HALKIN KUR’AN KURSLARINA YÖNELİK TUTUMLARI ÜZERİNE BETİMSEL BİR ARAŞTIRMA: OF BÖLGESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2015, Cilt: 4 Sayı: 7, 103 - 140, 01.12.2015

Bayramali Nazıroğlu , Vahap Vahapoğlu

Öz

Bu çalışma, Trabzon Of ilçesinde yaşayan insanların Kur’an Kurslarına yönelik tutumları ve bu kurslardan beklentileri üzerine yapılmış bir alan araştırmasıdır. Araştırmada, betimsel tarama modeli kullanılmıştır. Of ilçe merkezinde ve mahallelerinde yaşayan 42.405 kişi araştırmanın evrenini, bu evren içerisinden basit tesadüfi örneklem alma yöntemiyle farklı yaş gruplarından seçilen toplam 284 kişi araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak kişisel bilgi anketi ve Likert tipi dereceleme ölçeği kullanılmıştır. Araştırma sonucundan; bölgedeki kursların, öğrenci kaynağı bakımından önemli oranda dışa (il dışına) bağımlı olduğu, bölge insanının, kursları öğrenci açısından eskisi gibi beslemediği, katılımcıların tamamına yakınının teorik olarak Kur’an-ı Kerim’in öğrenilmesine ve Kur’an öğretimine yönelik olumlu bir tutuma sahip olduğu, ancak bu teorik ilginin önemli oranda uygulamaya yansımadığı anlaşılmaktadır. Çalışmada katılımcıların yarıdan fazlasının Kur’an kurslarındaki eğitim ve öğretimi yeterli görmedikleri, müfredatın aksine sadece Kur’an eğitimi verilmesinin önemli bir problem olduğu sonucuna varılmıştır. Her şeye rağmen Kur’an kurslarında yetişen insanların daha edepli, daha çalışkan ve daha başarılı oldukları konusunda yöre halkının yüksek düzeyde hemfikir olması dikkat çekici sonuçlar arasında yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kur’an Kursları, Yaygın Din Eğitimi, Hafızlık

A Descriptive Research on the Attitudes of People towards Koran Courses: Example of Of Region

Öz

This work is a field survey on the attitudes of the people in the Of county in Trabzon towards Koran courses and their expectations from these courseIn this research, descriptive survey method is used. From the result of the research it is concluded that: the courses in the region depend significantly on other cities in terms of student sources, the people of the region do not support the courses as much as they used to, almost all of the participants have theoretically positive attitudes towards the teaching and study of Koran but this theoretical interest cannot be reflected with considerable amount. In the research it is observed that more than half of the participants do not consider the teaching and education in the Koran courses sufficient and it is an important deficiency that the students are offered only Koran education by contrast with the curriculum. Despite everything, it is among the remarkable results that the people of the region agree substantially on the students’ growing up there being more well-mannered, more hardworking and more successful

Anahtar Kelimeler

Koran Courses, Mass Education of Religion, Hafiz

بحث وصفي على آراء الناس نحو دورات تعليم القرآن الكريم: منطقة أوف نموذجًا

Öz

 هذا العمل هو المسح الميداني على آراء الناس نحو دورات تعليم حفظ القرآن الكريم وتوقعاتهم من هذه الدورات في منطقة أوف التابعة طرابزون. في هذا البحث تم استخدام منهج المسح الوصفي. وتم استخدام مسح المعلومات الشخصية ومقياس ليكرت كوسيلة لجمع البيانات. من نتيجة الأبحاث يُستنتج أن الدورات في المنطقة تعتمد إلى حدّ كبير على مدن أخرى كمصدر للطلاب، وأهل المنطقة لا يدعمون الدورات بمثل قدر ما فعلوه في الماضي، وجميع المشاركين تقريبا كانوا يتشجعون لتعليم القرآن ولديهم اتجاه ايجابي عليه. وقد كشفت الدراسة أنَّ الخاضعين للاستبيان كثرهم يعتقدون أن لا يكفي تعليم القرآن وحده. على الرغم من أن أهل المنطقة يجمعون على كل شيء وهم مأدبون ونشيطون وناجحون بنسبة غيرهم.

Anahtar Kelimeler

التحفيظ, التعليم, الدين الشائع ـ دورات القرآن

Kaynakça

• AKKOYUNLU, B. ve Gücüm, E. B. (1998). Eğitimde Verimlilik Kuramı Üzerine, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, sy. 3, ss.125-128. AKŞENER, T. (2012). Diyanet İşleri Başkanlığına Bağlı Kur’an Kurslarında Yeni Düzenlemeler ve Din Eğitimi (Adana Örneği), (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. AY, M. E. (1992). Öğrenci Gözüyle Yaygın Din Eğitimi ve Öğretimi Kurumları, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. 4, sy. 4, ss. 259-268. AY, M. E. (1995). Diyanet İşleri Başkanlığına Bağlı Kur’an Kurslarının Problemleri ve Beklentileri, Bursa: Uludağ Yayınları. AYDIN, M. Ş. (2008). Bir Din Eğitimi Kurumu Olarak Kur’an Kursu, Ankara: DİB Yayınları. AYHAN, H. (1999). Türkiye’de Din Eğitimi, İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı. BALBAY, E. (2011). Kur’an Kursu Öğreticilerinin Mesleki Yeterlikleri: Diyarbakır Örneği, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. BALTACI, C. (2000). Türk Eğitim Sisteminde Kur’an Kurslarının Yeri, Kur’an Kurslarında Eğitim, Öğretim ve Verimlilik, İstanbul: Ensar Neşriyat. BAŞKURT, İ. (2013). Din Eğitimi Açısından Kuran Öğretimi ve Yaz Kuran Kursları (İstanbul Örneği), İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları. BAYRAKTAR, M. F. (1992). Eğitim Kurumu Olarak Kur’an Kursları Üzerine Bir Araştırma, İstanbul: Yıldızlar Matbaası. BAYRAKTAR, M. F. (1994). Eğitimde Disiplin, Ceza ve Dayak Üzerine, Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, sy. 1, ss. 97-107. BAYRAKTAR, M. F. (2008). Hafızlık Eğitiminin Geleneksel Yöntemleri ve Kur’an Kursları, Tokat’ta Kur’an Günleri X. Kur’an Sempozyumu: Kur’an ve Eğitim, 12-13 Mayıs 2007/Tokat, ss. 117-138. BAYRAKTAR, N. (2010). Kur’ân Kurslarında Ergenlik Dönemi Öğrencilerinin Sorunları ve Beklentileri, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Rize Üniversitesi (Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi) Sosyal Bilimler Enstitüsü. BİNGÖL, S. (2012). Kur’an Kursu Öğreticilerinde Empati: Kastamonu Örneği, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. BUHARİ, M. İ. ( 1992). el-Cami ‘u ‘s-Sahih, İstanbul: Çağrı Yayınları. BUYRUKÇU, R. (2001). Kur’an Kurslarında Din Eğitimi ve Öğretiminin Verimliliği Üzerine Bir Araştırma (Göller Bölgesi Örneği), Isparta: Fakülte Kitabevi. ÇAĞRICI, M. (2002). Kur’an Kursu, DİA, c. 26, s. 423. ÇANAKCI, A. A. (2014). Öğrenme ve öğretme süreci açısından Yaz Kur’an Kursları (Balıkesir örneği), (Basılmamış Doktora Tezi), Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. ÇEKİN, A. (2011). Kur’an Kursu Öğreticilerinin İş Doyum Düzeyleri: Ankara İli Örneğinde Bir Alan Araştırması, (Basılmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. ÇETİN, M. Ö. ve Ada, S. (2006). Eğitim ve Öğretim Ortamında Disiplin Nedir?, İstanbul: Nobel Yayınları ÇINAR Hıdır, S. (2012). Kur’an Kurslarında Bayanlara Yönelik Din Eğitimi (Samsun Örneği),(Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. D.İ.B. (2002). Kuran Kursları İle Öğrenci Yurt ve Pansiyonları Yönetmeliği ve Kur’an Kursları Yönergesi, Ankara. D.İ.B. (2010). Personel Yeterlilikleri, Ankara. DEMİR, E. (2011). Velilerin Yaz Kur’an Kursları’ndan Beklentileri Üzerine Bir Araştırma (Antalya Örneği), (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. DEMİR, R. (2010). Yaz Kuran Kurslarında Kuran Öğretimi, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. DOĞAN, R. (2005). Avrupa’da Kur’an-ı Kerim ve Dinî Bilgiler Kursları: Problemler ve Çözüm Önerileri (Almanya Örneği), III. Din Şûrası: Tebliğ ve Müzakereleri, 20-24 Eylül 2004/ Ankara, c. 3, ss. 391-408. GENÇ, M. F. (2007). Kur’ân Kurslarında Toplam Kalite Yönetimi, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. GÜNAYDIN, M. (2008). Of Medreselerinin Tarihi Fonksiyonelliğine Bakış, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. 6, sy. 12, ss. 101-136. IŞIKDOĞAN, D.ve Aktürk, M. (2012). Kuran Kurslarının Kadınların Din Eğitimine Katkısı (Diyarbakır Örneği), Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. XIV, sy. 1, ss. 75-106. KARAKÖSE, R. (2010). Kur’an Kurslarında Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik, Etkili Din Öğretimi, ss. 447-498. KILAVUZ, M. A. (2010). Kur’an Kursları ve Yetişkin Din Eğitimi, Etkili Din Öğretimi, ss. 121-166. KOCAOĞLU, H. (2014). Kur’an Kursları Öğretim Programının Eğitimde Program Geliştirme İlkelerine Uygunluk Açısından Değerlendirilmesi, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. KOÇ, A. (2005). Kur’an Kurslarında Eğitim ve Verimlilik, Ankara: İlahiyat Yayınları. KOÇ, A. (2009). Kur’an Kurslarının Mevcut Sorunları ve Bunlara Yönelik Çözüm Önerileri, IV. Din Şurası Tebliğ ve Müzakereleri,12-16 Mayıs / Ankara, c.2, ss. 717-730. KOÇ, A. (2010). Kur’an Kurslarında Eğitim ve Verimlilik (Tespit- Öneriler), Etkili Din Öğretimi, ss. 499-514 KOÇ, A. (2011). Yaz Kur’an Kursları Üzerine Araştırma, Diyanet İlmi Dergi, c. 47, sy. 2, ss. 7-52. KORKMAZ, M. (2009). Kur’an Kursu Öğreticilerinin Eğitim-Öğretim Yeterlikleri Açısından Kendilerini Değerlendirmeleri (Basılmamış Doktora Tezi), Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. MÜFTÜOĞLU K. A. (2009). Kur’an Kursları ve Muhatap Kitlesi, IV. Din Şurası Tebliğ ve Müzakereleri, 12-16 Ekim / Ankara, c. 2, ss. 695- 716. ÖZCAN, T. (2007). Osmanlılar, DİA, c. 33, ss. 538-541. ÖZTÜRK, F. Z. (2007). Kur’an Kursu Öğrencilerinin Sosyo-Ekonomik, Kültürel Temelleri Ve Sorunları (Konya Örneği), Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. ÖZTÜRK, H. (1996). Camilerin Çocuk Eğitimindeki Yeri ve Yaz Kursları Üzerine Deneysel Bir Araştırma, (Konya Örneği,) (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. ÖZTÜRK, Ö. (2007). Kuran Kursu Öğrencilerinde Depresyon Düzeyi Üzerine Bir Araştırma ( Konya Örneği), (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 28 Bayramali Nazıroğlu - Vahap Vahapoğlu RESMİ GAZETE. (2012, Nisan 11). İlköğretim Ve Eğitim Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. sy. 28261. RESMİ GAZETE. (2012, Nisan 7). Diyanet İşleri Başkanlığı Kur’an Eğitim ve Öğretimine Yönelik Kurslar ile Öğrenci Yurt Ve Pansiyonları Yönetmeliği. sy. 28257. SEMİZ, H. (2011). Kur’an Kurslarında Yetişkin Kadınların Din eğitimi, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Rize Üniversitesi (Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi) Sosyal Bilimler Enstitüsü. SÜNGÜ, S. (2011). Kur’an Kurslarında Yetişkin Kadınların Din Eğitimi, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Felsefe Sosyal Bilimler Enstitüsü. TANRIKULU, İ. (2011). Etkili Din Eğitimi: Kur’ân Öğretimine ve Hıfzına Dair Bazı Mülahazalar, Yaygın Din Eğitimi ve Uygulamaları, Yecder 1. Ulusal Din Görevlileri Sempozyumu Tebliğler,22 Mayıs 2010, ss. 61-70. UZUNER, A. Tuğba (2009). Kız Kur’an Kursları Olgusuna Sosyolojik Bir Yaklaşım -Zeynel Abidin Kız Kur’an Kursu Örneği-, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. ÜNSAL, B. (2006). Günümüz Kur’ân kurslarındaki hafızlık eğitimi ve problemleri (İstanbul örneği), (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. VAHAPOĞLU, V. (2014). Hafızlık Psikolojisi: 1993-1997 Yıllarında Hafızlık Yapanların Hafızlığa Bakışları, Basılmamış Lisans Bitirme Ödevi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Felsefe ve Din Bilimleri Bölümü Din Eğitimi Anabilim Dalı. YILDIZHAN, Ş. (2014). Yaz Kur’an kurslarına katılan öğrenci ailelerinin sosyokültürel durumları üzerine bir inceleme –Zonguldak / Ereğli örneği-, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. YILMAZ, N. (2010). Yaz Kur’an Kurslarında Nitelikli Eğitim, Etkili Din Öğretimi, ss. 593-600.