İstanbul Bakırköy İlçesinin Geçici Barınma Alanlarının Uzaktan Algılama Yöntemi ile Analizi

Yıl 2023, , 289 - 300, 28.09.2023

Asli Sabuncu

https://doi.org/10.48123/rsgis.1268813

Öz

Kuzey Anadolu Fay Zonu Türkiye’deki en aktif tektonik yapılardan biridir. 1894 Büyük İstanbul depremi ve 1999 Kocaeli-Gölcük depremi sonrası Marmara bölgesinde yıkıcı bir deprem meydana gelmemiştir. Bilim insanları tarafından 1894 Büyük İstanbul depremi ve 1999 Kocaeli-Gölcük depremi sonrası Marmara sismik boşluğu boyunca başta İstanbul olmak üzere Marmara bölgesini etkileyecek bir deprem öngörülmektedir. Bu sebeple, beklenen olası İstanbul depremi sonrası kullanılmak üzere geçici barınma alanlarına dair ayrıntılı araştırmalara gereksinim duyulmaktadır. Bu çalışmada, olası İstanbul deprem sonrası, afetzedelerin kullanabileceği ve ulaşabileceği alanlarının uzaktan algılama ile tespiti amaçlanmıştır. Bu çerçevede, İstanbul ili Bakırköy ilçesi pilot bölge olarak seçilmiş ve bölgeye ait ortofotolar belediyeden temin edilmiştir. Geçici barınma alanlarının seçiminde sıklıkla kullanılan büyüklük ve kapasite kriterleri pilot alanların tespitinde göz önünde bulundurulmuştur. Ortofotolardan nesne tabanlı sınıflandırma sonucu çıkarılan uygun büyüklükteki dört farklı pilot bölgenin kapasiteleri ve bölgelerde kurulacak çadır sayısı ile kalacak kişi sayısı çalışmada tartışılmıştır. İlçenin nüfusu ve bina stoğu göz önüne alındığında belirlenen alanların genişletilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Geçici barınma alanları, Olası İstanbul depremi, Uzaktan algılama, 1894 büyük İstanbul depremi, Marmara sismik boşluğu

Analysis of Temporary Shelter Areas of Istanbul Bakırköy District with Remote Sensing Method

Öz

The North Anatolian Fault Zone is one of the most active tectonic elements in Turkey. After the 1894 Great Istanbul earthquake and 1999 Kocaeli Gölcük earthquake no destructive earthquake occurred in the Marmara region. After the 1894 Great Istanbul earthquake and 1999 Kocaeli-Gölcük earthquake, scientists predict an earthquake that will affect the Marmara region, especially Istanbul, along the Marmara seismic gap. For this reason, there is a need for detailed research on temporary shelter areas to be used after the expected possible Istanbul earthquake. In this study, it is aimed to determine the temporary shelter areas that the disaster victims can use and reach after the possible Istanbul earthquake by remote sensing. In this framework, Bakırköy district of Istanbul province was chosen as the pilot region and orthophotos of the region were obtained from the municipality. Size and capacity criteria, which are frequently used in the selection of temporary shelter areas, were taken into consideration in the selection of pilot areas in the region. In the study, the capacities of four different pilot regions of suitable size, which were obtained as a result of object-based classification from orthophotos, and the number of tents to be set up in the regions and the number of people to stay were discussed. It was concluded that the temporary shelter areas should be expanded when the population and building stock of Bakırköy district are considered.

Anahtar Kelimeler

Temporary shelter areas, Possible İstanbul earthquake, Remote sensing, 1894 Great İstanbul earthquake, Marmara seismic gap

Kaynakça

• AFAD. (2020, Aralık 8). Toplanma alanları hakkında basın açıklaması. Retrieved from https://www.afad.gov.tr/ toplanma-alanlari-hakkinda-basin-aciklamasi-15112020.
• Aghlmand, M., Onur, M. İ., & Talaei, R. (2020). Heyelan duyarlılık haritalarının üretilmesinde analitik hiyerarşi yönteminin ve coğrafi bilgi sistemlerinin kullanımı. European Journal of Science and Technology, (Özel Sayı), 224-230. doi: 10.31590/ejosat.araconf28.
• Aksoy, Y., Turan, A.Y., & Atalay, H. (2009). İstanbul Fatih ilçesi yeşil alan yeterliliğinin Marmara depremi öncesi ve sonrası değerleri kullanılarak incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 14(2), 137-150.
• Aman, D, D. (2019). Olası Marmara depreminde toplanma alanları yer seçimi kriterlerinin belirlenmesi: İstanbul Bağcılar örneği (Doktora Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• Anand, A., Jethoo, A.S., & Sharma, G. (2015). Selection of temporary rehabilitation location after disaster: A review. European Scientific Journal, 11(10), 161-169.
• Anhorn, J., & Khazai, B. (2015). Open space suitability analysis for emergency shelter after an earthquake. Natural Hazards and Earth System Science, 2, 4263–4297.
• BİB. (2004). Deprem şurası, kurumsal yapılanma komisyonu raporu. Ankara: Bayındırlık ve İskân Bakanlığı.
• Blaschke, T. (2010). Object based image analysis for remote sensing. ISPRS Journal of Photogrammetry and Remote Sensing, 65(1), 2-16.
• Cheng, H., & Yang, X. K. (2012, June). A comprehensive evaluation model for earthquake emergency shelter. In Ninth Asia Pacific Transportation Development Conference, 2012. Proceedings. (pp. 412-422). ASCE.
• Çelik, H. Z., Özcan, N. S., & Erdin, H. E. (2017, Ekim). Afet ve acil durumlarda halkın toplanma alanlarının kullanılabilirliğini belirleyen kriterler. In 4. Uluslararası Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı, 2017. TDMD.
• Çınar, A.K., Akgün, Y., & Maral, H. (2018). Afet sonrası acil toplanma ve geçici barınma alanlarının planlanmasındaki faktörlerin incelenmesi: İzmir-Karşıyaka örneği. Planlama, 28(2), 179-200.
• Definiens. (2012). Definiens Developer XD 2.0.4 Reference Book. Retrieved from https://www.imperial.ac.uk/media/ imperial-college/medicine/facilities/film/Definiens-Developer-Reference-Book-XD-2.0.4.pdf
• EM-DAT. (2023, Ocak 18). The Emergency Events Database- The International Disaster Database Centre for Research on the Epidemiology of Disasters. Retrieved from https://www.emdat.be/.
• Fisher, P. (1997). The pixel: A snare and a delusion. International Journal of Remote Sensing, 18(3), 679-685.
• FEMA. (2023, Ocak 22). Federal Emergency Management Agency. Retrieved from https://www.ready.gov/be-informed.
• Gökgöz, B. İ., İlerisoy, Z. Y. & Soyluk, A. (2020). Acil Durum Toplanma Alanlarının AHP Yöntemi ile Değerlendirilmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 19, 935-945.
• Hong, L., & Xiaohua, Z. (2011). Study on location selection of multi-objective emergency logistics center based on AHP. Procedia Engineering, 15, 2128-2132.
• İBB. (2023, Ocak 10). İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Deprem ve Zemin İnceleme Şube Müdürlüğü. Retrieved from https://depremzemin.ibb.istanbul/guncelcalismalarimiz/#olasi-deprem-kayip-tahmnler-le-ktapiklari.
• İPKB. (2022, Eylül 01). İstanbul Deprem Risk Haritası. İstanbul Proje Koordinasyon Birimi (İPKB). Retrieved from https://www.guvenliyasam.org/ismep-2/.
• JICA. (2002, Kasım 20). Türkiye Cumhuriyeti İstanbul ili sismik mikro-bölgeleme dahil afet önleme/azaltma temel planı çalışması. Retrieved from http://www.ibb.gov.tr/tr-TR/SubSites/DepremSite/PublishingImages/JICA-TUR.pdf.
• Myint, S. W., Gober, P., Brazel, A., Grossman-Clarke, S., & Weng, Q. H. (2011). Per-pixel vs. object-based classification of urban land cover extraction using high spatial resolution imagery. Remote Sensing of Environment, 115(5), 1145-1161.
• Özkılıç, E.N. (2020). İstanbul’da deprem sonrası toplanma alanlarının kapasitelerinin ve erişebilirliklerinin CBS yardımıyla analizi ve değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• Rezaei, S. (2014). Development of a decision support model for the optimum shelter location following a disaster (MSc Thesis). İstanbul Technical University, İstanbul, Türkiye.
• Sabuncu, A. (2018). Yüksek mekânsal çözünürlüklü uydu/uçak platformlu görüntüler ve CBS teknolojisi kullanılarak Van-Erciş depremi sonrası bina hasar tespiti (Doktora Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• Soltani, A., Ardalan, A., Boloorani, A. D., Haghdoost, A., & Hosseinzadeh-Attar, M. J. (2014). Site selection criteria for sheltering after earthquakes: A systematic review. PLOS Currents Disasters, 6(1). doi: 10.1371/currents.dis.17ad1f98fb85be80785d0a81ced6a7a6.
• Şahin, İ. K. (2022). Afet sonrası toplanma alanlarının mevcut durumunun irdelenmesi: Malatya kent merkezi örneği (Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya, Türkiye.
• Tarabanis, K., & Tsionas, I. (1999). Using network analysis for emergency planning in case of earthquake. Transactions in GIS, 3(2), 187–197.
• TUİK. (2022, Ağustos 18) Türkiye İstatistik Kurumu. Retrieved from https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr.
• Türk Kızılayı. (2023, Ocak 7). Afet çadırı. Retrieved from https://www.kizilaycadirtekstil.com.tr/urunlerimiz/cadir/afet-cadiri/.
• Shelterprojects. (2022, Aralık 10). Sharing experience in humanitarian shelter and settlements responses. Retrieved from https://shelterprojects.org/index.html.
• Wei, L., Li, W., Li, K., Liu, H., & Cheng, L. (2012). Decision support for urban shelter locations based on covering model. Procedia Engineering, 43, 59-64.