XVI. YÜZYILA AİT TÜRKÇE BİR BELÂGAT ÇALIŞMASI: ŞERÎF AHMED B. YÛSUF VE BELÂGAT TERCÜMESİ (DEĞERLENDİRME VE NEŞİR)
Öz
Osmanlılarda bilim dilinin Arapça olması, Türkçe kaleme alınan ilmî eserlerin sayıca az olması sonucunu doğurmuştur. Kazvînî’nin Telhîsü’l-Miftâh’ı ekseninde şekillenen belâgat araştırmaları da bu gelenekten etkilenmiş ve Türkçe belâgat çalışmaları, bir elin parmaklarıyla sayılacak kadar sınırlı düzeyde kalmıştır. XVI. yüzyıl Osmanlı müelliflerinden Şerîf Ahmed b. Yûsuf’a ait muhtasar bir Türkçe belâgat kitabı, bugüne kadar kütüphanelerde yazma olarak kalmış ve bilim dünyasını varlığından mahrum bırakmıştır. Yazıldığı tarih dikkate alındığında alanının ilk numulerinden olduğu anlaşılan eserin gün yüzüne çıkarılmasını amaçlayan bu makalede, hem eser neşredilmiş hem de ilmî değeri ile ilgili tespitlere yer verilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Baltacı, Cahit, XV-XVI. Yüzyıllarda Osmanlı Medreseleri, İFAV Yayın-ları, 2. Basım, İstanbul 2005. Kütükoğlu, Bekir, “Murad III”, DİA, XXXI, 172. Sâmî, Şemseddîn, Kâmûs-i Türkî, Dersaâdet 1317. Yetiş, Kazım, “Belâgat”, DİA, V, 384. Zihnî, Mehmed, el-Kavlü’l-ceyyid fî şerhi ebyâti’t-Telhîs ve Şerhayhi ve Hâşiyeti’s-Seyyid, Matbaa-i Âmire, İstanbul 1328
A Turkish Eloquence Book from Sixteenth Century: Shariff Ahmad b. Yousef and his book (Evaluation and Publication)
Öz
That Arabic was language of science in the Ottomans led to decrease
in the number scientific works written in Turkish. The studies of rhetoric which
were shaped around Qazvini’s Talhîs al-Miftâh were influenced by this tradition
and Turkish rhetoric books remained very few in number. A brief Turkish rhetoric
book written by Shariff Ahmad b. Yousef, one of the authors of the sixteenth
century, remained as manuscript in the libraries and could not be benefited by
the scholarly world. By taking the date of writing of the book into consideration,
it is understood that this book is among the first examples of its field. This article
aims to present this book into scholarly circles by publishing it and shedding
some light onto its scientific value.
Anahtar Kelimeler
Arabic Rhetoric Turkish Language Shariff Ahmad b. Yousef risalah
Kaynakça
- Baltacı, Cahit, XV-XVI. Yüzyıllarda Osmanlı Medreseleri, İFAV Yayın-ları, 2. Basım, İstanbul 2005. Kütükoğlu, Bekir, “Murad III”, DİA, XXXI, 172. Sâmî, Şemseddîn, Kâmûs-i Türkî, Dersaâdet 1317. Yetiş, Kazım, “Belâgat”, DİA, V, 384. Zihnî, Mehmed, el-Kavlü’l-ceyyid fî şerhi ebyâti’t-Telhîs ve Şerhayhi ve Hâşiyeti’s-Seyyid, Matbaa-i Âmire, İstanbul 1328
(دراسة بلاغية تركية من القرن السادس عشر: شريف أحمد بن يوسف و كتابه في البلاغة العربيّة (تقييمه و نشره)
Öz
كانت اللغة العربية هي لغة العلم في عهد
العثمانيين، وقد أدّى هذا إلى قلّة الكتب العلميّة المؤلّفة باللغة التركيّة عددا.
وقد تأثرت الدراسات البلاغية التي ألّفت حول كتاب (تلخيص المفتاح) للقزويني
بأسلوبه تأثّرًا شديدًا. ونرى قلّة عدد الكتب البلاغيّة التي ألفت باللغة التركيّة
بحيث لا تتجاوز أصابع اليد الواحدة. ففي المكتبات كتاب مختصر مخطوط في البلاغة
لشريف أحمد بن يوسف –أحد علماء القرن السادس عشر الميلادي– لم يعرف أهل هذا العلم
ذاك الكتاب و حرموا منه حتى يومنا هذا. فإذا
ما نظرنا إلى تاريخ تأليف الكتاب بدا لنا أنّه من أوائل الكتب المؤلّفة في علم
البلاغة. فالمقالة هذه تهدف إلى الكشف عن هذا الكتاب و نشره وإبراز قيمته العلميّة.
Anahtar Kelimeler
: البلاغة العربية، اللغة التركية، شريف أحمد بن يوسف، الرسالة
Kaynakça
- Baltacı, Cahit, XV-XVI. Yüzyıllarda Osmanlı Medreseleri, İFAV Yayın-ları, 2. Basım, İstanbul 2005. Kütükoğlu, Bekir, “Murad III”, DİA, XXXI, 172. Sâmî, Şemseddîn, Kâmûs-i Türkî, Dersaâdet 1317. Yetiş, Kazım, “Belâgat”, DİA, V, 384. Zihnî, Mehmed, el-Kavlü’l-ceyyid fî şerhi ebyâti’t-Telhîs ve Şerhayhi ve Hâşiyeti’s-Seyyid, Matbaa-i Âmire, İstanbul 1328
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Din Araştırmaları |
| Diğer ID | JA45TJ92RF |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Aralık 2013 |
| Gönderilme Tarihi | 1 Aralık 2013 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2013 Cilt: 2 Sayı: 3 |