti konusundaki tutumlarının incelenmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 20(1), 81-92.
• Pakiş Çetin, S. & Çevik, K. (2021). Hemşirelik öğrencilerinin hastaların kişisel sağlık verilerinin kayıt ve korunmasına ilişkin tutumları. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 14(3), 199-206. Singh, A.K.; Anand, A.; Lv, Z. & Mohan, A. (2021). A survey on healthcare data: A security perspective acm trans. Multimedia Comput, Commun. Appl. 17(2), 1-26.
• Tabachnick, B.G. & Fidell, L.S. (2013). Using multivariate statistics, 6th ed., Allyn and Bacon.
• T.C. Resmî Gazete, (2010). 27659 sayılı karar, Madde 2- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 20’nci maddesinde revizyon. “Anayasa Mahkemesi” kararı, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2010/08/20100801.htm
• T.C. Resmî Gazete, (2016). 29677 sayılı 6698 nolu Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Madde, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/04/20160407.htm
• T.C. Resmî Gazete, (2019). 30808 sayılı yönetmelik. Kişisel Sağlık Verileri Hakkında Yönetmelik, madde 4/1-(j), https://www.resmigazete.gov.tr/21.06.2019
• Tural Büyük, E. & Ünaldı Baydın, N. (2020). Hemşirelik öğrencilerinin etik duyarlılıkları ile kişisel sağlık verilerinin kayıt ve korunmasına yönelik tutumları arasındaki ilişki. Türkiye Biyoetik Dergisi,7(4), 198-210.
• Turan, M. (2021). Karşılaştırmalı hukukta kişisel verilerin korunması. 4. Baskı., Seçkin Yayıncılık.
• Yamane, T. (2010). Temel örnekleme yöntemleri. (Çev.: Alptekin, E., Bakır, M.A., Aydın, C. ve Gürbüzsel), Literatur Yayıncılık.