The Incompatibilities and Infertilities in Fruit Trees

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 2, 52 - 61, 30.12.2020

Özgün Kalkışım

Öz

For sustained and profitable fruit growing, an orchard should be established with species and varieties with well-known fertilization biology. The essential precautions should be taken in the case of the existence of insemination problems like; incompatibility or infertility in the fruit varieties to be cultured. Otherwise, the arise of significant economic damage is inevitable due to the absence of yield or meager yield. For the turn of blossoms into fruit, the most critical risks are incompatibility and infertility. It should be known if there are incompatibility or infertility problems or not in the fruit species to be used. Additionally, if they have; which type of incompatibility or infertility they have should be known, precautions should be taken during the fruit orchard institutaon’s establishment. By considering incompatibility and infertility problems of fruit varieties that are used to obtain products economically, at least one or more pollinator types should be used. Most of the time, there is no possibility of getting high efficiency economically from the fruit orchards which have been established with the one variety even if it has self-compatibility. If there are incompatibility and infertility in the fruit variety to be cultured, pollinator genotypes absolutely should be used and more pollinator genotypes should be used in the rainy regions.

Anahtar Kelimeler

Incompatibility, Infertility, Pollination, Fertilization

Meyve Ağaçlarında Kısırlıklar ve Uyuşmazlıklar

Öz

Sürdürülebilir karlı bir meyvecilik için döllenme biyolojisi iyi bilinen tür ve çeşitler ile bahçe kurulmalıdır. Bahçe tesis edilecek meyve tür veya çeşitlerinde, kısırlık veya uyuşmazlık gibi döllenme problemlerinin olması durumunda gerekli önlemler alınmalıdır. Aksi halde verimin olmaması veya çok az olması sonucu önemli ekonomik zararların ortaya çıkması kaçınılmazdır. Çiçeğin meyveye dönüşümü için risklerin başında uyuşmazlık ve kısırlıklar ön plana çıkmaktadır. Bahçe tesisi yapılırken çeşitlerde kısırlık veya uyuşmazlık probleminin olup olmadığı, varsa bunun hangi tip olduğunun bilinmesi ve buna göre önlem alınması gerekmektedir. Meyve çeşitlerinde uyuşmazlık ve kısırlık durumları dikkate alınarak en az bir veya daha fazla tozlayıcı çeşit belirlenmek suretiyle bahçe tesis edilerek, ekonomik anlamda ürün sağlanabilir. Tek çeşit ile kurulan meyve bahçelerinde çoğu zaman çeşit kendine verimli olsa dahi ekonomik anlamda yüksek verim alma imkanı bulunmamaktadır. Kültürü yapılacak meyve çeşidinde kendine uyuşmazlık ve kısırlık söz konusu ise mutlaka tozlayıcı çeşit kullanılmalı, tozlayıcı çeşitler yağışlı bölgelerde oransal olarak daha yüksek bulunmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Uyuşmazlık,, Kısırlık,, Tozlanma,, Döllenme

Kaynakça

• Ağaoğlu, Y.S., Çelik, H., Çelik, M., Fidan, Y., Gülşen, Y., Günay, A., Halloran, N., Köksal, A.İ., Yanmaz, R. (2019). Genel Bahçe Bitkileri. Ankara Üniversitesi Basımevi, ISBN: 978-605-136-377-6, Ankara.
• Akçay, M.E., Tosun, İ. (2005). Bazı geç çiçek açan yabancı badem çeşitlerinin Yalova ekolojik koşullarındaki gelişme ve verim davranışları. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 36(1), 1-5.
• Audergon, J.M. (1997). Contribution to the study of in heritance of the character self in compatibility in apricots, XI. Uluslar Arası Kayısı Sempozyumu, 25-30 Mayıs, Veria-Yunanistan.
• Beyhan, N., Karakaş, B. (2009). Investigation of the fertilization biology of some sweet cherry cultivars grown in the Central Northern Anatolian Region of Turkey. Scientia Horticulturae, 121(3), 320-326. Doi: 10.1016/j.scienta.2009.02.028.
• Boncuk, M. (2011). Klemantin mandarininde eşeysel uyuşmazlık mekanizmasının cDNA AFLP yöntemiyle araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana, Türkiye.
• Brewbaker, J.L. (1957). Pollen cytology and self incompatibility systems in plant. Journal of Heredity, 48, 271-277.
• Butar, S. (2014). Armut yetiştiriciliği. Marem Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayını, Yayın No: 60, Isparta.
• East, E.M., Magelsdorf, A.J. (1925). A new interpretation of the hereditary behaviour of self sterile plants. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 11(2), 166-171. Doi: 10.1073/pnas.11.2.166.
• Erdem, S.Ö., Beyhan, N., Demirsoy, L. (2013). Kirazlarda eşeysel uyuşmazlık. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 6(2), 89-95.
• Eti, S., Kaşka, N., Kurnaz, Ş., Kılavuz, M. (1990). Bazı Yerli Yenidünya (Eriobotrya japonica Lindl) Çeşitlerinde Çiçek Tozu Üretim Miktarı, Canlılık Düzeyi ve Çimlenme Yeteneği ile Meyve Tutumu Arasındaki İlişkiler. Doğa Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi 14, 421-430.
• Genç, İ., Yağbasanlar, T. (2016). Bitki ıslahı. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ofset Atölyesi, Genel Yayın No: 59, Kitap Yayın No: A-13., s.150, Adana.
• Gerçekçioğlu, R., Bilgener, Ş., Soylu, A. (2012). Genel meyvecilik. Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti., ISBN: 978-605-133-253-6, Ankara.
• Halasz, J.A., Pedryc, A., Hegedus, A. (2007). Origin and dissemination of thepollen-partmutated SC-haplotyp ethatconfers self-compatibility in apricot (Prunus armeniaca L.). New Phytologist, 176, 793–803.
• Korkmaz, Ş., Ak, B.E., Sakar, E., Turanoğlu, İ., Söylemez, S. (2015). Meyve ağaçlarında uyuşmazlık ve mekanizması. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 19(3), 180–186.
• Mehlenbacher, S.A., Cociu, V., Hough, L.F. (1991). Apricots, In: J.N. Moore, J.R. Ballington Jr. (Eds.), Genetic resources of temperate fruit and nut crops. International Societyfor Horticultural Science, 3, 65-110.
• Mert, C., Soylu, A. 2006. Flower and stamen structures of male-fertile and male-sterile chestnut (Castanea sativa Mill.) cultivars. Journal of the American Society for Horticultural Science, 131(6), 752-759.
• Mısırlı, A. (2000). Bazı sert çekirdekli meyve türlerinde eşeysel uyuşmazlık ile fenolojik madde içeriği arasındaki ilişkiler. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 37(1), 161-168.
• Mısırlı, A., Sağlam, H., Gülcan, R., Ölmez, H.A., Sahin, M. (2006). Investigation on fertilization biology of important dried apricot cultivars. ISHS Acta Horticulturae, 701, 159-162.
• Murathan, Z.T. (2016). Kayısıda (Prunus armeniaca) kendine uyuşmazlık mekanizması. Mediterranean Agricultural Sciences, 29(3), 125-129.
• Özbek, S. (1987). Genel meyvecilik. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları 111, Ders Kitabı No: 6. s386, Adana.
• Şehirali, S., Özgen, M. (2002). Bitki ıslahı. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No: 1553, ISBN: 975-482-569-6, s67-68, Ankara.
• Tosun, F., Sağsöz, S. (1998). Bitki ıslahı. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ofset Tesisi, s51-53, Erzurum.
• Ülkümen, L. (1938). Malatya’nın mühim meyve çeşitleri üzerinde morfolojik, fizyolojik ve biyolojik araştırmalar. Doktora Tezi, Ankara Yüksek Ziraat Enstitüsü, Ankara.
• Ülkümen, L. (1973). Bağ bahçe ziraati. Atatürk Üniversitesi Yayınları No: 275, Atatürk Üniversitesi Basımevi, s415, Erzurum.
• Williams, E.G., Clarke, A.E., Knox, R.B. (1994). Genetic control of self-incompatibility and reproductive development in flowering plants. Advanced Incellular and Molecular Biology of Plants, 2, 1-59.
• Williams, R.R. (1970). The effect of supplementary pollination on yield. In: R.R. Williams, R.R. Wilson (Eds.), Towards Regulated Cropping. Grower Books, London, UK, pp. 7–10.
• Yılmaz, M. (2009). Bazı fındık çeşit ve genotiplerinin pomolojik, morfolojik ve moleküler karakterizasyonu. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.