Düzeltme: ULUSLARARASI HAVA YOLU İŞLETMELERİNİN FİNANSAL PERFORMANSLARININ TOPSİS YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 376 - 407

Selçuk Gün , Olcay Ölçen

Bu makalenin ilk hali 31 Ekim 2024 tarihinde yayımlandı. https://dergipark.org.tr/tr/pub/rs/issue/87950/1508613

Düzeltme Notu

Sayın hocam, makalenin kapak sayfasındaki yazarlarımızın mail ve kurum bilgilerinde düzeltmeler yapılmıştır. Ayrıca dergipark sisteminde dijital ortamda görünen çalışmanın Özet, Abstract ve Kaynakça Bilgilerinin dosya ile uyuşmadığı ve sehven başka makalenin bilgilerinin yazıldığı görülmektedir. Dergipark dijital ortamındaki Özet, Abstract ve Kaynakça bilgilerinin bu mesaj ekinde gönderilen dosyadaki bilgiler ile düzenlenmesi hususunda gereğini bilgilerinize arz ederim. Saygılarımla

Öz

Bu araştırma makalesinde Skytax tarafından seçilmiş olan en iyi hizmet veren hava yolu şirketlerinin arasından seçilmiş olan 10 hava yolu işletmesinin 2021 yılı son dönemine ait finansal mali tabloların kalemleri incelenerek finansal oranlar analizine göre hesaplamaları yapılmıştır. Son olarak; çok kriterli araştırma yöntemlerinden biri olan TOPSIS (Technicus for Order Preference by Similarity to Ideal Solutions) yöntemine göre finansal değerlendirilmesi yapılmıştır. Bu çalışmada, finansal oranlardan yararlanılmıştır. Bunlar sırasıyla; cari oran, likidite oranı, nakit oranı, sabit devir hızı oranı, toplam-aktif devir hızı oranı, borç ve toplam aktifler oranı (kaldıraç oranı) , net kar marjı ve öz sermaye karlılığı oranı olmak üzere 8 orandan oluşmaktadır. TOPSIS yönteminde kriterler ve alternatiflerden matrisler oluşturulmuş ve bunun sonucunda işletmelerinin karlılık durumlarına göre sıralama yapılmıştır. Buna göre, Air Astana hava yolu işletmesi ilk sırada yer alırken Qantas hava yolları son sırada finansal performans ortaya koymuştur. Bu çalışmanın sonucunda en iyi hava yolu şirketi seçilerek karlılık durumuda analiz edilmiş olacaktır. Bundan sonraki yapılacak çalışmalarda farklı çok kriterli araştırma yöntemleri uygulanarak detaylı araştırmalar yapılabilir. Ayrıca farklı sektörlere göre TOPSIS yöntemi de uygulanarak işletmelerin yönetim tarafından karar almalarını kolaylaştıracaktır.

Anahtar Kelimeler

Havacılık, Oran Analizi, TOPSIS, Finans

Düzeltme: Evaluation of the Financial Performance of International Airlines Using the TOPSIS

Bu makalenin ilk hali 31 Ekim 2024 tarihinde yayımlandı. https://dergipark.org.tr/tr/pub/rs/issue/87950/1508613

Düzeltme Notu

Öz

In this research article, the items of the financial statements of 10 airline companies selected among the best service airline companies selected by Skytax for the last period of 2021 were examined and calculations were made according to financial ratios analysis. Finally; Financial evaluation was made according to the TOPSIS (Technicus for Order Preference by Similarity to Ideal Solutions) method, which is one of the multi-criteria research methods. In this study, financial ratios were used. These are respectively; It consists of 8 ratios: current ratio, liquidity ratio, cash ratio, fixed turnover ratio, total-asset turnover ratio, debt and total assets ratio (leverage ratio), net profit margin and return on equity ratio. In the TOPSIS method, matrices were created from the criteria and alternatives and as a result, the companies were ranked according to their profitability. Accordingly, while Air Astana airline company ranked first, Qantas airlines showed its financial performance in the last place. As a result of this study, the best airline company will be selected and its profitability will be analyzed. In future studies, detailed research can be conducted by applying different multi-criteria research methods. In addition, the TOPSIS method will be applied according to different sectors, which will make it easier for businesses to make decisions by management.

Anahtar Kelimeler

Aviation, Ratio Analysis, TOPSIS, Finance

Kaynakça

• Aktan, Ç. C. (2006). Organizasyonlarda yanlış uygulamalara karşı bir sivil erdem, ahlaki tepki ve vicdani red davranışı: Whistleblowing. Mercek Dergisi, 1-13.
• Apaza, C. R. & Chang, Y. (2011). What makes whistleblowing effective: Whistleblowing in Peru and South Korea. Public Integrity, 13(2), 113-129.
• Appelbaum, S. H., Iaconi, G. D. & Matousek, A. (2007). Positive and negative deviant workplace behaviors: Causes, impacts, and solutions. Corporate Governance, 7(5), 586-598.
• Aria, M. & Cuccurullo, C. (2017). Bibliometrix: An R-tool for comprehensive science mapping analysis. Journal of Informetrics, 11(4), 959-975.
• Atabay, E., Çizel, B. & Ajanovic, E. (2019). Akıllı şehir araştırmalarının R programı ile bibliometrik analizi. O. Emir (Ed.), Akıllı şehirler (Cilt. 3, ss. 1130-1137), 20. Ulusal Turizm Kongresi, Anadolu Üniversitesi Basımevi.
• Barnett, T., Bass, K. & Brown, G. (1996). Religiosity, ethical ideology, and intentions to report a peer's wrongdoing. Journal of Business Ethics, 15, 1161-1174.
• Barnett, T., Cochran, D. S. & Taylor, G. S. (1993). The internal disclosure policies of private-sector employers: An initial look at their relationship to employee whistleblowing. Journal of Business Ethics, 12, 127-136.
• Beyazgül, U., Beyazgül, A. & Kırar, G. (2023). Eğitimde whistleblowing: Öğretmenler örnekleminde yapılmış lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, 9(73), 3876-3887.
• Bouville, M. (2008). Whistle-blowing and morality. Journal of Business Ethics, 81(3), 579-585.
• Callon, M., Courtial, J.-P., Turner, W. A. & Bauin, S. (1983). From translations to problematic networks: An introduction to co-word analysis. Social Science Information, 22(2), 191-235.
• Chiu, R. K. (2003). Ethical judgement and whistleblowing intention: Examining the moderating role of locus of control. Journal of Business Ethics, 43(1-2), 65-74.
• Dawson, S. (2000). Whistleblowing: A broad definition and some issues for Australia. Working Paper, Victoria University of Technology.
• Demirtaş, Ö. & Biçkes, M. (2014). Makyavelizm’in olumsuz durumları ifşa etme niyeti üzerindeki etkisi: Bir alan çalışması. İŞ, GÜÇ Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 16(2), 98-112.
• Demirtaş, Ö. (2014). İşyerlerinde olumsuz durumları ifşa etmenin etik iklim üzerindeki etkisi: Yıldırma algısının moderatör rolü. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 43(1), 136-156.
• Donthu, N., Kumar, S., Mukherjee, D., Pandey, N. & Lim, W. M. (2021). How to conduct a bibliometric analysis: An overview and guidelines. Journal of Business Research, 133, 285-296.
• Dworkin, T. M. & Baucus, M. S. (1998). Internal vs. external whistleblowers: A comparison of whistleblowering processes. Journal of Business Ethics, 17, 1281-1298.
• Dworkin, T. M. & Near, J. P. (1997). A better statutory approach to whistleblowing. Business Ethics Quarterly, 7(1), 1-16.
• Dyck, A., Morse, A. & Zingales, L. (2010). Who blows the whistle on corporate fraud?. The Journal of Finance, 65, 2213-2253.
• Eaton, T. V. & Akers, M. D. (2007). Whistleblowing and good governance. The CPA Journal, 77(6), 66-71.
• Elliston, F. A. (1982). Anonymity and whistle-blowing. Journal of Business Ethics, 1, 167-177.
• Esen, E. & Kaplan, H. A. (2012). İşletmelerde ahlaki olmayan davranışların duyurulması (Whistleblowing). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 33-52.
• Gorta, A. & Forrel, S. (1995). Layers of decision: Linking social definitions of corruption and willingness to take action. Crime, Law & Social Change, 23, 315-343.
• Hersh, M. A. (2002). Whistleblowers-heroes or traitors? Individual and collective responsibility for ethical behaviour. Annual Reviews in Control, 26(2), 243-262.
• Hırlak, B. & Çolakoğlu, E. (2023). Marka vatandaşlık davranışı literatürünün bibliyometrik analizi. Abant Sosyal Bilimler Dergisi, 23(3), 1532-1551.
• Hou, Q., Mao, G., Zhao, L., Du, H. & Zuo, J. (2015). Mapping the scientific research on life cycle assessment: A bibliometric analysis. The International Journal of Life Cycle Assessment, 20(4), 541-555.
• Jos, P. H., Tompkins, M. E. & Hays, S. W. (1989). In praise of difficult people: A portrait of the committed whistleblower. Public Administration Review, 49(6), 552-561.
• Jubb, P. B. (1999). Whistleblowing: A restrictive definition and interpretation. Journal of Business Ethics, 21(1), 77-94.
• Kamdem, J. P., Duarte, A. E., Lima, K. R. R., Rocha, J. B. T., Hassan, W., Barros, L. M., Roeder, T. & Tsopmo, A. (2019). Research trends in food chemistry: A bibliometric review of its 40 years anniversary (1976–2016). Food Chemistry, 294, 448-457.
• Kaptein, M. (2011). From inaction to external whistleblowing: The influence of the ethical culture of organizations on employee responses to observed wrongdoing. Journal of Business Ethics, 98, 513-530.
• Kişi, N. (2022). İnsan kaynakları yönetiminde yapay zeka: Bibliyometrik bir analiz. Journal of Research in Business, 7(2), 490-514.
• Kurnaz, A. (2021). Etnosentrizm ile ilgili çalışmaların bibliyometrik analizi. Beykoz Akademi Dergisi, 9(2), 98-118.
• Larmer, R. A. (1992). Whistleblowing and employee loyalty. Journal of Business Ethics, 11(2), 125-128.
• MacNab, B., Brislin, R., Worthley, R., Galperin, B. L., Jenner, S., Lituchy, T. R., Maclean, J., Aguilera, G. M., Ravlin, E., Tiessen, J. H., Bess, D. & Turcotte, M. F. (2007). Culture and ethics management whistle-blowing and internal reporting within a NAFTA country context. International Journal of Cross Cultural Management, 7(1), 5-28.
• Mesmer-Magnus, J. R. & Viswesvaran, C. (2005). Whistleblowing in organizations: An examination of correlates of whistleblowing intentions, actions, and retaliation. Journal of Business Ethics, 62, 277-297.
• Miceli, M. P, Near, J. P. & Dworkin, T. M. (2009). A word to the wise: How managers and policy-makers can encourage employees to report wrongdoing. Journal of Business Ethics, 86(3), 379-396.
• Near, J. P. & Miceli, M. P. (1985). Organizational dissidence: The case of whistleblowing. Journal of Business Ethics, 4(1), 1-16.
• Park, H., Blenkinsopp, J., Oktem, M. K. & Omurgonulsen, U. (2008). Cultural orientation and attitudes toward different forms of whistleblowing: A comparison of South Korea, Turkey, and the U.K. Journal of Business Ethics, 82(4), 929-939.
• Pritchard, A. (1969). Statistical bibliography or bibliometrics. Journal of Documentation, 25(4), 348-349.
• Rothschild, J. & Miethe, T. D. (1999). Whistle-blower disclosures and management retaliation. Work and Occupations, 26(1), 107-128.
• Sims, R. L. & Keenan, J. P. (1998) Predictors of external whistleblowing: Organizational and intrapersonal variables. Journal of Business Ethics, 17, 411-421.
• Weinstein, D. (1979). Bureaucratic opposition. Pergamon Press.
• Yay, Ö., Güneri, B. & Atabay, E. (2022). Turizmde sosyal medya araştırmalarına panoramik bir inceleme. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 6(2), 115-132.
• Yıldız, D. (2023). Olumsuz durumları ifşa etme (whistleblowing). B. Hırlak (Ed.), Örgütsel davranış kavramlar ve araştırmalar-I (ss. 451-468). Özgür Publications.