EBELİK ÖĞRENCİLERİNİN AFETE HAZIR BULUNUŞLUK DÜZEYLERİ VE ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 4, 408 - 426, 31.10.2024

Sema Aker , Yasemin Aydın Kartal , Aleyna Bulut , Büşra Hızlıol , Zehra Ateş

https://doi.org/10.33723/rs.1522003

Öz

Afet, doğal ya da insan kaynaklı olayların can ve mal kaybına, çevreye zarar vermesine ve toplumların normal yaşam düzeninin bozulmasına neden olan durumlardır. Bu çalışma, ebelik öğrencilerinin afete hazır olma düzeylerinin ve etkileyen faktörlerin incelenmesi amacıyla yürütülmüştür. Tanımlayıcı desende yürütülen araştırmanın örneklemini bir kamu üniversitesinin Ebelik bölümünde öğrenim gören 207 öğrenci oluşturmuştur. Veriler; “Tanıtıcı Bilgi Formu” ve “Afete Hazır Bulunuşluk Ölçeği” ile toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler, Mann Whitney U ve Kruskal Wallis Testi kullanılmıştır. Araştırmaya katılan öğrencilerin %48,8’inin afetler ve afetlerden korunma yöntemleri ile ilgili eğitim aldığı ve %72’sinin ise bir afet tatbikatına katıldığı belirlenmiştir. Öğrencilerin Afete Hazır Bulunuşluk Ölçeği toplam puan ortalamaları 28,85±5,40 olarak bulunmuştur. Bölümü isteyerek tercih etme ile afet ve afetlerden korunma yöntemleri ile ilgili eğitim alma durumunun ölçek puan ortalamalarının anlamlı olarak farklılaştığı belirlenirken; sınıf düzeyi, geçmişte afete maruz kalma ve afet kaynaklı can veya maddi kayıp yaşama durumu değişkenlerinin ise ölçek puan ortalamalarının anlamlı olarak farklılaşmadığı tespit edilmiştir. Çalışma bulguları doğrultusunda, ebelik öğrencilerinin afet hazır bulunuşluklarının ölçek toplam puanına göre orta düzeyde olduğu belirlenmiştir. Afet ve afetlerden korunma yöntemleri ile ilgili eğitim alan ve ebelik bölümünü isteyerek seçen öğrencilerin afete hazır bulunuşluk düzeylerinin anlamlı olarak daha yüksek olduğu saptanmıştır. Araştırma sonucuna göre, simüle ortamlarda veya gerçek tatbikatlar yapılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Afet, Ebelik, Hazır Bulunuşluk, Öğrenci

Investigation of Disaster Readiness Levels of Midwife Students and the Affecting Factors

Öz

Disasters are situations that cause loss of life and property, damage the environment and disrupt the normal life order of societies due to natural or man-made events. This study was conducted in order to investigate the disaster preparedness levels of midwifery students and the affecting factors. The sample of the descriptive research consisted of 207 students studying in the midwifery department of a public university. Data were collected using the “Introductory Information Form” and the “Disaster Readiness Scale”. Descriptive statistics, Mann Whitney U and Kruskal Wallis Tests were used in the evaluation of the data. It was determined that 48.8% of the midwifery students who participated in the study received training on disasters and disaster protection methods and 72% of them participated in a disaster drill. The total mean score of the students on the Disaster Readiness Scale was found to be 28.85±5.40. It was determined that choosing the department voluntarily and receiving training on disasters and disaster protection methods significantly differed the scale score means; It was determined that the variables of grade level, past exposure to disasters and disaster-related loss of life or property did not significantly affect the scale score averages. According to the study findings, it was determined that the disaster preparedness of midwifery students was at a moderate level according to the total scale score. It was determined that the disaster preparedness levels of students who received training on disasters and disaster protection methods and who voluntarily chose the midwifery department were significantly higher. According to the results of the research, it is recommended to conduct simulated or real drills.

Anahtar Kelimeler

Disaster, Midwifery, Readiness, Student.

Kaynakça

• Abdelaliem, S. M. F., Baghdadı, N. A., & Al Anızı, A. S. (2022). A cross-sectional study about nurses’ and physicians’ experience of disaster management preparedness throughout COVID-19. Disaster Medicine and Public Health Preparedness, 1-7.
• AFAD. (2018). Türkiye'de afet yönetimi ve doğa kaynaklı afet istatistikleri. https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/35429/xfiles/turkiye_de_afetler.pdf
• AFAD. (2019). Açıklamalı afet yönetimi terimleri. https://www.afad.gov.tr/tr/23792/Aciklamali-Afet-Yonetimi-Terimleri-Sozlugu?kelime=afet
• AFAD. (2023). 06 ŞUBAT 2023 PAZARCIK-ELBİSTAN KAHRAMANMARAŞ (Mw: 7.7 –Mw: 7.6) DEPREMLERİ RAPORU. https://deprem.afad.gov.tr/assets/pdf/Kahramanmara%C5%9F%20Depremi%20%20Raporu_02.06.2023.pdf
• Ağahan, M., & Demirbilek, Ö. (2023). Öğretmenlerin afet hazırbulunuşluklarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(3), 735-744.
• Aker, S., & Aydın Kartal, Y. (2023, May). Afet yönetiminde ebelerin rol ve sorumlulukları ve afet ebeliği kavramının geliştirilmesi. ACADEMY 1st International Conference on Earthquake Studies, İstanbul, Türkiye. Tam Metin Bildiri.
• Baykal, D. Ç., Özdemir, F. K., & Beydağ, K. D. (2023). Hemşirelik ve ebelik eğitimi alan üniversite öğrencilerinin afete hazırbulunuşluğu ve etkileyen faktörler. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 12(3), 401-411.
• Davis, C. N., Weber, M. C., Schulenberg, S. E., & Green, J. J. (2019). University students' disaster preparedness: A focus group study. Best Practices in Mental Health, 15(2), 29-47.
• Demirci, C. (2023). İlk yardım eğitimi alan bireylerin ilk yardım becerileri ve afet hazırbulunuşluk düzeyleri. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(2), 92-101.
• Ersoy, S. & Kocak, A. (2015). Disasters and Earthquake Preparedness of Children and Schools in Istanbul, Turkey. Geomatics, Natural Hazards and Risks, 7(4). 1307-1336.
• Ertuğrul, B., & Ünal, S. D. (2020). Bir vakıf üniversitesi sağlık hizmetleri meslek yüksekokulunda öğrenim gören öğrencilerin genel afete hazırlıklı olma inanç durumlarının belirlenmesi. Afet ve Risk Dergisi, 3(1), 31-45.
• Fothergill, A., Palumbo, M. V., Rambur, B., Reinier, K., & McIntosh, B. (2005). The volunteer potential of inactive nurses for disaster preparedness. Public Health Nursing, 22(5), 414-421.
• Gillani, A. H., Mohamed Ibrahim, M. I., Akbar, J., & Fang, Y. (2020). Evaluation of disaster medicine preparedness among healthcare profession students: A cross-sectional study in Pakistan. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(6), 2027. https://doi.org/10.3390/ijerph17062027
• ICM. (2015). Position statement: Role of the midwife in disaster/emergency preparedness PS2014_003. The Hague: International Confederation of Midwives. https://www.internationalmidwives.org/assets/files/statement-files/2018/04/role-of-the-midwife-in-disaster-preparedness-eng.pdf
• Kadıoğlu, M. (2011). Afet tanımları. Yılmaz, M. (Ed.), Afet Yönetimi Beklenilmeyeni Beklemek, En Kötüsünü Yönetmek (ss. 38-40). İstanbul: Marmara Belediyeler Birliği, Birinci Baskı.
• Kır, E., & Yılar Erkek, Z. (2023, August). Afetler ve gebelik. Ases II. Uluslararası Afet Kongresi, Kahramanmaraş, Türkiye. Tam Metin Bildiri.
• Kortak, V. (2023). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Afetlere Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. Afet Ve Risk Dergisi, 6(2), 448-463. https://doi.org/10.35341/afet.1209047
• Mohammad-pajooh, E., & Ab Aziz, K. (2014). Investigating factors for disaster preparedness among residents of Kuala Lumpur. Natural Hazards and Earth System Sciences Discussions, 2(5), 3683-3709.
• Neumayer, E., Plümper, T., & Barthel, F. (2014). The political economy of natural disaster damage. Global Environmental Change, 24, 8-19.
• Özmen, B. (2012). Türkiye deprem bölgeleri haritalarının tarihsel gelişimi. Türkiye Jeoloji Bülteni, 55(1).
• Paton, D., Bajek, R., Okada, N., & McIvor, D. (2010). Predicting community earthquake preparedness: A cross-cultural comparison of Japan and New Zealand. Natural Hazards, 54, 765-781.
• Pertiwi, H., & Zakiyah, Z. (2021). Factors affecting student's level of disaster preparedness knowledge. Jurnal Kesehatan, 12(2), 199-204.
• Preston, J. (2012). What is disaster education? In Disaster Education (pp. 1-10). Brill.
• Solakoğlu, G. A., Voicescu, G. T., Kurtuluş Açıksarı, B. A., & Koçak, M. (2024). Factors affecting the self-efficacy, self-competency, and willingness of medical students in disasters. Eurasian Journal of Emergency Medicine, 23(1).
• Şahin, Y., Lamba, M., & Öztop, S. (2018). Üniversite öğrencilerinin afet bilinci ve afete hazırlık düzeylerinin belirlenmesi. Medeniyet Araştırmaları Dergisi, 3(6), 149-159.
• Şentuna, B., & Çakı, F. (2020). Balıkesir örnekleminde bir ölçek geliştirme çalışması: Afet hazır bulunuşluk ölçeği. İdealkent, 11(31), 1959-1983.
• Taşkıran, G., & Baykal, Ü. (2017). Afetler ve Türkiye'de hemşirelerin afetlere hazır olma durumları: Literatür inceleme. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 4(2), 79-88.
• Tercan, B. (2022). Afete dirençlilikte bireylerin afetlere hazırlığının incelenmesi: Erzincan ili örneği. Afet ve Risk Dergisi, 5(1), 261-269.
• Thornley, L., Ball, J., Signal, L., Lawson-Te Aho, K., & Rawson, E. (2015). Building community resilience: Learning from the Canterbury earthquakes. Kōtuitui: New Zealand Journal of Social Sciences Online, 10(1), 23-35. https://doi.org/10.1080/1177083X.2014.934846.
• Tkachuck, M. A., Schulenberg, S. E., & Lair, E. C. (2018). Natural disaster preparedness in college students: Implications for institutions of higher learning. Journal of American College Health, 66(4), 269-279.
• Tozun, M., Zengi, I., Kart, B. C., Ugur, E., Cumen, M., Kalender, S., ... & Aydin, O. (2022). Assessment of disaster preparedness level of medical students of a university, Turkey. European Journal of Environment and Public Health, 6(1), em0107.
• UNISDR. (2016). Report of the open-ended intergovernmental expert working group on indicators and terminology relating to disaster risk reduction. Geneva, Switzerland: United Nations Office for Disaster Risk Reduction. https://www.preventionweb.net/files/50683_oiewgreportenglish.pdf
• World Health Organization. (2024). Nurses and midwifery. https://www.who.int/home/search-results?indexCatalogue=genericsearchindex1&searchQuery=ebelerin%20g%C3%B6revleri&wordsMode=AnyWord
• Yilmaz, D. G. (2023). Geçmiş depremlerden 2023 Kahramanmaraş depremlerine: Neden afete karşı hazır değiliz? Afet ve Risk Dergisi, 6(3), 1009-1023.
• Yurt, R. (2012). Doğu Karadeniz Bölümü doğal afet planlarının hazırlanması. G.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü, 28100 Giresun.